ΕΠΑΛ Αγιάς: "Σεισμός, ένας απρόσκλητος επισκέπτης"

Υπεύθυνοι Καθηγητές: Τσιουμπέκα Μαριάνθη
Ραχμανίδης Γεώργιος

Τα Μέλη της Ομάδας:

ΤΑΞΗ Α΄ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

1.ΓΑΡΓΑΛΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
2.ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ
3.ΓΚΑΡΑΝΕΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
4.ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ
5.ΚΑΤΣΑΒΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
6.ΜΑΛΛΙΑΡΟΓΙΑΝΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ
7.ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑΣ
8.ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
9.ΤΖΙΚΑ ΑΡΤΕΜΙΣ
10.ΦΟΥΚΑΛΑΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ
11.ΧΑΡΑΤΣΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
12.ΓΑΛΑΝΟΥΛΗ ΣΤΕΛΛΑ
13.ΜΠΟΥΡΝΤΕΝΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΤΑΞΗ Β΄ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ

14.ΔΑΡΙΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
15.ΚΑΤΕΛΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
16.ΜΠΑΣΙΑΝΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
17.ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
18.ΠΕΡΔΙΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
19.ΣΙΜΟΥΛΗ ΙΩΑΝΝΑ
20.ΣΚΑΦΙΔΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
21.ΤΣΑΛΑΜΙΧΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΤΑΞΗ Β΄ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

22.ΓΑΡΓΑΛΑ ΜΑΡΙΑ
23.ΚΥΛΙΝΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
24.ΛΥΤΡΑΣ ΜΑΚΗΣ
25.ΜΠΟΥΡΝΤΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
26.ΣΧΟΙΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
27.ΧΑΤΖΗ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ
28.ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΥ ΕΙΡΗΝΗ

ΣΕΙΣΜΟΣ

Κινούνται οι πλάκες,
Τρέμει η ζωή στο καθαρτήριό της
Ανοίγουν οι σιωπές κραυγή ορφάνιας.

Επέκταση χαρακιάς
Στα γόνατα, στο στήθος.

Πέφτουν οι ώμοι
Αντίρροπες τσουλήθρες
Βάσεις και δίοδοι
Στην εγκαρτέρηση.

Ο σεισμός θα ξανάρθει.


ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΣ

Να μάθουμε τι είναι Σεισμός ,αίτια και διαδικασίες γένεσης,
Τι είναι σεισμική ακολουθία , τα αίτια του φαινομένου
Ποια μέτρα προστασίας πρέπει να λαμβάνονται πριν ,κατά τη διάρκεια και μετά το σεισμό και πως επιδρούν αυτά στις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Τα σεισμικά φαινόμενα που συνέβησαν στο παρελθόν και πως επηρέασαν τον πολιτισμό. Επιπτώσεις των σεισμών.
Να αναπτυχθεί πνεύμα συνεργασίας και φιλίας μεταξύ των μελών της ομάδας.
Να αναπτυχθεί πνεύμα εθελοντισμού.
Να αποκτήσουν κώδικα συμπεριφοράς για την αντιμετώπιση της σεισμικής δραστηριότητας.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Έγινε μέσα από τον προβληματισμό μαθητών σχετικά με τον σεισμό.
Ερεθίσματα από ερωτήσεις των μαθητών για το Τσουνάμι.
Καιρικές συνθήκες της περιοχής.
Συμμετέχουμε στο ΕΘΝΙΚΟ Δίκτυο «Το σεισμικό τόξο που μας ενώνει»

ΜΕΘΟΔΟΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

1.ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ: Χωριζόμαστε σε ομάδες και συμμετέχουμε όλοι.
2.ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ,ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ: Επισκεπτόμαστε Υπηρεσίες , Ιντερνετ.
3.ΚΥΚΛΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ, ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΤΑΞΗ.
4.ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ: Αξιοποιούμε την ερώτηση στις παραπάνω μορφές επικοινωνίας και συνεργασίας.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΕΙΣΜΟΣ

Μέγεθος, εστία ,ένταση , επίκεντρο , ρήγμα ,σεισμικά κύματα …,έννοιες που συχνά ακούγονται και επαναλαμβάνονται από όλους μας μετά από ένα μεγάλο σεισμό.
Σεισμός στην αρχαιότητα ήταν η δόνηση λόγω της κίνησης του Εγκέλαδου μέσα στο τάφο του, αναγκαίο κακό σταλμένο από το Δία, το αποτέλεσμα της συμπίεσης ατμών στο εσωτερικό της Γής ή μήπως ο κραδασμός του εδάφους από το σπαρτάρισμα του γατόψαρου των Ιαπώνων.
Σήμερα λέμε το τράνταγμα, η κίνηση του εδάφους που οφείλεται στη θραύση πετρωμάτων, ένα φυσικό φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει πολλές απώλειες τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε υλικά αγαθά.
Συγκεκριμένα και ακριβής ορισμός είναι ο ακόλουθος: Σεισμός είναι η εδαφική δόνηση που γεννιέται κατά τη διατάραξη της μηχανικής ισορροπίας των πετρωμάτων από φυσικές αιτίες που βρίσκονται στο εσωτερικό της γης.

ΠΩΣ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΣΕΙΣΜΟΣ

Η λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία αλλά απαρτίζεται από ένα σύνολο μεγάλων και μικρότερων πλακών που ολισθαίνουν πάνω στο παχύρευστο μανδυακό υλικό πραγματοποιώντας κινήσεις μεταξύ τους. Αυτές οι πλάκες λέγονται λιθοσφαιρικές πλάκες. Αίτια κίνησης πιθανόν να είναι οι οριζόντιες εφαπτομενικές δυνάμεις που ασκούνται στον πυθμένα τους από τα θερμικά ρεύματα μεταφοράς που δημιουργούνται στον ασθενοσφαιρικό μανδύα.
Οι λιθοσφαιρικές πλάκες αλλού αποκλίνουν, αλλού συγκλίνουν και αλλού η μια κινείται παράλληλα εφαπτομενικά σε σχέση με τη διπλανή της.
Εκεί που οι λιθοσφαιρικές πλάκες- μεσοωκεάνιες ράχεις- θερμό ασθενοσφαιρικό υλικό βγαίνει στην επιφάνεια, ψύχεται, στερεοποιείται και οδηγεί έτσι στη δημιουργία νέας λιθόσφαιρας κατά μήκος των 2 πλευρών των ράχεων. Εκεί που ολισθαίνουν οριζόντια η μια πλάκα σε σχέση με την άλλη, η κίνηση γίνεται κατά μήκος κατακόρυφων ρηγμάτων μετασχηματισμού. Στην περίπτωση της σύγκλισης των πλακών η πυκνότερη από τις 2 βυθίζεται κάτω από την άλλη μέχρις ότου λυώσει η πρώτη μέσα στο θερμό μανδυακό υλικό και έτσι καταστρέφεται λιθοσφαιρικό υλικό.
Αποτέλεσμα είναι η αργή παραμόρφωση των πετρωμάτων στις παρυφές τους. Έτσι στα πετρώματα που βρίσκονται στις περιοχές αυτές συσσωρεύονται ποσά δυναμικής ενέργειας και αναπτύσσονται μεγάλες τάσεις που συνεχώς αυξάνουν. Όταν οι τάσεις αυξηθούν τόσο πολύ, ώστε να υπερβούν το όριο αντοχής του λιθοσφαιρικού υλικού στο σημείο αυτό, επέρχεται ΘΡΑΥΣΗ. Συγχρόνως γίνεται απότομη σχετική κίνηση των 2 τμημάτων που έχουν προκύψει κατά μία επιφάνεια, έως ότου ισορροπήσουν σε νέες θέσεις Αυτή η επιφάνεια είναι το σεισμικό ΡΗΓΜΑ Αυτή την χρονική στιγμή γεννιέται ένας σεισμός.

ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΣΕΙΣΜΟΣ

ΕΣΤΙΑ ή ΥΠΟΚΕΝΤΡΟ είναι ο χώρος που πρώτα εκδηλώνεται η διάρρηξη των πετρωμάτων.
ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ είναι το ίχνος της κατακόρυφης προβολής της εστίας πάνω στην επιφάνεια της γης.
ΕΣΤΙΑΚΟ ΒΑΘΟΣ είναι η απόσταση του από την εστία.

Με όσα έχουμε πει αυτονόητο είναι ότι οι σεισμοί γεννιούνται μόνο μέσα στη λιθόσφαιρα και κατά κύριο λόγο εντοπίζονται στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών.
Ανάλογα με το εστιακό βάθος οι σεισμοί διακρίνονται :
1.Επιφανειακούς , όταν το εστιακό βάθος είναι μικρότερο από 60km.
2.Ενδιάμεσου βάθους, όταν το εστιακό βάθος κυμαίνεται μεταξύ 60 και 300 km
3.Mεγάλου βάθους, εδώ το εστιακό βάθος είναι μεγαλύτερο από 300km.
Οι ενδιάμεσου και μεγάλου βάθους σεισμοί χαρακτηρίζονται ως πλουτώνιοι.
Οι επιφανειακοί συνήθως προκαλούν τις μεγαλύτερες καταστροφές.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ

Σεισμική ακολουθία είναι το σύνολο των σεισμικών δονήσεων που εκδηλώνονται μέσα σε ένα μικρό σχετικά χρονικό διάστημα σε μια περιοχή.
ΚΥΡΙΟΣ ΣΕΙΣΜΟΣ είναι ο σεισμός της ακολουθίας με το μεγαλύτερο μέγεθος.
ΠΡΟΣΕΙΣΜΟΙ είναι οι σεισμοί που προηγούνται χρονικά από τον κύριο σεισμό.
ΜΕΤΑΣΕΙΣΜΟΙ είναι αυτοί που ακολουθούν.

ΠΟΙΑ ΕΙΔΗ ΣΕΙΣΜΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ

1.ΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ.
2.ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΓΕΝΕΙΣ
3.ΕΓΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΙΓΕΝΕΙΣ.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΙΚΩΝ ΚΥΜΑΤΩΝ

1.ΕΠΙΜΗΚΗ (P-πρωτεύοντα)
2.ΕΓΚΑΡΣΙΑ (S- δευτερεύοντα).
Αυτά τα κύματα χαρακτηρίζονται ως ΚΥΜΑΤΑ ΧΩΡΟΥ και διαδίδονται προς κάθε κατεύθυνση στο εσωτερικό της Γής, τόσο στα επιφανειακά στρώματα όσο και στον πυρήνα.
3.ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ.

Τα όργανα καταγραφής των σεισμικών δονήσεων είναι:
1.Τα σεισμοσκόπια
2.Οι σεισμογράφοι
3.Τα σεισμόμετρα.

Την καταγραφή την ονομάζουμε σεισμογράφημα ή σεισμόγραμμα.

ΠΩΣ ΜΕΤΡΑΜΕ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ

Έχουμε το μέγεθος (Μ) του σεισμού που είναι το μέτρο της ενέργειας που εκλύεται από την εστία κατά τη διάρκεια της σεισμικής δόνησης.
Για να υπολογίσουμε το μέγεθος των σεισμών έχουμε διάφορες κλίμακες.
Οι πιο γνωστές είναι :
Α. Η κλίμακα τοπικού μεγέθους Μ1 (κλίμακα Richter)
Β.Η κλίμακα επιφανειακού μεγέθους Μs.
Υπάρχουν και άλλες όπως οι:
Γ. Χωρικού μεγέθους m,
Δ. μεγέθους διάρκειας Μι
Ε. Μεγέθους σεισμικής ροπής Μ.
Σεισμοί που προκαλούν βλάβες έχουν μέγεθος μεγαλύτερο από 5 βαθμούς της κλίμακας Richter.Πρέπει να πούμε ότι οι επιπτώσεις ενός σεισμού στους ανθρώπους και στις κατασκευές εξαρτώνται εκτός από το μέγεθος και από άλλους παράγοντες και αυτοί είναι το βάθος της εστίας, τη θέση του επικέντρου, την κατασκευή, το έδαφος θεμελίωσης της κατασκευής ,τη γειτνίαση με ενεργά ρήγματα.

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1999έγινε στην Πάρνηθα σεισμός 5,9 R,σχετικά μικρός, όμως προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε πολλές περιοχές του λεκανοπεδίου της Αττικής γιατί το επίκεντρο ήταν κοντά σε πυκνοκατοικημένη περιοχή, υπήρχαν κτίρια άσχημη κατασκευή ενώ άλλα ήταν κτισμένα σε μη κατάλληλο έδαφος θεμελίωσης.
Μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο μέγεθος σεισμού που έχει μετρηθεί είναι 8,9 κατά άλλους 9,2.
Στην Ελλάδα ο μεγαλύτερος σεισμός (8,2) έγινε στις 21 Ιουλίου του 365μ.Χ. προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε περιοχές της Μεσογείου (Πελοπόννησο ,Κρήτη, Αίγυπτο, Σικελία ).
Το μεγαλύτερο μέγεθος σεισμού ετησίως στην Ελλάδα είναι το 6,3.

Μια άλλη ποσότητα που αποτελεί μέτρο των μακροσεισμικών αποτελεσμάτων και πιο συγκεκριμένο μέτρο των βλαβών της σεισμικής δόνησης στους ανθρώπους και στις τεχνικές κατασκευές, είναι η ένταση του σεισμού.
Οι εμπειρικές κλίμακες που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της έντασης είναι:
Α. Η τροποποιημένη 12βάθμια κλίμακα Mercall(MM, 1931).
B. H επίσης 12βάθμια ΜSK (1964) που προτάθηκε από τους Medvedev, Sponheuer, Karnik .
Γ. Η 8βάθμια JMA(Japanese Meteorological Agency) που χρησιμοποιείται από τους Ιάπωνες.
Το 1992 το Συμβούλιο της Ευρώπης υιοθέτησε μια νέα κλίμακα που αποτελεί εξέλιξη της MSK και έχει προσαρμοστεί σε ευρωπαικά δεδομένα. Αυτή η κλίμακα είναι η EMS (European Macroseismic Scale).
Η ένταση ενός σεισμού από περιοχή σε περιοχή είναι διαφορετική και εξαρτάται κυρίως από την απόσταση της περιοχής αυτής από την εστία του σεισμού και εδαφικούς παράγοντες.
Ο προσδιορισμός της έντασης ενός σεισμού σε διάφορες περιοχές επιτρέπει τη χάραξη ισόσειστων καμπυλών, ώστε να εντοπιστούν οι περιοχές στις οποίες ο σεισμός προκάλεσε τις ίδιες βλάβες, είχε δηλαδή την ίδια ένταση.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΜΜ

1.Δε γίνεται αισθητός.

2.Αισθητός από μερικούς ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάπαυση στους ψηλότερους ορόφους κτιρίων.

3.Αισθητός μέσα στα σπίτια. Μπορεί να μην αναγνωριστεί ως σεισμός. Δονήσεις σαν να περνάει ελαφρύ φορτηγό.

4.Τίθενται σε κίνηση κρεμασμένα αντικείμενα. Τζάμια τρίζουν. Σταματημένα αυτοκίνητα κλυδωνίζονται. Δονήσεις σαν να περνάει βαρύ φορτηγό. Κρότος παραθύρων, χτύπος στις πόρτες.

5.Αισθητός στην ύπαιθρο. Αυτοί που κοιμούνται ξυπνούν. Αιώρηση κρεμασμένων αντικειμένων. Ανατροπή μερικών μικρών αντικειμένων.

6.Αισθητός από όλους. Πολλοί τρομοκρατούνται και τρέχουν έξω από τα κτίρια. Οι άνθρωποι περπατούν με αστάθεια. Μικρές καμπάνες ηχούν. Μετακίνηση ή ανατροπή πολυάριθμων μεγάλων αντικειμένων και επίπλων. Βλάβες σε σοβάδες, κεραμίδια, καπνοδόχους. Βλάβες λίγες, ελαφρές.

7.Μεγάλες καμπάνες ηχούν. Πτώση πολυάριθμων κεραμιδιών, καπνοδόχων. Σοβάδες και τοιχοποιία ρηγματώνονται στις συνηθισμένες κατασκευές. Στις κακές κατασκευές πέφτουν σοβάδες, τούβλα και πέτρες αποκολλούνται. Γίνεται αισθητός από οδηγούς αυτοκινήτων. Κυματισμός στις λίμνες, θόλωμα νερού από λάσπη.

8.Επηρεάζεται η οδήγηση των αυτοκινήτων. Αρκετές ζημιές και μερική κατάρρευση στις συνηθισμένες κατασκευές. Στην τοιχοποιία στις καλές κατασκευές έχουμε λίγες βλάβες ενώ μεγάλες ζημιές έχουμε στις κακές κατασκευές .Σπάνε κλαδιά από τα δένδρα. Αλλαγές στη ροή και στη θερμοκρασία του νερού σε πηγές και σε πηγάδια.

9.Γενική καταστροφή στις κακές κατασκευές. Σοβαρές βλάβες στην τοιχοποιία των καλών κατασκευών. Σπάζουν υπόγειοι αγωγοί.

10.Καταστροφή μερικών καλά κατασκευασμένων ξύλινων κτιρίων και γεφυριών. Οι περισσότερες κατασκευές τοιχοποιίας και τα προκατασκευασμένα κτίρια καταστρέφονται μαζί με τα θεμέλια. Σοβαρές ζημιές σε φράγματα, υδροφράχτες και αναχώματα. Μεγάλες κατολισθήσεις. Κάμπτονται οι σιδηροτροχιές .

11.Στο έδαφος μεγάλες ρωγμές. Έντονα κάμπτονται οι σιδηροτροχιές. Καταστρέφονται εντελώς οι υπόγειοι αγωγοί.

12.Ολική καταστροφή. Στον αέρα εκτινάσσονται τα αντικείμενα. Η επιφάνεια του εδάφους και η γραμμή του ορίζοντα μεταβάλλεται .

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΕΙΣΜΙΚΟ ΡΗΓΜΑ

Όταν οι τάσεις που ασκούνται σε ένα πέτρωμα ξεπεράσουν το ανώτατο όριο αντοχής γίνεται διάρρηξη και αρχίζει η σχετική κίνηση των δύο εκατέρωθεν τμημάτων ,δηλαδή δημιουργείται ένα σεισμικό ρήγμα.

Το μήκος του ρήγματος σχετίζεται με το μέγεθος του σεισμού και μπορεί να φτάσει έως και εκατοντάδες χιλιόμετρα.

Το μέγεθος της ολίσθησης σχετίζεται και αυτό με το μέγεθος του σεισμού και μπορεί να κυμαίνεται από μερικά εκατοστά έως και μερικά μέτρα.

Το είδος του ρήγματος μπορεί να καθοριστεί από τη διεύθυνση και τη φορά της σχετικής κίνησης των δύο τμημάτων του.
Βασικά είδη ρηγμάτων είναι:
Α) Κανονικό, χαρακτηρίζεται ένα ρήγμα όταν το πάνω του τμήμα ολισθαίνει προς τα κάτω.
Β) Ανάστροφο , όταν το πάνω του τμήμα κινείται προς τα πάνω.
Γ) Οριζόντιας μετατόπισης , χαρακτηρίζεται το ρήγμα όταν τα δύο του τμήματα περιορίζονται σε πλευρικές μετακινήσεις και μπορεί να είναι δεξιόστροφο ή αριστερόστροφο.
Δεξιόστροφο είναι το οριζόντιας μετατόπισης ρήγμα που το ένα του τμήμα κινείται από αριστερά προς τα δεξιά, όταν παρατηρείται από το άλλο τμήμα.
Αριστερόστροφο είναι το αντίθετο.

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Είναι η γνώση του μεγέθους, του χρόνου γέννησης και του επικέντρου ενός σεισμού πριν αυτός εκδηλωθεί.
Η πρόγνωση διακρίνεται σε:
Α) Μακράς διάρκειας όταν ο χρόνος γένεσης του σεισμού τοποθετείται μέσα στα έτη. Εδώ για τη μείωση του σεισμικού κινδύνου και την προστασία του πληθυσμού από τις σεισμικές καταστροφές , ω

Β) Βραχείας διάρκειας όταν ο χρόνος γένεσης καθορίζεται μέσα στις επόμενες εβδομάδες ή σε λίγους μήνες
Γ) ΄Αμεση πρόγνωση όταν ο χρόνος γένεσης καθορίζεται στο χρονικό διάστημα των αμέσως επόμενων λεπτών, ωρών ή και ημερών.

ΤΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΨΗΦΙΑΚΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΛΑΔΟΥ

« Μάτι και αυτί » στη σεισμική δραστηριότητα το Αστεροσκοπείο Λάρισας.
Νέα ώθηση στο ερευνητικό έργο του Αστεροσκοπείου Λάρισας δίνει η απόκτηση του νέου ψηφιακού σεισμογράφου. Με νέα εφόδια στη «φαρέτρα» του θα μπορεί πλέον να καταγράφει και να μελετά με μεγαλύτερη ακρίβεια τη σεισμική δραστηριότητα στη Θεσσαλία. Εξάλλου , ο εξοπλισμός με συστήματα υψηλής τεχνολογίας επιβάλλεται από τη στιγμή που η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση σε σεισμικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την Τρίτη σε παγκόσμιο. Όπως ανέφερε ο διευθυντής του Αστεροσκοπείου Λάρισας κ. Νίκος Στωικίδης ,ήταν απαραίτητη η προμήθεια ενός νέου σεισμογράφου καθώς ο προηγούμε – νος ήταν απαρχαιωμένος ,από την δεκαετία του 1960, και δεν είχε τις δυνατότητες που έχουν οι σημερινοί ψηφιακοί σεισμογράφοι.
Ο σεισμογράφος που εγκαταστάθηκε στον αύλειο χώρο του Αστερο- σκοπείου, εντός οικίσκου και είναι συνεχούς λειτουργίας, αποτελεί μια ολοκληρωμένη μονάδα καταγραφής δεδομένων εδαφικής κίνησης και διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά της υψηλής ψηφιακής τεχνολογίας και αποτελεί ολοκληρωμένη μονάδα καταγραφής δεδομένων εδαφικής κίνησης. Η εμβέλειά του ξεπερνά και τα όρια της ελληνικής επικράτειας μπορεί να καταγράψει σεισμικές δονήσεις μέχρι την Ινδονησία.
Αποτελείται από καταγραφικό, εξωτερικό αισθητήρα-σεισμόμετρο και δέκτη GPS.Παράλληλα , ο κ. Στωικίδης, τονίζει ότι ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο το οποίο δεν μπορεί να αποφευχθεί αλλά μπορούν να προληφθούν οι τραυματισμοί και οι απώλειες ζωών. «Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν όλοι μικροί και μεγάλοι πώς μπορούν να προστατευτούν στη διάρκεια ενός σεισμού. Δυστυχώς, οι μαθητές γνωρίζουν περισσότερα πράγματα από ό,τι οι γονείς τους. Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων προσφέρουμε στους επισκέπτες έντυπο οδηγιών και προτρέπουμε να το δώσουν και στο οικείο τους περιβάλλον» προσθέτει. Αναφορικά, με την απόκτηση ψηφιακού σεισμογράφου, σημειώνει ότι πλέον μέσω ενός λάπτοπ οι επιστήμονες μπορούν να έχουν στα χέρια τους όλα τα χαρακτηριστικά ενός σεισμού καταγεγραμμένα με ακρίβεια δευτερολέπτου. Ακόμη, υπογραμμίζει, ότι η πόλη της Λάρισας βρίσκεται σε καλό επίπεδο όσον αφορά στην καταγραφή της σεισμικής δραστηριότητας, αφού είναι η μόνη πόλη που διαθέτει δίκτυο επιταχυνσιογράφων(σεισμόμετρα) αν και είναι απαραίτητο να εγκατασταθούν περίπου εννέα ακόμη επιταχυνσιογράφοι.
Στο πλαίσιο αυτό, ο διευθυντής του Αστεροσκοπείου λέει:
«Οι επιταχυνσιογράφοι είναι εγκατεστημένοι σε παραποτάμιες περιοχές όπου σε περίπτωση σεισμού καταγράφονται οι μεγαλύτερες ζημιές».

ΤΑ ΡΗΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Από τα διαθέσιμα σεισμολογικά και γεωλογικά στοιχεία καθώς και από γνωστά γεωτεκτονικά μοντέλα προκύπτει ότι στην ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας(λεκάνη της Θεσσαλίας)ασκούνται εφελκυστικές δυνάμεις με αποτέλεσμα ο φλοιός της Θεσσαλίας να επεκτείνεται (τεντώνεται) κατά τη διεύθυνση βορρά- νότου με ταχύτητα περίπου 1 εκατοστό το χρόνο(1 cm/yr).Συνέπεια αυτής της παραμόρφωσης είναι η διάρρηξη του φλοιού και η δημιουργία δύο συστημάτων ρηγμάτων τα οποία έχουν διευθύνσεις ανατολής- δύσης. Το ένα σύστημα με τα μεγαλύτερα ρήγματα βρίσκεται κατά μήκος της νότιας Θεσσαλίας και το άλλο κατά μήκος του Πηνειού ποταμού. Το μεγαλύτερο γνωστό ρήγμα της Θεσσαλίας είναι αυτό των Σοφάδων με μήκος περίπου 50 χιλιόμετρα. Σε αυτό γεννήθηκε ο σεισμός της 30ής Απριλίου 1954 ο οποίος είχε μέγεθος Μ=7.0 και προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές κυρίως στον νομό Καρδίτσας. Από τα διαθέσιμα ενόργανα στοιχεία της περιόδου 1911-2006 προκύπτει ότι η πιθανότητα γένεσης ισχυρού σεισμού(Μ=6.3) σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων από την Καρδίτσα είναι 33% σε μια δεκαετία, υπερβαίνει το 50% σε δύο δεκαετίες και το 90% σε έξι δεκαετίες.

Η ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Στην Θεσσαλία σύμφωνα με τα αρχεία των καταγεγραμμένων σεισμών έγιναν κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα τρείς πολύ ισχυροί σεισμοί. Ο πρώτος εξ αυτών έγινε στις30 Απριλίου του 1954 με επίκεντρο την περιοχή των Σοφάδων και μέγεθος 7 Ρίχτερ. Ο δεύτερος έγινε στις 8 Μαρτίου του 1957 με επίκεντρο την περιοχή του Βελεστίνου και μέγεθος 6,8 ενώ ο τελευταίος ισχυρός σεισμός έγινε τις 9 Ιουλίου του 1980. Το επίκεντρό του ήταν στην περιοχή Αλμυρός- Νέα Αγχίαλος και το μέγεθος του ήταν 6,5 Ρίχτερ. Οι επιπτώσεις που είχαμε με αυτό το σεισμό ήταν:
24 τραυματίες, 5.222 κτίρια κατεστραμμένα. Ζημιές σε Μαγνησία, Φθιώτιδα και Λάρισα.

Οι σεισμοί προκάλεσαν εδαφικές διαρρήξεις και σειρά παραμορφώσεων της επιφανείας του εδάφους που περιλαμβάνονται στα πρωτογενή εφήμερα και δευτερογενή φαινόμενα. Οι σεισμοί αυτοί έγιναν κατά μήκος της ρηξιγενούς ζώνης της Νοτίου Θεσσαλίας, πάνω σε κανονικά ρήγματα. Αντίθετα στην περιοχή της Βόρειας Θεσσαλίας, όπου είναι γνωστά μια σειρά ρηγμάτων κατά τους τελευταίους αιώνες δεν έχει καταγραφεί ισχυρή σεισμική δόνηση εκτός από το σεισμό του 1781. Για την περιοχή αυτή και κατά την περίοδο 1500-1800 αναφέρονται 13 γεγονότα με μεγέθη περίπου 6 Ρίχτερ. Το Σεισμολογικό Δελτίο του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου αναφέρει από ενόργανες καταγραφές της περιόδου 1964-2000, εννέα γεγονότα με επιφανειακό μέγεθος άνω του 5,5 Ρίχτερ που σχετίζονται με βάση τα στοιχεία του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου με τη ρηξιγενή ζώνη της Νότιου Θεσσαλίας.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΣΕΙΣΜΟΥΣ

Η προετοιμασία είναι το κλειδί.
Η ετοιμότητα είναι το πρώτο βήμα.

Α.ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΟΛΟΙ

1.Να γνωρίζουμε όλοι από πού και πώς κλείνει ο γενικός διακόπτης για το ηλεκτρικό ρεύμα και για το νερό.

2.Να γνωρίζουμε τα τηλέφωνα που είναι χρήσιμα σε ώρα ανάγκης.

3.Να έχουμε προμηθευτεί μερικά εφόδια που είναι απαραίτητα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ( φάρμακα, φορητό ραδιόφωνο μπαταρίας, φακό πυροσβεστήρας κτλ. )

4.Τοποθετούμε χαμηλά και κοντά στο δάπεδο τα μεγάλα και βαριά αντικείμενα και όσα μπορούν εύκολα να σπάσουν.

5.Στερεώνουμε γερά τα ράφια.

6.Στηρίζουμε καλά τα ψηλά και βαριά αντικείμενα ή έπιπλα ( σύνθετα, βιβλιοθήκες και ντουλάπες).

7.Δεν τοποθετούμε βαριά αντικείμενα στους τοίχους πάνω από τα κρεβάτια.

8.Να έχουμε συζητήσει και να γνωρίζουμε όλοι στην οικογένεια μας τι πρέπει να κάνουμε στην περίπτωση του σεισμού.

Β.ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Αν βρεθούμε έξω από κτίριο, μένουμε έξω. Αν βρεθούμε μέσα, μένουμε μέσα. Σε περίπτωση σεισμού, γίνονται πολλοί τραυματισμοί την ώρα που μπαίνουμε στα κτίρια ή βγαίνουμε από αυτά.

Αν βρεθούμε μέσα τότε :
1.Στεκόμαστε μακριά από τα έπιπλα ή πολύφωτα ή άλλα κρεμασμένα αντικείμενα καθώς και από ντουλάπες και εξωτερικές πόρτες που μπορούν να πέσουν. Ακόμη να μη στεκόμαστε κάτω από μεγάλες πλάκες ή πατάρια ή κάτω από μακριά δοκάρια.
2.Μπαίνουμε κάτω από ένα γερό ξύλινο τραπέζι, γραφείο, θρανίο και κρατάμε με τα χέρια μας το πόδι του επίπλου.
3.Όταν δεν υπάρχουν κατάλληλα έπιπλα τότε καθόμαστε στο μέσον του δωματίου, λυγίζουμε τα γόνατα μειώνοντας όσο γίνεται το ύψος μας και προστατεύομαι με τα χέρια το κεφάλι μας.
4.Στεκόμαστε κάτω από την κάσα εσωτερικής πόρτας ΜΟΝΟ σε κτίρια με φέρουσα τοιχοποιία (από πέτρα, τούβλο ή πλίνθους).
5.Μένουμε μακριά από μεγάλες γυάλινες επιφάνειες( παράθυρα, πόρτες )
6.Δεν βγαίνουμε στα μπαλκόνια.
7.Δεν τρέχουμε προς την έξοδο, όχι πανικός, ψυχραιμία.
8.Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ το ασανσέρ. Κινδυνεύουμε να εγκλωβιστού- με.

Αν βρεθούμε έξω τότε:
1.Μένουμε μακριά από μαντρότοιχους, πολυκατοικίες, στύλους και εναέρια ηλεκτρικά καλώδια. 2.Απομακρυνόμαστε από τους εξωτερικούς τοίχους των κτιρίων.
3.Δεν μπαίνουμε μέσα σε κτίρια. Μένουμε σε ελεύθερους χώρους.
4.Απομακρυνόμαστε από τις ακτές. Ύστερα από ισχυρό σεισμό μπορεί να δημιουργηθούν θαλάσσια κύματα με μεγάλη ταχύτητα και ύψος.
5.Αν κυκλοφορούμε με αυτοκίνητο σταθμεύουμε στο πιο κοντινό ασφαλές σημείο χωρίς να εμποδίζεται την κυκλοφορία μακριά από αερογέφυρες, φωτεινούς σηματοδότες και ηλεκτροφόρα καλώδια.


Γ. ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ

1.Αν κάπου εκδηλωθεί φωτιά, σβήνουμε αμέσως και αν έχει επεκταθεί τότε καλούμε την Πυροσβεστική.
2.Εξετάζουμε προσεκτικά τις παροχές του ηλεκτρικού ρεύματος, γκαζιού, φυσικού αερίου και του νερού χωρίς να τις ανοίξουμε. Ο σεισμός μπορεί να σπάσει τους σωλήνες. Αν παρατηρήσουμε βλάβη, κλείνουμε τους κεντρικούς διακόπτες. Ελέγχουμε τη διαφυγή γκαζιού μόνο με τη μυρωδιά. Αν πέσει στην παρατήρησή μας κάτι τέτοιο τότε αμέσως ανοίγουμε τα παράθυρα και κλείνουμε το διακόπτη. Φεύγουμε αμέσως και ειδοποιούμε την αρμόδια υπηρεσία.
3.Προσπαθούμε να μη χρησιμοποιούμε το τηλέφωνό μας, για να μη δημιουργηθεί «τηλεφωνικός πανικός».
4.Δεν χρησιμοποιούμε άσκοπα το αυτοκίνητό μας. Οι δρόμοι πρέπει να μείνουν ανοιχτοί για να διευκολύνεται η κίνηση των ομάδων διάσωσης και η κυκλοφορία των αυτοκινήτων που προσφέρουν βοήθεια.
5.Δεν προσπαθούμε να μετακινήσουμε βαριά τραυματισμένα άτομα, παρά μόνο αν υπάρχει κίνδυνος να τραυματιστούν περισσότερο.
6.Δεν αγγίζουμε ηλεκτροφόρα καλώδια πεσμένα στο έδαφος, ούτε τα αντικείμενα που ακουμπούν σε αυτά. Υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.
7.Μένουμε μακριά από κτίρια που έχουν πάθει βλάβες ή αν είναι απαραίτητο να μπείτε σε αυτά, μη μείνετε μέσα πολλή ώρα.
Οι μετασεισμοί που ακολουθούν ένα ισχυρό σεισμό, μπορεί να προξενήσουν μεγαλύτερες βλάβες στα κτίρια, ακόμα και την κατάρρευσή τους.

ΣΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ

Το σχολείο είναι ένας από τους χώρους συγκέντρωσης πολλών ανθρώπων. Αυτός ο χώρος φιλοξενεί πολύ νεαρά άτομα, σε καθημερινή σχεδόν βάση. Σε αυτούς τους χώρους είναι αυξημένη η πιθανότητα τραυματισμών ή θανάτων πολλών ατόμων κατά την διάρκεια μιας σεισμικής δόνησης.
Για να αποφευχθούν ανθρώπινες απώλειες πρέπει προσεισμικά να εμπεδωθεί τόσο από τους μαθητές όσο και από τους εκπαιδευτικούς η σωστή αντισεισμική συμπεριφορά και να γίνουν βίωμα κάποιοι βασικοί κανόνες αυτοπροστασίας. Πρέπει να υπάρξει δηλαδή μέριμνα από τις εκπαιδευτικές κοινότητες για αντισεισμική άμυνα των σχολείων.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

Η αντισεισμική άμυνα των σχολείων περιλαμβάνει όλα τα μέτρα και τις ενέργειας που έχουν ως στόχο την ελαχιστοποίηση των απωλειών στο έμψυχο δυναμικό και την υλικοτεχνική υποδομή των εκπαιδευτικών μονάδων.
Εκπαιδευτικοί και μαθητές πρέπει να είναι προετοιμασμένοι και
ψύχραιμοι, να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν πριν, κατά την διάρκεια και αμέσως μετά το σεισμό.

ΠΟΙΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ
ΠΡΟΣΕΙΣΜΙΚΑ
1.Στατική επάρκεια του σχολικού κτιρίου.
Τα σχολικά συγκροτήματα κατασκευάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του εκάστοτε ισχύοντος Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού. Φρόνιμο πάντως είναι εάν υπάρχουν ρωγμές να διενεργείται προληπτικός έλεγχος της στατικής επάρκειας των κτιρίων από ειδικούς και να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ενίσχυσης αν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Τα καινούργια σχολικά κτίρια έχουν κατασκευαστεί με μέριμνα για ικανοποίηση όλων των αναγκών και απαιτήσεων των μαθητών και των εκπαιδευτικών(μεγάλο προαύλιο, κατάλληλη σκάλα και έξοδος κ.λ.π.), για ασφαλή διαβίωση μέσα σε αυτά και την χωρίς προβλήματα εκκένωσή τους σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Όμως υπάρχουν και παλαιότερα σχολικά συγκροτήματα όπως σχολεία χωρίς προαύλιο, με έξοδο σε κεντρικό πολυσύχναστο δρόμο .Αυτές οι ιδιαιτερότητες προκαλούν δυσλειτουργίες στην καθημερινή ζωή σε αυτό το χώρο, πολύ περισσότερο σε ώρα έκτακτης ανάγκης όπως είναι ο σεισμός. Έτσι , κρίνεται σκόπιμο με πρωτοβουλία των διευθυντών να γίνονται επισημάνσεις των παραπάνω προβλημάτων στους αρμόδιους φορείς και να προτείνονται λύσεις .


2. Άρση επικινδυνοτήτων μέσα στο σχολείο.
Ο κίνδυνος σε ένα σεισμό δεν προέρχεται μόνο από τη μερική ή ολική κατάρρευση των κτιρίων αλλά και από τις βλάβες που θα υποστεί ο εξοπλισμός τους. Παραδείγματος χάριν, για να υπάρξουν σοβαροί τραυματισμοί δεν είναι ανάγκη να καταρρεύσει ένας ολόκληρος όροφος, αρκεί η πτώση μίας βιβλιοθήκης ή μίας ντουλάπας που βρίσκεται πίσω από ένα γραφείο, το σπάσιμο μίας τζαμαρίας, η πτώση ενός φωτιστικού ή το σπάσιμο των μπουκαλιών με τα χημικά αντιδραστήρια.
Στόχος πρέπει να είναι οι προσεισμικές παρεμβάσεις στα σχολεία, κυρίως με μέριμνα των εκπαιδευτικών που ζουν στο χώρο αυτό, ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι τραυματισμού των ίδιων και των μαθητών τους. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως άρση επικινδυνοτήτων.
Κάποιες ενέργειες για άρση των επικινδυνοτήτων μέσα στα σχολεία, και πιο συγκεκριμένα:
Α) στις αίθουσες διδασκαλίας,
Β) στο γραφείο των εκπαιδευτικών,
Γ) στους διαδρόμους και
Δ) στο προαύλιο.

Α. Αίθουσες διδασκαλίας- Γραφείο εκπαιδευτικών- Διάδρομοι
-στερέωση- ασφάλιση των τζαμιών. Επικόλλησή τους με ταινίες ώστε να συγκρατηθούν τα πιθανά θραύσματα, ή αντικατάστασή τους με τζάμια ασφαλείας.
-στερέωση των επίπλων, παραδείγματος χάριν των βιβλιοθηκών με μεταλλικά ελάσματα και βίδες στους τοίχους, για να αποφευχθεί πιθανή ανατροπή τους.
-ασφάλιση των βιβλίων και των άλλων αντικειμένων στις βιβλιοθήκες τοποθετώντας ελαστικούς ιμάντες ή προστατευτικές μπάρες μπροστά τους, ώστε να εμποδιστεί πιθανή πτώση τους.
-τοποθέτηση επικίνδυνων και εύθραυστων υλικών στα κάτω ράφια των ντουλαπιών.
-στερέωση των διαφόρων συσκευών ή οργάνων, π.χ. ηλεκτρονικοί υπολογιστές, μικροσκόπια και τηλεοράσεις με αυτοκόλλητες ταινίες πάνω στα έπιπλα, στα γραφεία ή στα θρανία.
-στερέωση των φωτιστικών ή των ανεμιστήρων οροφής με αλυσίδες αγκύρωσης, ώστε να εμποδιστεί η πτώση τους.
-στερέωση των πινάκων ανακοινώσεων- εργασιών, των κάδρων ή των κρεμαστρών με κλειστά άγκιστρα στους τοίχους για να αποφύγουμε την πτώση τους.
-προμήθεια και τοποθέτηση φακών, φαρμακείων και πυροσβεστήρα σε θέσεις με εύκολη πρόσβαση.
-ασφάλιση των αντιδραστηρίων στο χημείο του σχολείου. Τοποθέτησή τους μέσα σε ντουλάπες που έχουν σύρτη.
-χωροθέτηση των θρανίων μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας μακριά από τζαμαρίες ή παράθυρα με τζάμια ή βαριά έπιπλα- βιβλιοθήκες ή ράφια και σε αποστάσεις μεταξύ τους ώστε να υπάρχει εύκολη διαφυγή των μαθητών μετά από σεισμό.
-απομάκρυνση των περιττών- πλεοναζόντων επίπλων π.χ. θρανία- καρέκλες από τις αίθουσες και από τους διαδρόμους, για να είναι εύκολη η έξοδος των μαθητών μετά από ένα σεισμό.
-στερέωση των εξωτερικών καλωδίων του ηλεκτρικού ρεύματος ή των σωλήνων του καλοριφέρ για να αποφύγουμε ηλεκτροπληξίες.
-συντήρηση και στερέωση των κεραμιδιών ή των μεταλλικών κιγκλιδωμάτων
-τοποθέτηση του κλειδιού της πόρτας εισόδου-εξόδου του σχολείου σε σημείο με εύκολη πρόσβαση

Β. Προαύλιο
-στερέωση πινακίδων, ιστών και κεραιών τηλεόρασης.
-τοποθέτηση τζαμιών ασφαλείας στις εξωτερικές όψεις του σχολικού κτιρίου.
-στερέωση των κεραμιδιών, κιγκλιδωμάτων ή περιφράξεων.
-ασφάλιση των εξωτερικών καλωδίων του ηλεκτρικού ρεύματος και αν γίνεται απομάκρυνσή τους από τον εναέριο χώρο του προαυλίου .Εάν κοπούν και πέσουν πάνω σε μαθητές ή οι μαθητές τα αγγίξουν, ο κίνδυνος ηλεκτροπληξίας είναι άμεσος.

3.Ενημέρωση – εκπαίδευση των μαθητών
Ένας σεισμός προκαλεί φόβο, ανασφάλεια και πανικό. Αυτά τα συναισθήματα είναι πιο έντονα στους νεαρούς μαθητές που αντιδρούν, ενστικτωδώς όταν αισθανθούν απειλή.
Το ζητούμενο είναι ο κάθε εκπαιδευτικός και ο κάθε μαθητής να είναι προετοιμασμένος ψυχολογικά ώστε να αντιμετωπίσει την κατάσταση που θα προκύψει.
Η Πολιτεία μέσω των αρμοδίων φορέων όπως ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας , επιδιώκει την εμπέδωση της αντισεισμικής συμπεριφοράς σε ατομικό επίπεδο (μαθητή ή εκπαιδευτικού) αλλά και σε ομαδικό (τμήμα, τάξη, σχολείο).
Η απόκτηση «σωστής» συμπεριφοράς επιτυγχάνεται με:
α ασκήσεις ετοιμότητας και εκκένωσης κτιρίου.
β ενημερωτικές εκδηλώσεις και σωστή πληροφόρηση από αρμόδιους φορείς.
Επομένως απαραίτητο στην προσεισμική περίοδο είναι να γίνουν οι εξής ενέργειες:
-απόκτηση στοιχειωδών γνώσεων για το φυσικό φαινόμενο του σεισμού, για να απαλλαγούν οι μαθητές από πρόσθετες φοβίες που οφείλονται σε άγνοια.
-διοργάνωση εκδηλώσεων και ομιλιών σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς για ενημέρωση-πληροφόρηση μαθητών και εκπαιδευτικών σε θέματα σχετικά με το σεισμό και την αντισεισμική προστασία.
-διοργάνωση ασκήσεων ετοιμότητας μέσα στο χώρο του σχολείου ώστε να εκπαιδευτούν μαθητές και προσωπικό.
-σύνταξη σχεδίου έκτακτης ανάγκης για κάθε σχολείο ώστε αυτό το σχέδιο να είναι λειτουργικό και «εύχρηστο»
Οι εκπαιδευτικοί σε περίπτωση σεισμού παίζουν πρωτεύοντα και ουσιαστικό ρόλο.
-Πρέπει να δράσουν με ψυχραιμία, ταχύτητα και αποφασιστικότητα δίνοντας το παράδειγμα στους μαθητές με την συμπεριφορά τους.
-Πρέπει να κατευνάσουν τους φόβους των μαθητών, να αποτρέψουν εκδηλώσεις πανικού και να λειτουργήσουν γρήγορα, ψύχραιμα και αποτελεσματικά.
Οι εκπαιδευτικοί έχουν την αποκλειστική ευθύνη για την προστασία των μαθητών σε περίπτωση σεισμού στο χώρο του σχολείου. Η ευθύνη αυτή ξεκινά από τη στιγμή εκδήλωσης του σεισμού και τελειώνει με την παράδοση και του τελευταίου μαθητή στους δικούς του.

ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ, ΛΟΓΩ ΣΕΙΣΜΟΥ, ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Στόχο έχει την αντιμετώπιση των συνεπειών της ανάγκης αυτής , π.χ. του σεισμού, τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους μαθητές με ψύχραιμες και οργανωμένες κινήσεις που θα έχουν αποφασιστεί και σχεδιαστεί προσεισμικά. Περιγράφεται η πραγματική κατάσταση των σχολικών χώρων στεγασμένων και υπαίθριων και επισημαίνονται οι επικινδυνότητες οι οποίες δεν έχει γίνει κατορθωτό να αρθούν
Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης σχεδιάζεται λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα και της προαναφερόμενες ιδιαιτερότητες των κτιρίων.
Όμως για να περπατήσει πρέπει να είναι σε απλή και σαφή μορφή και να περιλαμβάνει τα εξής:
-ανάλυση των ενεργειών που πρέπει να γίνουν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από ένα σεισμό.
-ανάθεση συγκεκριμένων καθηκόντων σε εκπαιδευτικούς ανάλογα με τη θέση που θα βρίσκεται ο καθένας από αυτούς τη χρονική στιγμή εκδήλωσης της σεισμικής δόνησης.
-επιγραμματική αναφορά των απαιτούμενων οδηγιών.
Αυτά όμως πρέπει να κοιτάξουμε και την λειτουργία του σχολείου, όπως:
-λειτουργία του σχολείου μόνο σε πρωινή βάρδια
-λειτουργία του σχολείου σε πρωινή και απογευματινή βάρδια.
Ακόμη πρέπει να προβλέψει όλες τις συνθήκες λειτουργίας του σχολείου τη χρονική στιγμή εκδήλωσης του σεισμού, όπως:
-ώρα μαθήματος
-ώρα διαλείμματος και οι μαθητές βρίσκονται στο προαύλιο
-ώρα διαλείμματος και οι μαθητές βρίσκονται στο εσωτερικό του κτιρίου, λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών.


Α. ΠΩΣ ΣΥΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΕΝΑ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

Περιλαμβάνονται: σκαριφήματα των κατόψεων των ορόφων, με αρίθμηση των αιθουσών, καθώς και του προαυλίου του σχολείου.
Στα σκαριφήματα των κατόψεων καθορίζονται τα εξής:
-Αναγράφεται η σειρά εκκένωσης των αιθουσών
-Καθορίζονται και σχεδιάζονται οι διαδρομές διαφυγής που θα ακολουθήσουν οι μαθητές από τις αίθουσες διδασκαλίας προς τους χώρους συγκέντρωσης
-Επισημαίνονται με ειδικά σύμβολα τα πιθανά επικίνδυνα σημεία μέσα και έξω από το κτίριο.
-Σημειώνονται οι θέσεις των κεντρικών παροχών των δικτύων ύδρευσης και ηλεκτρικού ρεύματος.
-Οριοθετούνται οι χώροι καταφυγής και συγκέντρωσης των μαθητών, στο προαύλιο του σχολικού συγκροτήματος.
Σε σκαρίφημα της ευρύτερης περιοχής του σχολείου καθορίζονται:
-Οι χώροι καταφυγής και συγκέντρωσης των μαθητών κοντά στο σχολείο σε περίπτωση που το προαύλιο δεν προσφέρεται. Κατάλληλοι χώροι για αυτή την χρήση είναι: πλατείες, αθλητικές εγκαταστάσεις, κενά οικόπεδα, πάρκα, προαύλια εκκλησιών κ.λ.π.
-Οι συγκεκριμένες διαδρομές διαφυγής προς τους εκτός σχολείου χώρους συγκέντρωσης.

Β.ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

Ανάλογα με το διαθέσιμο προσωπικό, το μαθητικό δυναμικό, αλλά και τη διάταξη του κτιρίου και του προαυλίου ορίζονται από το εκπαιδευτικό προσωπικό:
1.Ο γενικός υπεύθυνος του σχεδίου, που έχει την ευθύνη για την εκπόνηση του σχεδίου έκτακτης ανάγκης ,για την οργάνωση, την εκπαίδευση, την προετοιμασία και το συντονισμό του προσωπικού.
2.Ο υπεύθυνος διάσωσης όσων κινδυνεύουν.
3.Ο υπεύθυνος και ο βοηθός για την παροχή πρώτων βοηθειών.
4.Ο υπεύθυνος πυρόσβεσης.
5.Ο υπεύθυνος και ο βοηθός του για την μέριμνα και τη φροντίδα των μαθητών.
6.Ο υπεύθυνος παρουσιών και καταγραφής των μαθητών. Αυτός ο εκπαιδευτικός έχει τις ξξής αρμοδιότητες:
-αναζητά τους μαθητές που δεν έχουν παρουσιαστεί στους χώρους συγκέντρωσης.
-καταγράφει όσους μαθητές παραλαμβάνονται από συγγενικά τους πρόσωπα.
-αποφασίζει για τη μετακίνηση των μικρών μαθητών με τη συνοδεία εκπαιδευτικού και την παράδοσή τους στους γονείς τους, αν έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν έχει εμφανιστεί κανείς για την παραλαβή τους.
7. Ο υπεύθυνος ελέγχου των δικτύων που θα μεριμνήσει, εφόσον κριθεί αναγκαίο, για τη διακοπή των παροχών ύδρευσης και ηλεκτρικού ρεύματος.
8.Ο υπεύθυνος για τον περιορισμό των μαθητών στο προαύλιο.
9.Ο υπεύθυνος για την οργανωμένη και ασφαλή εκκένωση του σχολείου από τους μαθητές.

ΠΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΕ ΠΙΘΑΝΟ ΣΕΙΣΜΟ

Ο σεισμός όπως ξέρουμε δεν προειδοποιεί, μπορεί να εκδηλωθεί οποιαδήποτε χρονική στιγμή, την ώρα που οι μαθητές βρίσκονται στην αίθουσα και κάνουν μάθημα ή την ώρα του διαλείμματος.

Α. ΣΕΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Κατά την διάρκεια της σεισμικής δόνησης οι μαθητές ενεργούν ως εξής:
-Μπαίνουν αμέσως κάτω από τα θρανία και ο εκπαιδευτικός κάτω από την έδρα για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί ο σεισμός. Όλοι κρατούν γερά το ένα πόδι του επίπλου κάτω από το οποίο βρίσκονται.
-Περιμένουν ψύχραιμα, χωρίς πανικό.
-Δεν εγκαταλείπουν το κτίριο κατά την διάρκεια του σεισμού.
-Δεν βγαίνουν στα μπαλκόνια ή βεράντες.
-Δεν πλησιάζουν κοντά σε παράθυρα ή τζαμαρίες.
-Δεν προσπαθούν να διαφύγουν από τα παράθυρα.
-Δεν χρησιμοποιούν ανελκυστήρα, εάν υπάρχει.
-Δεν μπαίνουν στο κτίριο όσοι μαθητές βρίσκονται στο προαύλιο, ενώ ταυτόχρονα απομακρύνονται από τους εξωτερικούς τοίχους του σχολείου.
Μετά το τέλος της σεισμικής δόνησης
Έχουμε καταρχάς εκκένωση αιθουσών διδασκαλίας. Ο επιστάτης ή κάποιος εκπαιδευτικός ή ακόμη και ο διευθυντής ανοίγουν , όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, όλες τις πόρτες εξόδου του σχολείου. Συγχρόνως κάποιος αναλαμβάνει να διακόψει τις παροχές νερού και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ο εκπαιδευτικός φροντίζει για την εκκένωση της αίθουσας του:
-Ανοίγει την πόρτα της αίθουσας.
-Ελέγχει την κατάσταση του κτιρίου κατά μήκος της διαδρομής διαφυγής.
-Καθοδηγεί τους μαθητές στην έξοδό τους, ανά πτέρυγα θρανίων διαδοχικά, αφού πρώτα τους υπενθυμίσει ποιος θα είναι ο χώρος συγκέντρωσης. Οι μαθητές γρήγορα βγαίνουν από την αίθουσα, χωρίς πανικό και φωνές, καλύπτοντας με τις τσάντες τα κεφάλια τους.
-Συντονίζει την με τάξη αποχώρηση των μαθητών ώστε να αποφευχθεί ο συνωστισμός και οι πιθανοί τραυματισμοί.
-Η εκκένωση του ισογείου γίνεται άμεσα αρχίζοντας από τις αίθουσες που βρίσκονται πιο κοντά στην πόρτα που οδηγεί στο προαύλιο.
Η εκκένωση των αιθουσών του ορόφου γίνεται διαδοχικά, η μία μετά την άλλη, με πρώτη αυτήν που βρίσκεται πιο κοντά στη σκάλα. Ο εκπαιδευτικός που βρίσκεται στην αίθουσα αυτή ελέγχει την κατάσταση της σκάλας και παραμένει εκεί, έως ότου να εκκενωθούν και οι υπόλοιπες αίθουσες. Φροντίζει για την ομαλή ροή της εκκένωσης.

ΧΩΡΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ
Πρώτη συγκέντρωσης, μετά την εκκένωση των αιθουσών, ορίζεται το προαύλιο του σχολείου.
Σε αυτό το στάδιο έχουμε τα εξής:
-Οι εκπαιδευτικοί συγκεντρώνουν τους μαθητές τους και παίρνουν παρουσίες.
-Αν σημειωθούν απουσίες, κάποιοι εκπαιδευτικοί μπαίνουν στο σχολικό κτίριο για αναζήτηση τυχόν τραυματιών.
-Κάποιοι εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν το σβήσιμο μικροπυρκαγιών.
-Κανένας μαθητής δεν μπαίνει πάλι στο κτίριο γιατί υπάρχει κίνδυνος λόγω μετασεισμών.
-Οι μαθητές παραμένουν σε απόσταση 5 μέτρων τουλάχιστον από τις όψεις του σχολικού κτιρίου και από τις περιφράξεις.
-Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί δεν καταναλώνουν το νερό της βρύσης μέχρι να ελεγχθεί η καταλληλότητά του από ειδικούς.
-Όλοι αποφεύγουν την οποιαδήποτε επαφή με πεσμένα ηλεκτροφόρα καλώδια και μεταλλικά κιγκλιδώματα γιατί υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.
-Οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές παραμένουν στο προαύλιο μέχρι να υπάρξει πληροφόρηση για την κατάσταση που επικρατεί και να έρθουν οι γονείς για την παραλαβή των παιδιών τους.
-Εάν υπάρχουν μαθητές ή εκπαιδευτικοί παγιδευμένοι καθώς και πυρκαγιές που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, ειδοποιούνται οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης- παροχής βοήθειας που είναι η Πυροσβεστική, Ε.Μ.Α.Κ και το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας.

Β. ΣΕΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑΤΟΣ
Κατά τη διάρκεια της σεισμικής δόνησης:
-Όσοι βρίσκονται μέσα στο κτίριο του σχολείου, σε αίθουσες ή κοινόχρηστους χώρους, δε βγαίνουν έξω. Προσπαθούν να προστατευτούν μπαίνοντας συνήθως κάτω από θρανίο ή τραπέζι.
-Όσοι βρίσκονται στο προαύλιο, παραμένουν εκεί και απομακρύνονται από τους εξωτερικούς τοίχους του κτιρίου, τους μαντρότοιχους, τα μπαλκόνια, τα ηλεκτροφόρα καλώδια κ.λπ. Απαγορεύεται η μετάβαση των μαθητών στις αίθουσες γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνος λόγω των σεισμών.
Μετά το τέλος της σεισμικής δόνησης πρέπει:
-Όσοι μαθητές βρίσκονται μέσα στο κτίριο βγαίνουν στο προαύλιο και συγκεντρώνονται μακριά από τις όψεις του κτιρίου, τους μαντρότοιχους .
-Οι εκπαιδευτικοί συγκεντρώνουν όλους τους μαθητές και παίρνουν παρουσίες για να ελέγξουν αν λείπει κάποιος.
-Ακολουθεί έλεγχος σε κάθε όροφο του σχολικού συγκροτήματος από τον εκπαιδευτικό που έχει οριστεί υπεύθυνος.
-Οι μαθητές και το διδακτικό προσωπικό παραμένουν στο χώρο προσωρινής καταφυγής μέχρι να υπάρξει πληροφόρηση για την κατάσταση που επικρατεί, από έγκυρες πηγές και όχι από φήμες.
-Σε περίπτωση μη καταλληλότητας του προαυλίου ακολουθείται η διαδικασία μετάβασης των μαθητών σε άλλο χώρο.

Στην 26 Μαρτίου 2010 έγινε στο σχολείο μας του 1ου ΕΠΑΛ Αγιάς Ν. Λάρισας άσκηση ετοιμότητας.
Οι μαθητές και οι καθηγητές που είναι στις αίθουσες την ώρα του σεισμού μπαίνουν κάτω από τα θρανία , κάτω από το γραφείο ή κάτω από το κούφωμα της εσωτερικής πόρτας της αίθουσας.

ΣΕΙΡΑ ΕΚΚΕΝΩΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Μετά τη λήξη του σεισμού και με ευθύνη των διδασκόντων καθηγητών οι μαθητές εξέρχονται από τις αίθουσες και απομακρύνονται από το κτίριο.

Α) Από 2ο Όροφο με τη σειρά:
Πρώτα εξέρχονται οι μαθητές από την :
Αίθουσα-3, αίθουσα -6, αίθουσα -2, αίθουσα-5, αίθουσα-1, αίθουσα-4 του 2ου ορόφου και πάνε προς κλιμακοστάσιο Κ2 Δεξιά πλευρά- στη συνέχεια διάδρομος- έξοδος Α- και περιμετρικά του σχολείου οδηγούνται στην πίσω αυλή, όπως δείχνει το σκαρίφημα ορόφων.
Εκεί γίνεται έλεγχος Εκκένωσης από τους καθηγητές που βρίσκονταν στον όροφο αυτό και δίνεται το σύνθημα να ακολουθήσει ο πρώτος Όροφος.

Β) Από 1ο Όροφο με τη σειρά:
Πρώτα εξέρχονται οι μαθητές από το Εργαστήριο Γεωπονίας στη συνέχεια ακολουθούν οι μαθητές από το Εργαστήριο Πληροφορικής 2- μετά το Εργαστήριο Πληροφορικής 1 και το Εργαστήριο Οικονομίας και τέλος οι μαθητές από την Αίθουσα 2η του Πρώτου Ορόφου και Αίθουσα 1η του Πρώτου Ορόφου και πάνε προς κλιμακοστάσιο Κ2 Αριστερή πλευρά- Διάδρομος- Έξοδος Β προς πίσω αυλή, όπως δείχνει το σκαρίφημα ορόφων.

Γ) Από το Υπόγειο (Βιβλιοθήκη) και Ισόγειο με τη σειρά:
Ισόγειο
Εξέρχονται οι μαθητές από την αίθουσα1, στη συνέχεια ακολουθούν οι μαθητές από τα Ηλεκτρολογικά Εργαστήρια 1 και 2 προς έξοδο Α και περιμετρικά του σχολείου οδηγούνται και αυτοί στην πίσω αυλή.
Υπόγειο
Ο Υπεύθυνος της Βιβλιοθήκης και από τα Γραφεία ,ο Διευθυντής και οι καθηγητές που είχαν κενό αυτή την ώρα, έξοδος Β προς πίσω αυλή., όπως δείχνει το σκαρίφημα ισογείου και αυλής.
Όλοι συγκεντρωθήκαμε στο κέντρο της αυλής του σχολείου. Εκεί μετρηθήκαμε, όλοι ήμασταν καλά και έτσι δεν χρειάστηκαν πρώτες βοήθειες.!!
Βλέπουμε λοιπόν ότι με τη σωστή ενέργεια του κάθε ατόμου, ακόμα και αυτό το καταστρεπτικό φαινόμενο των σεισμών μπορεί να αποβεί ακίνδυνο για τον άνθρωπο.


ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-2010

ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΕΠΑΛ ΑΓΙΑΣ

1.Να εργάζονται όλοι εξίσου.
2.Οποιος λείψει πάνω από τρείς(3) συνεχόμενες συνεαντήσεις διαγράφεται.
3.Να υπάρχει αλληλοσεβασμός μεταξύ των μελών της ομάδας.
4.Να υπάρχει συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας.
5.Να δουλέψουμε όλοι το ερωτηματολόγιο.
6.Συνεπείς να είμαστε όλοι σε όλες τις συναντήσεις και εκδηλώσεις της ομάδας.