Ψαριανού Βασιλική
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΓΝ2
1. Λιάπης Περικλής
2. Μακαρόνα Παρασκευή
3. Μάντζαρης Ιωάννης
4. Μαστροδήμου Χρυσούλα
5. Μπαράκου Φανή
6. Νάνη Ανθή
7. Νιάκα Ιουλία
8. Νιδέλκου Βασιλική
9. Ντόκο Μπρισίλντα
10. Ντρέου Μπλερίνα
11. Παναγούλη Μαρία
12. Παπαδημητρίου Ελένη
13. Παπακωνσταντίνου Χαρίλαος
14. Παυλή Άννα
15. Ραμιώτη Στεφανία
16. Ραμπέλι Μαγκελιάνα
17. Σορόκινα Έλενα
18. Τακούλα Ελένη
19. Τζικούλη Ισμήνη
20. Τζούργκανος Απόστολος
21. Τσέλα Μποράνα
22. Τσιάκαλου Χριστίνα
23. Χριστοδούλου Ειρήνη - Ζωή
ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:
• Η ευαισθητοποίηση, η ενεργοποίηση και η απόκτηση από τους μαθητές κριτικής σκέψης σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος
• Η ανάδειξη της συμβολής του ελαιόλαδου και της μεσογειακής διατροφής στην κοινωνική, πολιτισμική και οικονομική ζωή
ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:
• Να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τη φύση και να προσεγγίσουν βιωματικά το οικοσύστημα του ελαιώνα γνωρίζοντας τα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία από τα οποία αποτελείται
• Να γίνει η προσέγγιση του θέματος της ελιάς διεπιστημονικά
• Να έρθουν σε επαφή οι μαθητές με ελαιοκαλλιεργητές, ιδιοκτήτες ελαιοτριβείων, εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
• Να παραχθεί εκπαιδευτικό και άλλο υλικό σε μορφή έντυπη ή ηλεκτρονική και να εξασκηθούν στην ομαδική εργασία αναπτύσσοντας πνεύμα συνεργασίας.
• Να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με την καλλιέργεια της ελιάς και να κατανοήσουν το ρόλο της στη διαμόρφωση της ελληνικής φύσης
• Η σύνδεση με άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες της Μεσογείου
• Να σκέφτονται και μετά να ενεργούν και όχι να ενεργούν και μετά να σκέφτονται .
• Να καλλιεργήσουν τις αισθήσεις τους, παρατηρητικότητα και γευσιγνωσία.
• Να γνωρίσουν την ελιά, την ιστορία της, την σημασία της στη ζωή μας, τους συμβολισμούς που συνδέονται μαζί της, τη διατροφική της αξία.
• Να μάθουν να λειτουργούν με γνώμονα το γενικό συμφέρον και το συμφέρον του περιβάλλοντος γενικότερα, φυσικού και ανθρώπινου.
• Να συνειδητοποιήσουν τη διαχρονική σχέση του ανθρώπου με την ελιά.
• Να διαπιστώσουν ανθρώπινες παρεμβάσεις και τα αποτελέσματά τους.
• Να ευαισθητοποιηθούν και να υιοθετήσουν στάση ζωής που θα συμβάλλει στον περιορισμό της σπατάλης και στην προστασία της ποιότητας του ελαιόλαδου.
25/11/2009
Καθορισμός - Τίτλος θέματος
Τα παιδιά του τμήματος είναι ενθουσιασμένα με τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Ευελπιστούμε να συνεχίσουν έτσι μέχρι το τέλος . Θέλουν να ασχοληθούμε με θέμα σχετικό με τη μεσογειακή διατροφή και τη σπουδαιότητά της στη ζωή μας. Υπάρχουν άρθρα στις εφημερίδες - περιοδικά για τις ευεργετικές συνέπειές της στην υγεία μας καθώς και αρκετοί προβληματισμοί λόγω ειδικότητας (Β. Νοσηλευτές) που προκαλούν το ενδιαφέρον των μαθητών.
Θα επιδιώξουμε και τη συνεργασία με το άλλο τμήμα του σχολείου μας που έχει παρόμοιο θέμα ώστε τα αποτελέσματα να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα.
Πρότειναν από πού θα μπορούσαμε να βρούμε υλικό : εφημερίδες , περιοδικά, βιβλία ,συγγράμματα, άρθρα, ιντερνετ,……
2/12/2009
Δημιουργία συμβολαίου.
Συζητήσαμε για την ώρα που θα βρισκόμαστε και για την υποχρέωση μας –εκτός ειδικών περιπτώσεων- να παρευρισκόμαστε.
ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ των μελών της ΠΕ:
ενεργή συμμετοχή όλων
όχι ειρωνείες και σχόλια και πειράγματα κοροϊδευτικά όταν κάποιος διατυπώνει την άποψη του.
να είναι σεβαστή η γνώμη του άλλου ανεξάρτητα αν συμφωνούμε ή όχι.
να απαγορεύεται το κάπνισμα κατά την διάρκεια των συναντήσεων.
να μην πίνουν ή τρώνε.
να έχουν κλειστά ή τουλάχιστον χαμηλωμένα τα κινητά τους.
να υπάρχει κάποια ελαστικότητα στο ωράριο αποχώρησης δεδομένου ότι κάποιοι θέλουν να προλάβουν λεωφορεία.
Συμφωνήθηκε και υπογράφηκε από τα μέλη.
09/12/2009
Χωρισμός ομάδων: ποιοι θα ψάξουν και που για να το βρουν και να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα στοιχεία:
Α.ομάδα: κατηγορίες ελαιόλαδου
Μαστροδήμου Χρυσούλα, Τζούργανος Αποστόλης,
Παπακωνσταντίνου Χάρης, Χριστοδούλου Ειρήνη.
Β.ομάδα Διατροφικές διαδρομές
Λιάπης Περικλής, Μάντζαρης Ιωάννης.
Γ.ομάδα: Χρήση ελαιόλαδου στην κουζίνα μας .
Μπαράκου Φανή, Ραμιώτη Στεφανία, Παυλή Άννα
Δ ομάδα: Μεσογειακή διατροφή ανάγκη ή τρόπος ζωής;
Τακούλα Ελένη, Τσέλα Άννα,
Τζικούλη Ισμήνη, Ντόκο Μαρία
Ε.ομάδα: Συλλογή συνταγών μεσογειακής διατροφής
Σορόκινα Έλενα, Μακαρόνα Παρασκευή, Τσιάκαλου Χριστίνα.
Οι επόμενες συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν κάθε Τετάρτη στο χώρο του σχολείου με σκοπό την συλλογή και επεξεργασία των πληροφοριών καθώς και ευαισθητοποίηση των μαθητών στην αλλαγή διατροφικών συνηθειών. Παρακάτω παραθέτονται μερικές από τις πιο αξιόλογες πληροφορίες σύμφωνα πάντα με την κρίση της ομάδας των μαθητών. Υπήρξαν εκπλήξεις, διαφωνίες, αμφισβητήσεις και προσωπικές τοποθετήσεις των μαθητών μέσα από βιώματα που απέκτησαν κυρίως από τις οικογενειακές συνήθειες σε θέματα διατροφής. Σημαντική παρατήρηση είναι το γεγονός ότι υπήρξε ανταλλαγή απόψεων από μαθητές που προέρχονται από οικογένειες που έχουν άμεση σχέση με την καλλιέργεια της ελιάς. Η ομάδα είχε την ευκαιρία να μοιραστεί εμπειρίες των μαθητών αυτών που αφορούσαν το μάζεμα της ελιάς, την επεξεργασία του ελαιόλαδου, την αποθήκευσή του καθώς και τις χρήσεις του.
ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ των μελών της ΠΕ:
ενεργή συμμετοχή όλων
όχι ειρωνείες και σχόλια και πειράγματα κοροϊδευτικά όταν κάποιος διατυπώνει την άποψη του.
να είναι σεβαστή η γνώμη του άλλου ανεξάρτητα αν συμφωνούμε ή όχι.
να απαγορεύεται το κάπνισμα κατά την διάρκεια των συναντήσεων.
να μην πίνουν ή τρώνε.
να έχουν κλειστά ή τουλάχιστον χαμηλωμένα τα κινητά τους.
να υπάρχει κάποια ελαστικότητα στο ωράριο αποχώρησης δεδομένου ότι κάποιοι θέλουν να προλάβουν λεωφορεία.
Συμφωνήθηκε και υπογράφηκε από τα μέλη.
09/12/2009
Χωρισμός ομάδων: ποιοι θα ψάξουν και που για να το βρουν και να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα στοιχεία:
Α.ομάδα: κατηγορίες ελαιόλαδου
Μαστροδήμου Χρυσούλα, Τζούργανος Αποστόλης,
Παπακωνσταντίνου Χάρης, Χριστοδούλου Ειρήνη.
Β.ομάδα Διατροφικές διαδρομές
Λιάπης Περικλής, Μάντζαρης Ιωάννης.
Γ.ομάδα: Χρήση ελαιόλαδου στην κουζίνα μας .
Μπαράκου Φανή, Ραμιώτη Στεφανία, Παυλή Άννα
Δ ομάδα: Μεσογειακή διατροφή ανάγκη ή τρόπος ζωής;
Τακούλα Ελένη, Τσέλα Άννα,
Τζικούλη Ισμήνη, Ντόκο Μαρία
Ε.ομάδα: Συλλογή συνταγών μεσογειακής διατροφής
Σορόκινα Έλενα, Μακαρόνα Παρασκευή, Τσιάκαλου Χριστίνα.
Οι επόμενες συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν κάθε Τετάρτη στο χώρο του σχολείου με σκοπό την συλλογή και επεξεργασία των πληροφοριών καθώς και ευαισθητοποίηση των μαθητών στην αλλαγή διατροφικών συνηθειών. Παρακάτω παραθέτονται μερικές από τις πιο αξιόλογες πληροφορίες σύμφωνα πάντα με την κρίση της ομάδας των μαθητών. Υπήρξαν εκπλήξεις, διαφωνίες, αμφισβητήσεις και προσωπικές τοποθετήσεις των μαθητών μέσα από βιώματα που απέκτησαν κυρίως από τις οικογενειακές συνήθειες σε θέματα διατροφής. Σημαντική παρατήρηση είναι το γεγονός ότι υπήρξε ανταλλαγή απόψεων από μαθητές που προέρχονται από οικογένειες που έχουν άμεση σχέση με την καλλιέργεια της ελιάς. Η ομάδα είχε την ευκαιρία να μοιραστεί εμπειρίες των μαθητών αυτών που αφορούσαν το μάζεμα της ελιάς, την επεξεργασία του ελαιόλαδου, την αποθήκευσή του καθώς και τις χρήσεις του.
Ελαιόλαδο
Από τους προϊστορικούς ακόμη χρόνους το ελαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε για την κάλυψη διαφόρων αναγκών.
Σε οροπέδιο των Μεθάνων βρέθηκε από τον Δέφνερ το αρχαιότερο ελαιοτριβείο (όπως υπολογίζεται της 4ης π.Χ. χιλιετίας)- πράγμα που μαρτυρεί ότι η χρήση του λαδιού ήταν γνωστή από την εποχή εκείνη.
Κατά τους ομηρικούς χρόνους, το λάδι χρησιμοποιείται κυρίως για την επάλειψη του σώματος και όχι για τροφή ή φωτισμό. Από πινακίδες της Γραμμικής Β, που βρέθηκαν στην Πύλο και όπου διαβάζουμε τη λέξη po-qa (φοβρή / φοβράς), συμπεραίνουμε ότι την περίοδο εκείνη ο καρπός της ελιάς χρησιμοποιείται ως τροφή των κτηνών. Εξάλλου οι συνεχείς αναφορές σε αρωματικά ελαιόλαδα μας κάνει να συμπεράνουμε ότι τουλάχιστον στη συγκεκριμένη εποχή η χρήση του λαδιού εντοπίζεται κυρίως στις θρησκευτικές τελετές, στον καλλωπισμό του σώματος και στην παρασκευή θεραπευτικών αλοιφών.
Η ποιοτική κατάταξη του ελαιολάδου που έχει καθιερωθεί από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου (http://www.internationaloliveoil.org/)
και έχει γίνει σε γενικές γραμμές αποδεκτή από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν επιτρέπει δυστυχώς στην πλειονότητα των καταναλωτών να αξιολογήσουν σωστά την τεράστια διαφορά που υπάρχει μεταξύ των τύπων «παρθένο ελαιόλαδο» και κοινό ελαιόλαδο. (ΝΑΧ, 2006)
Τα βασικά ποιοτικά κριτήρια για την αξιολόγηση του ελαιολάδου είναι:
• Η οξύτητα
• Η οξείδωση
• Το χρώμα
• Τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά (άρωμα, γεύση)
Τα είδη ελαιόλαδου
Το τυποποιημένο ελαιόλαδο, διατίθεται στην κατανάλωση σε τέσσερις βασικές κατηγορίες, Εξαιρετικό παρθένο Ελαιόλαδο, Παρθένο Ελαιόλαδο, Ελαιόλαδο αποτελούμενο από Εξευγενισμένα Ελαιόλαδα και Παρθένα Ελαιόλαδα & Πυρηνέλαιο, οι οποίες πρέπει να αναγράφονται στη συσκευασία του, αλλά και τύπους ελαιολάδων με ιδιαιτερότητες, με λιγότερη ή περισσότερη επεξεργασία όπως το Αγουρέλαιο, τα ελαιόλαδα βιολογικής καλλιέργειας, τα αρωματικά ελαιόλαδα.
Eξτρα παρθένο ελαιόλαδο: η καλύτερη ποιότητα λαδιού. Ο βαθμός οξύτητας δεν πρέπει να ξεπερνά το 1%. Τα καλύτερης ποιότητας λάδια έχουν αρκετά χαμηλότερο βαθμό (0,4-0,5%). Το λάδι αυτό έχει εξαιρετικό άρωμα, γεύση και χρώμα.
Παρθένο ελαιόλαδο: πολύ καλής ποιότητας λάδι, με ελαφρώς μεγαλύτερη οξύτητα που δεν πρέπει να ξεπερνά το 1,5%. Έχει άρωμα, γεύση και χρώμα αντίστοιχα με αυτά του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου.
Αγνό ελαιόλαδο: καλής ποιότητας λάδι με καλή γεύση και αρκετά μεγαλύτερη οξύτητα που δεν πρέπει να ξεπερνά το 3,3%.
Σύμφωνα με την ισχύουσα ποιοτική κατάταξη «παρθένο ελαιόλαδο» είναι: το έλαιο που λαμβάνεται μόνο με μηχανικές μεθόδους ή άλλες φυσικές επεξεργασίες, με συνθήκες που δεν προκαλούν αλλοίωση του ελαίου και τα οποία δεν έχουν υποστεί καμία άλλη επεξεργασία, πλην της πλύσης, της μετάγγισης, της φυγοκέντρισης και της διήθησης. Εξαιρούνται τα έλαια που λαμβάνονται με διαλύτες, με βοηθητικές ύλες παραλαβής που έχουν χημική ή βιοχημική δράση, ή με μεθόδους επανεστεροποίησης ή πρόσμιξης με έλαια άλλης φύσης. Επομένως, το «παρθένο ελαιόλαδο» είναι το λάδι ‘φυσικός χυμός’, το οποίο περιέχει ανέπαφα όλα τα βασικά συστατικά που περιείχε και μέσα στον ελαιόκαρπο (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, μικροστοιχεία κτλ) και κατ’ επέκταση εκείνο που έχει όλες τις ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες.
Τα «παρθένα ελαιόλαδα» κατατάσσονται και ταξινομούνται αναλυτικά με τις ακόλουθες ονομασίες, ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε ελεύθερα λιπαρά οξέα (οξύτητα) και με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προβλέπονται για την κάθε κατηγορία:
α) Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο (οξύτητα ≤0,8%)
β) Παρθένο Ελαιόλαδο (οξύτητα ≤2,0%)
γ) Ελαιόλαδο Λαμπάντε (οξύτητα >2,0%) (είναι ακατάλληλο για κατανάλωση ως έχει και προορίζεται για ραφινάρισμα ή για βιομηχανική χρήση).
Πυρηνέλαιο : Λάδι που προέρχεται από την ανάμιξη ραφιναρισμένου πυρηνέλαιου και παρθένου ελαιόλαδου (με εξαίρεση την κατηγορία Λαμπάντε), του οποίου η οξύτητα δεν περνάει το 1%. Η παραλαβή του λαδιού από τον πυρήνα της ελιάς και ο εξευγενισμός του, γίνεται κάτω από πολύ αυστηρές συνθήκες ελέγχου και έτσι διασφαλίζεται η άριστη ποιότητά του. Το πυρηνέλαιο, έχει απαλή, ήπια γεύση. Θεωρείται ιδανικό για τηγάνισμα γιατί αντέχει στις υψηλές θερμοκρασίες
Αγουρέλαιο, το πολυτιμότερο ελαιόλαδο
Ξεχωρίζει για την πλούσια, φρουτώδη και χαρακτηριστικά πικρή και πικάντικη γεύση του. Είναι το ελαιόλαδο που φέρνει στο πιάτο μας την αυθεντική γεύση της ελιάς, τις μυρωδιές της φύσης, τα πολύπλοκα αρώματα, αυτά τα χαρακτηριστικά που το κάνουν μοναδικό και πολύτιμο. Το αγουρέλαιο, ο πιο πολύτιμος χυμός της ελιάς, φτάνει στο πιάτο μας μόνο για μερικούς μήνες του χρόνου και αποτελεί ιδανική επιλογή για γεύση και υγεία.
Γιατί να το προτιμήσουμε
1. Συλλογή: Το αγουρέλαιο συλλέγεται στα μέσα Οκτώβρη από τις πιο φρέσκες και γερές ελιές, άγουρες και πράσινες, που δεν έχουν χτυπηθεί για να πέσουν από το δέντρο. Γι’ αυτό και ο χυμός τους θεωρείται ανώτερος ποιοτικά και είναι πλουσιότερος σε γεύση και άρωμα.
2. Διάθεση: Το περιορισμένο διάστημα συλλογής των ελιών είναι και ο λόγος που το αγουρέλαιο δεν κυκλοφορεί όλο το χρόνο στην αγορά.
3. Ημερομηνία λήξης: Το αγουρέλαιο, όπως και τα υπόλοιπα συσκευασμένα ελαιόλαδα, έχει ημερομηνία λήξης, ώστε να είμαστε βέβαιοι ως καταναλωτές πως κάθε φορά που ανοίγουμε το μπουκάλι, βάζουμε στο φαγητό μας ότι καλύτερο έχει να μας προσφέρει η φύση.
4. Διατροφική αξία: Το αγουρέλαιο είναι διατροφικά και βιολογικά ανώτερο από οποιοδήποτε άλλο ελαιόλαδο. Χάρη στη φρεσκάδα του, περιέχει πολύ περισσότερα αντιοξειδωτικά στοιχεία, αλλά και μοναδική γεύση.
5. Περιέχει ακόμη: Όλες τις βιταμίνες και προβιταμίνες του ελαιολάδου, μέταλλα και πολυφαινόλες, που προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες, το ενεργό οξυγόνο και τις ελεύθερες ρίζες.
Ιδέα!
Το αγουρέλαιο ταιριάζει ιδανικά με τις φρέσκες σαλάτες (ωμές ή βραστές) και συνοδεύει απόλυτα κάθε φαγητό όπου προσθέτουμε ωμό ελαιόλαδο (ψάρι, βραστά λαχανικά, λαδερά).
ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ
Είναι το λάδι που προέρχεται από ελαιώνες όπου εφαρμόζονται οι αυστηροί κανόνες για τις βιολογικές καλλιέργειες. Εκεί δεν έχουν θέση ούτε τα λιπάσματα, ούτε οι ψεκασμοί, ούτε και κανένα είδος επεξεργασίας κατά την έκθλιψη του ελαιοκάρπου, τη διατήρησή του και την εμφιάλωση του ελαιολάδου. Στην ετικέτα των βιολογικών προϊόντων πρέπει να αναγράφεται απαραιτήτως ο αριθμός έγκρισης και πιστοποίησης από αναγνωρισμένους οργανισμούς ελέγχου και πιστοποίησης όπως ΔΗΩ, ΒΙΟΕΛΛΑΣ, ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ.
ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ
Τα αρωματικά ελαιόλαδα χρησιμοποιούνται σχεδόν σε όλες τις κουζίνες του κόσμου. Αρωματίζουν ευχάριστα σαλάτες, ψητά λαχανικά, τυριά, ενώ αποτελούν το «απόλυτο» ντιπ για αρτοσκευάσματα. Είναι πολύ εύκολα στην δημιουργία τους, ενώ υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία και στο εμπόριο.Η παρασκευή τους:
1. Επιλέγουμε ένα ελαιόλαδο άριστης ποιότητας με απαλή-ουδέτερη γεύση.
2. Το τοποθετούμε σε καθαρά, στεγνά μπουκάλια
3. Βυθίζουμε μέσα του μπαχαρικά, βότανα, φυτά ή λαχανικά της αρεσκείας μας, φροντίζοντας να είναι πάντα σκεπασμένα.
4. Φυλάσσουμε τα μπουκάλια σε μέρος σκιερό και δροσερό.
Τα βασικά ποιοτικά κριτήρια για την αξιολόγηση του ελαιολάδου είναι:
• Η οξύτητα
• Η οξείδωση
• Το χρώμα
• Τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά (άρωμα, γεύση)
Τα είδη ελαιόλαδου
Το τυποποιημένο ελαιόλαδο, διατίθεται στην κατανάλωση σε τέσσερις βασικές κατηγορίες, Εξαιρετικό παρθένο Ελαιόλαδο, Παρθένο Ελαιόλαδο, Ελαιόλαδο αποτελούμενο από Εξευγενισμένα Ελαιόλαδα και Παρθένα Ελαιόλαδα & Πυρηνέλαιο, οι οποίες πρέπει να αναγράφονται στη συσκευασία του, αλλά και τύπους ελαιολάδων με ιδιαιτερότητες, με λιγότερη ή περισσότερη επεξεργασία όπως το Αγουρέλαιο, τα ελαιόλαδα βιολογικής καλλιέργειας, τα αρωματικά ελαιόλαδα.
Eξτρα παρθένο ελαιόλαδο: η καλύτερη ποιότητα λαδιού. Ο βαθμός οξύτητας δεν πρέπει να ξεπερνά το 1%. Τα καλύτερης ποιότητας λάδια έχουν αρκετά χαμηλότερο βαθμό (0,4-0,5%). Το λάδι αυτό έχει εξαιρετικό άρωμα, γεύση και χρώμα.
Παρθένο ελαιόλαδο: πολύ καλής ποιότητας λάδι, με ελαφρώς μεγαλύτερη οξύτητα που δεν πρέπει να ξεπερνά το 1,5%. Έχει άρωμα, γεύση και χρώμα αντίστοιχα με αυτά του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου.
Αγνό ελαιόλαδο: καλής ποιότητας λάδι με καλή γεύση και αρκετά μεγαλύτερη οξύτητα που δεν πρέπει να ξεπερνά το 3,3%.
Σύμφωνα με την ισχύουσα ποιοτική κατάταξη «παρθένο ελαιόλαδο» είναι: το έλαιο που λαμβάνεται μόνο με μηχανικές μεθόδους ή άλλες φυσικές επεξεργασίες, με συνθήκες που δεν προκαλούν αλλοίωση του ελαίου και τα οποία δεν έχουν υποστεί καμία άλλη επεξεργασία, πλην της πλύσης, της μετάγγισης, της φυγοκέντρισης και της διήθησης. Εξαιρούνται τα έλαια που λαμβάνονται με διαλύτες, με βοηθητικές ύλες παραλαβής που έχουν χημική ή βιοχημική δράση, ή με μεθόδους επανεστεροποίησης ή πρόσμιξης με έλαια άλλης φύσης. Επομένως, το «παρθένο ελαιόλαδο» είναι το λάδι ‘φυσικός χυμός’, το οποίο περιέχει ανέπαφα όλα τα βασικά συστατικά που περιείχε και μέσα στον ελαιόκαρπο (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, μικροστοιχεία κτλ) και κατ’ επέκταση εκείνο που έχει όλες τις ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες.
Τα «παρθένα ελαιόλαδα» κατατάσσονται και ταξινομούνται αναλυτικά με τις ακόλουθες ονομασίες, ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε ελεύθερα λιπαρά οξέα (οξύτητα) και με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προβλέπονται για την κάθε κατηγορία:
α) Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο (οξύτητα ≤0,8%)
β) Παρθένο Ελαιόλαδο (οξύτητα ≤2,0%)
γ) Ελαιόλαδο Λαμπάντε (οξύτητα >2,0%) (είναι ακατάλληλο για κατανάλωση ως έχει και προορίζεται για ραφινάρισμα ή για βιομηχανική χρήση).
Πυρηνέλαιο : Λάδι που προέρχεται από την ανάμιξη ραφιναρισμένου πυρηνέλαιου και παρθένου ελαιόλαδου (με εξαίρεση την κατηγορία Λαμπάντε), του οποίου η οξύτητα δεν περνάει το 1%. Η παραλαβή του λαδιού από τον πυρήνα της ελιάς και ο εξευγενισμός του, γίνεται κάτω από πολύ αυστηρές συνθήκες ελέγχου και έτσι διασφαλίζεται η άριστη ποιότητά του. Το πυρηνέλαιο, έχει απαλή, ήπια γεύση. Θεωρείται ιδανικό για τηγάνισμα γιατί αντέχει στις υψηλές θερμοκρασίες
Αγουρέλαιο, το πολυτιμότερο ελαιόλαδο
Ξεχωρίζει για την πλούσια, φρουτώδη και χαρακτηριστικά πικρή και πικάντικη γεύση του. Είναι το ελαιόλαδο που φέρνει στο πιάτο μας την αυθεντική γεύση της ελιάς, τις μυρωδιές της φύσης, τα πολύπλοκα αρώματα, αυτά τα χαρακτηριστικά που το κάνουν μοναδικό και πολύτιμο. Το αγουρέλαιο, ο πιο πολύτιμος χυμός της ελιάς, φτάνει στο πιάτο μας μόνο για μερικούς μήνες του χρόνου και αποτελεί ιδανική επιλογή για γεύση και υγεία.
Γιατί να το προτιμήσουμε
1. Συλλογή: Το αγουρέλαιο συλλέγεται στα μέσα Οκτώβρη από τις πιο φρέσκες και γερές ελιές, άγουρες και πράσινες, που δεν έχουν χτυπηθεί για να πέσουν από το δέντρο. Γι’ αυτό και ο χυμός τους θεωρείται ανώτερος ποιοτικά και είναι πλουσιότερος σε γεύση και άρωμα.
2. Διάθεση: Το περιορισμένο διάστημα συλλογής των ελιών είναι και ο λόγος που το αγουρέλαιο δεν κυκλοφορεί όλο το χρόνο στην αγορά.
3. Ημερομηνία λήξης: Το αγουρέλαιο, όπως και τα υπόλοιπα συσκευασμένα ελαιόλαδα, έχει ημερομηνία λήξης, ώστε να είμαστε βέβαιοι ως καταναλωτές πως κάθε φορά που ανοίγουμε το μπουκάλι, βάζουμε στο φαγητό μας ότι καλύτερο έχει να μας προσφέρει η φύση.
4. Διατροφική αξία: Το αγουρέλαιο είναι διατροφικά και βιολογικά ανώτερο από οποιοδήποτε άλλο ελαιόλαδο. Χάρη στη φρεσκάδα του, περιέχει πολύ περισσότερα αντιοξειδωτικά στοιχεία, αλλά και μοναδική γεύση.
5. Περιέχει ακόμη: Όλες τις βιταμίνες και προβιταμίνες του ελαιολάδου, μέταλλα και πολυφαινόλες, που προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες, το ενεργό οξυγόνο και τις ελεύθερες ρίζες.
Ιδέα!
Το αγουρέλαιο ταιριάζει ιδανικά με τις φρέσκες σαλάτες (ωμές ή βραστές) και συνοδεύει απόλυτα κάθε φαγητό όπου προσθέτουμε ωμό ελαιόλαδο (ψάρι, βραστά λαχανικά, λαδερά).
ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ
Είναι το λάδι που προέρχεται από ελαιώνες όπου εφαρμόζονται οι αυστηροί κανόνες για τις βιολογικές καλλιέργειες. Εκεί δεν έχουν θέση ούτε τα λιπάσματα, ούτε οι ψεκασμοί, ούτε και κανένα είδος επεξεργασίας κατά την έκθλιψη του ελαιοκάρπου, τη διατήρησή του και την εμφιάλωση του ελαιολάδου. Στην ετικέτα των βιολογικών προϊόντων πρέπει να αναγράφεται απαραιτήτως ο αριθμός έγκρισης και πιστοποίησης από αναγνωρισμένους οργανισμούς ελέγχου και πιστοποίησης όπως ΔΗΩ, ΒΙΟΕΛΛΑΣ, ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ.
ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ
Τα αρωματικά ελαιόλαδα χρησιμοποιούνται σχεδόν σε όλες τις κουζίνες του κόσμου. Αρωματίζουν ευχάριστα σαλάτες, ψητά λαχανικά, τυριά, ενώ αποτελούν το «απόλυτο» ντιπ για αρτοσκευάσματα. Είναι πολύ εύκολα στην δημιουργία τους, ενώ υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία και στο εμπόριο.Η παρασκευή τους:
1. Επιλέγουμε ένα ελαιόλαδο άριστης ποιότητας με απαλή-ουδέτερη γεύση.
2. Το τοποθετούμε σε καθαρά, στεγνά μπουκάλια
3. Βυθίζουμε μέσα του μπαχαρικά, βότανα, φυτά ή λαχανικά της αρεσκείας μας, φροντίζοντας να είναι πάντα σκεπασμένα.
4. Φυλάσσουμε τα μπουκάλια σε μέρος σκιερό και δροσερό.
Ως τροφή
Τη σημασία της ελιάς και των προϊόντων της στη διατροφή κατά την αρχαιότητα μαρτυρεί ο Σοφοκλής. Την αποκαλεί «παιδοτρόφον»: ...που πιο πολύ ευδοκιμεί σ’ αυτήν εδώ τη γη: η γαλανόφυλλη ελιά, που τρέφει παλικάρια.
Ένα δείγμα πλούτου από την κλασική αρχαιότητα μας μεταφέρει ο Αριστοφάνης στον «Πλούτο» του. Το κρασί και το λάδι συγκαταλέγονται στα προϊόντα που περιλαμβάνει ανάμεσα στα βασικά είδη: «Γεμάτο ειν’ άσπρο αλεύρι το κελάρι μαύρο κρασί και μυρωδάτο οι πλόσκες. Ασήμι και χρυσάφι ξεχειλίζουν όλα τα σκεύη του σπιτιού είναι θάμα. Γεμάτο λάδι είναι το κιούπι, μύρα τα μπουκαλάκια, κι η σοφίτα σύκα.»
Το έλαιον ήταν απαραίτητο ως φωτιστικό αλλά και ως βασικό διατροφικό αγαθό από την προϊστορική εποχή. Η χρήση του στη μαγειρική διευρύνεται στα κλασικά χρόνια. Επινοούνται περίπλοκοι τρόποι μαγειρικής και αναζητούνται πρωτότυπες ιδέες. Μερικές ενδιαφέρουσες συνταγές μαγειρικής ψαριών μας παραδίδει ο Αρχέστρατος το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται πολύ συχνά, συνήθως μαζί με τυρί ή ακόμη και χορταρικά. Ο σπάρος, για παράδειγμα, καταναλωνόταν με τυρί και λάδι. Ο γλαύκος έβραζε μέσα σε νερό, λάδι και χορταρικά και μετά τη βράση περιέχυναν λάδι στο ψάρι και το έβαζαν σε άλμη ζεστή, σύμφωνα με τη συνταγή που διέσωσε ο Ορειβάσιος.
Το ελαιόλαδο ήταν απαραίτητο στη μαγειρική των δημητριακών καρπών, των λαχανικών και των οσπρίων , όπως γίνεται ακόμη και σήμερα στην παραδοσιακή κουζίνα των Ελλήνων, ιδιαιτέρως στις περιοχές όπου ευδοκιμεί η ελιά. Ο Ορειβάσιος μας δίνει μια πιο συγκεκριμένη εικόνα, η οποία αφορά στη χρήση του ελαιόλαδου σε φαγητά με κύριο συστατικό τα όσπρια: «…Πρέπει λοιπόν όταν τα όσπρια βράσουν καλά, τότε να τα ανακατεύεις και πιάνοντας με τα χέρια τη χύτρα να την αναταράξεις για να μην παρακαούν. Και να χρησιμοποιείς λάδι για τα βραστά και για όλα τα άλλα που συνοδεύουν εκείνο». Το ελαιόλαδο που προοριζόταν για μαγειρική χρήση ήταν πάντα πολύ καλής ποιότητας, ανάλογα με τις συνθήκες παραγωγής που επικρατούσαν σε κάθε τόπο. Οι αγρότες συνήθιζαν να το καταναλώνουν και ωμό (δεν είναι και τόσο ασυνήθιστο ακόμη και σήμερα το φαινόμενο) είτε βρέχοντας μ’ αυτό παξιμάδι είτε αρτύζοντας τα βρασμένα χόρτα και άλλα σαλατικά. Το λάδι δεν χρησιμοποιείται μόνο στη μαγειρική αλλά και στη ζαχαροπλαστική. Ο Αθήναιος κάνει λόγο για ένα αρχαίο κρητικό γλύκισμα που το έλεγαν γλυκίνα. Το παρασκεύαζαν «δια γλυκέος οίνου και ελαίου». Πολλά γλυκίσματα της αρχαίας αλλά και της σύγχρονης διατροφικής παράδοσης στηρίζονται στο ελαιόλαδο. Ο Αθήναιος, πάλι, μιλά για «σασαμοτυροπαγή πέμματα» (είδος τυρόπιτας με σησάμι) που βράζονταν σε λάδι και για «εγκρίδες» (είδος τηγανίτας) και τις εγκρίδες τις έβραζαν στο λάδι και τις περιέχυναν με μέλι.
Κρητική αγριελιά στην Ολυμπία
Σύμφωνα με τους Αρχαίους, οι Κουρήτες και οι Ιδαίοι Δάκτυλοι είναι εκείνοι που διαδίδουν την ελιά στον ελληνικό χώρο.
Τους αγαθούς αυτούς δαίμονες τους θεωρούσαν οι Κρήτες της εποχής του Διόδωρου του Σικελιώτη σπουδαίους ευεργέτες της ανθρωπότητας, εφευρέτες τεχνικών και αντικειμένων, μεταλλουργούς και γιατρούς, εφευρέτες της μελισσοκομίας, της κτηνοτροφίας, των κυνηγετικών όπλων (του τόξου), του τελετουργικού χορού, του τυμπάνου κ.α.
Ο κρητικός Κουρήτης ή Ιδαίος Δάκτυλος Ηρακλής είχε φέρει την αγριελιά από τον Βορρά ή από την πατρίδα του την Κρήτη. ΟΗρακλής φύτεψε για πρώτη φορά αγριελιά στην Ολυμπία. Ήταν ο εφευρέτης του αθλητισμού και ο θεμελιωτής των Ολυμπιακών αγώνων.
Ο Ιδαίος Ηρακλής είχε τέσσερα αδέρφια, τον Παιωναίο, τον Επιμίδη, τον Ιάσιο και τον Ίδα. Ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός και κάποια μέρα τους πήγε στην Ολυμπία για να τρέξουν. Ήταν ο πρώτος αγώνας δρόμου που έγινε στον κόσμο.
Ο Ηρακλής στεφάνωσε τον νικητή με ένα κλαδί από την ελιά που είχε φυτέψει εκεί.
Κι από τότε έμεινε η συνήθεια να στεφανώνουν με κλαδιά - στεφάνια αγριελιάς τους νικητές των Ολυμπιακών αγώνων.
Από την Ολυμπία η ελιά επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και
στη συνέχεια μεταφυτεύθηκε στην Αθήνα.
Τη σημασία της ελιάς και των προϊόντων της στη διατροφή κατά την αρχαιότητα μαρτυρεί ο Σοφοκλής. Την αποκαλεί «παιδοτρόφον»: ...που πιο πολύ ευδοκιμεί σ’ αυτήν εδώ τη γη: η γαλανόφυλλη ελιά, που τρέφει παλικάρια.
Ένα δείγμα πλούτου από την κλασική αρχαιότητα μας μεταφέρει ο Αριστοφάνης στον «Πλούτο» του. Το κρασί και το λάδι συγκαταλέγονται στα προϊόντα που περιλαμβάνει ανάμεσα στα βασικά είδη: «Γεμάτο ειν’ άσπρο αλεύρι το κελάρι μαύρο κρασί και μυρωδάτο οι πλόσκες. Ασήμι και χρυσάφι ξεχειλίζουν όλα τα σκεύη του σπιτιού είναι θάμα. Γεμάτο λάδι είναι το κιούπι, μύρα τα μπουκαλάκια, κι η σοφίτα σύκα.»
Το έλαιον ήταν απαραίτητο ως φωτιστικό αλλά και ως βασικό διατροφικό αγαθό από την προϊστορική εποχή. Η χρήση του στη μαγειρική διευρύνεται στα κλασικά χρόνια. Επινοούνται περίπλοκοι τρόποι μαγειρικής και αναζητούνται πρωτότυπες ιδέες. Μερικές ενδιαφέρουσες συνταγές μαγειρικής ψαριών μας παραδίδει ο Αρχέστρατος το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται πολύ συχνά, συνήθως μαζί με τυρί ή ακόμη και χορταρικά. Ο σπάρος, για παράδειγμα, καταναλωνόταν με τυρί και λάδι. Ο γλαύκος έβραζε μέσα σε νερό, λάδι και χορταρικά και μετά τη βράση περιέχυναν λάδι στο ψάρι και το έβαζαν σε άλμη ζεστή, σύμφωνα με τη συνταγή που διέσωσε ο Ορειβάσιος.
Το ελαιόλαδο ήταν απαραίτητο στη μαγειρική των δημητριακών καρπών, των λαχανικών και των οσπρίων , όπως γίνεται ακόμη και σήμερα στην παραδοσιακή κουζίνα των Ελλήνων, ιδιαιτέρως στις περιοχές όπου ευδοκιμεί η ελιά. Ο Ορειβάσιος μας δίνει μια πιο συγκεκριμένη εικόνα, η οποία αφορά στη χρήση του ελαιόλαδου σε φαγητά με κύριο συστατικό τα όσπρια: «…Πρέπει λοιπόν όταν τα όσπρια βράσουν καλά, τότε να τα ανακατεύεις και πιάνοντας με τα χέρια τη χύτρα να την αναταράξεις για να μην παρακαούν. Και να χρησιμοποιείς λάδι για τα βραστά και για όλα τα άλλα που συνοδεύουν εκείνο». Το ελαιόλαδο που προοριζόταν για μαγειρική χρήση ήταν πάντα πολύ καλής ποιότητας, ανάλογα με τις συνθήκες παραγωγής που επικρατούσαν σε κάθε τόπο. Οι αγρότες συνήθιζαν να το καταναλώνουν και ωμό (δεν είναι και τόσο ασυνήθιστο ακόμη και σήμερα το φαινόμενο) είτε βρέχοντας μ’ αυτό παξιμάδι είτε αρτύζοντας τα βρασμένα χόρτα και άλλα σαλατικά. Το λάδι δεν χρησιμοποιείται μόνο στη μαγειρική αλλά και στη ζαχαροπλαστική. Ο Αθήναιος κάνει λόγο για ένα αρχαίο κρητικό γλύκισμα που το έλεγαν γλυκίνα. Το παρασκεύαζαν «δια γλυκέος οίνου και ελαίου». Πολλά γλυκίσματα της αρχαίας αλλά και της σύγχρονης διατροφικής παράδοσης στηρίζονται στο ελαιόλαδο. Ο Αθήναιος, πάλι, μιλά για «σασαμοτυροπαγή πέμματα» (είδος τυρόπιτας με σησάμι) που βράζονταν σε λάδι και για «εγκρίδες» (είδος τηγανίτας) και τις εγκρίδες τις έβραζαν στο λάδι και τις περιέχυναν με μέλι.
Κρητική αγριελιά στην Ολυμπία
Σύμφωνα με τους Αρχαίους, οι Κουρήτες και οι Ιδαίοι Δάκτυλοι είναι εκείνοι που διαδίδουν την ελιά στον ελληνικό χώρο.
Τους αγαθούς αυτούς δαίμονες τους θεωρούσαν οι Κρήτες της εποχής του Διόδωρου του Σικελιώτη σπουδαίους ευεργέτες της ανθρωπότητας, εφευρέτες τεχνικών και αντικειμένων, μεταλλουργούς και γιατρούς, εφευρέτες της μελισσοκομίας, της κτηνοτροφίας, των κυνηγετικών όπλων (του τόξου), του τελετουργικού χορού, του τυμπάνου κ.α.
Ο κρητικός Κουρήτης ή Ιδαίος Δάκτυλος Ηρακλής είχε φέρει την αγριελιά από τον Βορρά ή από την πατρίδα του την Κρήτη. ΟΗρακλής φύτεψε για πρώτη φορά αγριελιά στην Ολυμπία. Ήταν ο εφευρέτης του αθλητισμού και ο θεμελιωτής των Ολυμπιακών αγώνων.
Ο Ιδαίος Ηρακλής είχε τέσσερα αδέρφια, τον Παιωναίο, τον Επιμίδη, τον Ιάσιο και τον Ίδα. Ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός και κάποια μέρα τους πήγε στην Ολυμπία για να τρέξουν. Ήταν ο πρώτος αγώνας δρόμου που έγινε στον κόσμο.
Ο Ηρακλής στεφάνωσε τον νικητή με ένα κλαδί από την ελιά που είχε φυτέψει εκεί.
Κι από τότε έμεινε η συνήθεια να στεφανώνουν με κλαδιά - στεφάνια αγριελιάς τους νικητές των Ολυμπιακών αγώνων.
Από την Ολυμπία η ελιά επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και
στη συνέχεια μεταφυτεύθηκε στην Αθήνα.
Βιολογική καλλιέργεια
Η περιοχή της Μάνης είναι γνωστή για το εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο που παράγει από αρχαιοτάτων χρόνων. Εκτός αυτού και στα πλαίσια της ζήτησης για αγνά προϊόντα διατροφής, που δυστυχώς σπανίζουν στις μέρες μας, άρχισαν τη δεκαετία του 1980, στη Μάνη, οι πρώτες προσπάθειες βιολογικής καλλιέργειας με σκοπό την παραγωγή βιολογικού ελαιόλαδου.Στο βιολογικό πρόγραμμα, που είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο οργανωμένα προγράμματα οικολογικής γεωργίας στην Ευρώπη, συνεργάζονται 200 περίπου παραγωγοί της Μεσσηνιακής και Λακωνικής Μάνης.
Στους βιολογικούς ελαιώνες η καλλιέργεια γίνεται σύμφωνα με τους παραδοσιακούς τρόπους, χωρίς συνθετικά λιπάσμακαι χημικά φυτοφάρμακα, που σε συνδυασμό με τη τεχνογνωσία και τις πρόσφατες γνώσεις από τους τομείς της Οικολογίας και τις Βιολογίας, αποτελούν εγγύηση Ολικής Ποιότητας του παραγομένου Ελαιολάδου.
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες
• Εκτός από τις Μεσογειακές χώρες, λάδι και ελιές παράγονται και στην Κίνα, στη Χιλή, στο Περού, στη Βραζιλία, στο Μεξικό, στην Ανγκόλα, στη Νότια Αμερική, στην Ουραγουάη, στο Αφγανιστάν, στην Αυστραλία και στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 800 εκατομμύρια ελαιόδενδρα στον κόσμο και το 93% από αυτά βρίσκονται στην περιοχή της Μεσογείου -από όπου προήλθε και το ελαιόδενδρο- και όπου παράγεται και το ελαιόλαδο καλύτερης ποιότητας.
• Η φυσιολογική διάρκεια ζωής ενός ελαιόδενδρου είναι 300-600 χρόνια. Πολλοί υποστηρίζουν ότι υπάρχουν ελιές με ηλικία που ξεπερνά τα 1.000 χρόνια.
• Υπάρχουν περισσότερες από 70 ποικιλίες ελαιοδένδρων στον κόσμο.
• Οι πράσινες ελιές είναι μαύρες ελιές που δεν έχουν αφεθεί να ωριμάσουν.
• Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ελαιόλαδο για να διευκολύνουν τη μεταφορά των ογκόλιθων με τους οποίους έφτιαχναν τις πυραμίδες.
• Κάθε ελαιόδενδρο κατά μέσο όρο δίνει 40 κιλά καρπού το χρόνο, το λάδι του οποίου αντιστοιχεί στο 8-10% της ποσότητας αυτής.
Λάδι και διατροφή
• Το ελαιόλαδο εμφανίζεται για πρώτη φορά σε βιβλίο μαγειρικής πριν από 2.000 χρόνια.
• Το ελαιόλαδο δεν περιέχει χοληστερόλη και άλατα.
• Το ελαιόλαδο συμπληρώνει τη γεύση των φαγητών, αλλά, επειδή μόνο του έχει πλούσια γεύση, δεν απαιτείται μεγάλη ποσότητα.
• Όλοι οι φαγώσιμοι τύποι λαδιών έχουν την ίδια θρεπτική αξία: περίπου 120 θερμίδες για κάθε κουταλιά σούπας. Επειδή όμως το ελαιόλαδο έχει πολύ καλή γεύση, χρειάζεται αρκετά μικρότερη ποσότητα από άλλα φυτικά λάδια.
• Το ελαιόλαδο μπορεί να αντικαταστήσει σε αρκετές περιπτώσεις το βούτυρο ή τη μαργαρίνη.
Διατροφικός Θησαυρός της Υγείας
Από την αρχαιότητα είναι γνωστό ότι το ελαιόλαδο κατέχει εξέχουσα θέση στις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων. Ο Ιπποκράτης και άλλοι μεγάλοι γιατροί της εποχής εκείνης όπως ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης είχαν πιστέψει στις ευεργετικές επιδράσεις του ελαιολάδου στην Υγεία και συνιστούσαν την κατανάλωσή του για την θεραπεία αρκετών παθήσεων. Πολλούς αιώνες μετά, το ελαιόλαδο συνεχίζει να αποτελεί απαραίτητο συστατικό στη διατροφή μας καθώς αποδεικνύει συνεχώς ότι παρέχει υγεία και μακροβιότητα.
Οι ευεργετικές επιδράσεις των συστατικών του
Το ελαιόλαδο έχει αποδειχθεί ότι βοηθά:
• στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων καθώς η κατανάλωση του μειώνει την κακή χοληστερίνη ενώ διατηρεί σταθερά τα επίπεδα της καλής χοληστερίνης ή τα ανεβάζει
• στην επιβράδυνση του γήρατος χάρη στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και στην βιταμίνη Ε που περιέχει
• στην απορρόφηση των βιταμινών από τον οργανισμό χάρη στις πολυφαινόλες που περιέχει
• στην πρόληψη της σκλήρυνσης των αρτηριών και της αθηροσκλήρυνσης
• στη διευκόλυνση της λειτουργίας του συκωτιού και στην αποτροπή την δημιουργία πέτρας στη χολή
• στη διαιτητική αγωγή του διαβήτη
• στην ενίσχυση του οργανισμού έναντι του καρκίνου
• Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι βοηθά στα πεπτικά έλκη. Η κατανάλωσή του ανακουφίζει από τους κοιλιακούς πόνους, ελαττώνει τη δυσπεψία και μειώνει τη συγκέντρωση γαστρικού υγρού, ενώ βοηθάει και στην καλή λειτουργία των εντέρων που ατονούν.
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι το ελαιόλαδο είναι συνώνυμο της καλής υγείας.
Γνωρίζετε ότι...;
Η Ελλάδα κατέχει την Τρίτη θέση στην Παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου (μετά την Ισπανία και την Ιταλία) με περισσότερα από 140 εκατομμύρια ελαιόδεντρα τα οποία παράγουν περίπου 400.000 τόνους ελαιολάδου ετησίως, από τους οποίους το 75-80% είναι εξαιρετικό παρθένο.
Αυτό το ποσοστό κάνει την Ελλάδα την πρώτη χώρα στον κόσμο σε παραγωγή εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου (δεύτερη είναι η Ιταλία με το 40-45% της ετήσιας παραγωγής της να είναι εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και τρίτη η Ισπανία με 25-30%).
Οι ελιές καλλιεργούνται κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα με την Πελοπόννησο να έχει περίπου το 65% της ετήσιας παραγωγής, καθώς και στην Κρήτη τα νησιά του Αιγαίου και τα Ιόνια νησιά.
Ο νομός Μεσσηνίας στην Πελοπόννησο είναι από τις λίγες περιοχές, που η συγκομιδή των καρπών της ελιάς γίνεται ακόμα με τα χέρια και όχι με την βοήθεια μηχανημάτων.
Λάδι και υγεία
Ο Ιπποκράτης αναγνώρισε πρώτος τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιόλαδου και το συνιστούσε ως θεραπεία για να γιατρέψει έλκη, μυικούς πόνους και άλλες ασθένειες.
Το ελαιόλαδο έχει την ιδιότητα να μειώνει την 'κακή' χοληστερίνη LDL (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες που προκαλούν αρτηριοσκλήρωση). Διάφορες μελέτες έχουν καταδείξει το ρόλο και τη σημασία του ελαιόλαδου στην πρόληψη και μείωση διάφορων ειδών καρκίνου και καρδιοπαθειών και στη μείωση της χοληστερίνης. Αρκεί να αναφέρουμε ότι οι κάτοικοι της Κρήτης έχουν το μεγαλύτερο μέσο όρο ζωής στην Ευρώπη, και αναλογικά το μικρότερο αριθμό καρδιοπαθειών και άλλων συγγενών ασθενειών, και ότι οι Ελληνίδες παρουσιάζουν σημαντικά μικρότερο αριθμό στην ασθένεια του καρκίνου του μαστού. Αυτό στο μεγαλύτερο μέρος οφείλεται στο ελαιόλαδο και γενικότερα στη διατροφή.
Η περιοχή της Μάνης είναι γνωστή για το εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο που παράγει από αρχαιοτάτων χρόνων. Εκτός αυτού και στα πλαίσια της ζήτησης για αγνά προϊόντα διατροφής, που δυστυχώς σπανίζουν στις μέρες μας, άρχισαν τη δεκαετία του 1980, στη Μάνη, οι πρώτες προσπάθειες βιολογικής καλλιέργειας με σκοπό την παραγωγή βιολογικού ελαιόλαδου.Στο βιολογικό πρόγραμμα, που είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο οργανωμένα προγράμματα οικολογικής γεωργίας στην Ευρώπη, συνεργάζονται 200 περίπου παραγωγοί της Μεσσηνιακής και Λακωνικής Μάνης.
Στους βιολογικούς ελαιώνες η καλλιέργεια γίνεται σύμφωνα με τους παραδοσιακούς τρόπους, χωρίς συνθετικά λιπάσμακαι χημικά φυτοφάρμακα, που σε συνδυασμό με τη τεχνογνωσία και τις πρόσφατες γνώσεις από τους τομείς της Οικολογίας και τις Βιολογίας, αποτελούν εγγύηση Ολικής Ποιότητας του παραγομένου Ελαιολάδου.
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες
• Εκτός από τις Μεσογειακές χώρες, λάδι και ελιές παράγονται και στην Κίνα, στη Χιλή, στο Περού, στη Βραζιλία, στο Μεξικό, στην Ανγκόλα, στη Νότια Αμερική, στην Ουραγουάη, στο Αφγανιστάν, στην Αυστραλία και στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 800 εκατομμύρια ελαιόδενδρα στον κόσμο και το 93% από αυτά βρίσκονται στην περιοχή της Μεσογείου -από όπου προήλθε και το ελαιόδενδρο- και όπου παράγεται και το ελαιόλαδο καλύτερης ποιότητας.
• Η φυσιολογική διάρκεια ζωής ενός ελαιόδενδρου είναι 300-600 χρόνια. Πολλοί υποστηρίζουν ότι υπάρχουν ελιές με ηλικία που ξεπερνά τα 1.000 χρόνια.
• Υπάρχουν περισσότερες από 70 ποικιλίες ελαιοδένδρων στον κόσμο.
• Οι πράσινες ελιές είναι μαύρες ελιές που δεν έχουν αφεθεί να ωριμάσουν.
• Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ελαιόλαδο για να διευκολύνουν τη μεταφορά των ογκόλιθων με τους οποίους έφτιαχναν τις πυραμίδες.
• Κάθε ελαιόδενδρο κατά μέσο όρο δίνει 40 κιλά καρπού το χρόνο, το λάδι του οποίου αντιστοιχεί στο 8-10% της ποσότητας αυτής.
Λάδι και διατροφή
• Το ελαιόλαδο εμφανίζεται για πρώτη φορά σε βιβλίο μαγειρικής πριν από 2.000 χρόνια.
• Το ελαιόλαδο δεν περιέχει χοληστερόλη και άλατα.
• Το ελαιόλαδο συμπληρώνει τη γεύση των φαγητών, αλλά, επειδή μόνο του έχει πλούσια γεύση, δεν απαιτείται μεγάλη ποσότητα.
• Όλοι οι φαγώσιμοι τύποι λαδιών έχουν την ίδια θρεπτική αξία: περίπου 120 θερμίδες για κάθε κουταλιά σούπας. Επειδή όμως το ελαιόλαδο έχει πολύ καλή γεύση, χρειάζεται αρκετά μικρότερη ποσότητα από άλλα φυτικά λάδια.
• Το ελαιόλαδο μπορεί να αντικαταστήσει σε αρκετές περιπτώσεις το βούτυρο ή τη μαργαρίνη.
Διατροφικός Θησαυρός της Υγείας
Από την αρχαιότητα είναι γνωστό ότι το ελαιόλαδο κατέχει εξέχουσα θέση στις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων. Ο Ιπποκράτης και άλλοι μεγάλοι γιατροί της εποχής εκείνης όπως ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης είχαν πιστέψει στις ευεργετικές επιδράσεις του ελαιολάδου στην Υγεία και συνιστούσαν την κατανάλωσή του για την θεραπεία αρκετών παθήσεων. Πολλούς αιώνες μετά, το ελαιόλαδο συνεχίζει να αποτελεί απαραίτητο συστατικό στη διατροφή μας καθώς αποδεικνύει συνεχώς ότι παρέχει υγεία και μακροβιότητα.
Οι ευεργετικές επιδράσεις των συστατικών του
Το ελαιόλαδο έχει αποδειχθεί ότι βοηθά:
• στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων καθώς η κατανάλωση του μειώνει την κακή χοληστερίνη ενώ διατηρεί σταθερά τα επίπεδα της καλής χοληστερίνης ή τα ανεβάζει
• στην επιβράδυνση του γήρατος χάρη στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και στην βιταμίνη Ε που περιέχει
• στην απορρόφηση των βιταμινών από τον οργανισμό χάρη στις πολυφαινόλες που περιέχει
• στην πρόληψη της σκλήρυνσης των αρτηριών και της αθηροσκλήρυνσης
• στη διευκόλυνση της λειτουργίας του συκωτιού και στην αποτροπή την δημιουργία πέτρας στη χολή
• στη διαιτητική αγωγή του διαβήτη
• στην ενίσχυση του οργανισμού έναντι του καρκίνου
• Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι βοηθά στα πεπτικά έλκη. Η κατανάλωσή του ανακουφίζει από τους κοιλιακούς πόνους, ελαττώνει τη δυσπεψία και μειώνει τη συγκέντρωση γαστρικού υγρού, ενώ βοηθάει και στην καλή λειτουργία των εντέρων που ατονούν.
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι το ελαιόλαδο είναι συνώνυμο της καλής υγείας.
Γνωρίζετε ότι...;
Η Ελλάδα κατέχει την Τρίτη θέση στην Παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου (μετά την Ισπανία και την Ιταλία) με περισσότερα από 140 εκατομμύρια ελαιόδεντρα τα οποία παράγουν περίπου 400.000 τόνους ελαιολάδου ετησίως, από τους οποίους το 75-80% είναι εξαιρετικό παρθένο.
Αυτό το ποσοστό κάνει την Ελλάδα την πρώτη χώρα στον κόσμο σε παραγωγή εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου (δεύτερη είναι η Ιταλία με το 40-45% της ετήσιας παραγωγής της να είναι εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και τρίτη η Ισπανία με 25-30%).
Οι ελιές καλλιεργούνται κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα με την Πελοπόννησο να έχει περίπου το 65% της ετήσιας παραγωγής, καθώς και στην Κρήτη τα νησιά του Αιγαίου και τα Ιόνια νησιά.
Ο νομός Μεσσηνίας στην Πελοπόννησο είναι από τις λίγες περιοχές, που η συγκομιδή των καρπών της ελιάς γίνεται ακόμα με τα χέρια και όχι με την βοήθεια μηχανημάτων.
Λάδι και υγεία
Ο Ιπποκράτης αναγνώρισε πρώτος τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιόλαδου και το συνιστούσε ως θεραπεία για να γιατρέψει έλκη, μυικούς πόνους και άλλες ασθένειες.
Το ελαιόλαδο έχει την ιδιότητα να μειώνει την 'κακή' χοληστερίνη LDL (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες που προκαλούν αρτηριοσκλήρωση). Διάφορες μελέτες έχουν καταδείξει το ρόλο και τη σημασία του ελαιόλαδου στην πρόληψη και μείωση διάφορων ειδών καρκίνου και καρδιοπαθειών και στη μείωση της χοληστερίνης. Αρκεί να αναφέρουμε ότι οι κάτοικοι της Κρήτης έχουν το μεγαλύτερο μέσο όρο ζωής στην Ευρώπη, και αναλογικά το μικρότερο αριθμό καρδιοπαθειών και άλλων συγγενών ασθενειών, και ότι οι Ελληνίδες παρουσιάζουν σημαντικά μικρότερο αριθμό στην ασθένεια του καρκίνου του μαστού. Αυτό στο μεγαλύτερο μέρος οφείλεται στο ελαιόλαδο και γενικότερα στη διατροφή.
Τι είναι η Μεσογειακή Δίαιτα;
Από μελέτες που έγιναν διεθνώς, διαπιστώθηκε ότι οι κάτοικοι που ζουν στις χώρες της Μεσογείου (και ειδικότερα οι κάτοικοι της Κρήτης) ζουν περισσότερα χρόνια και με μειωμένα προβλήματα καρδιακών και άλλων συγγενών παθήσεων. Οι μελέτες έδειξαν ότι αυτό οφείλεται στο συγκεκριμένο τρόπο διατροφής, που χαρακτηρίστηκε 'Μεσογειακή Δίαιτα' και κερδίζει συνεχώς έδαφος στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Σύμφωνα με τη 'δίαιτα' αυτή, ο άνθρωπος πρέπει να τρώει πολλά όσπρια, ζυμαρικά και δημητριακά προϊόντα, πολλά φρούτα και λαχανικά, αρκετά τυροκομικά προϊόντα, ψάρια και πουλερικά και ελάχιστο κόκκινο κρέας. Το γεύμα πρέπει να συνοδεύεται από ένα ποτηράκι κόκκινο κρασί. Για το μαγείρεμα μόνο ελαιόλαδο. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η Μεσογειακή Δίαιτα δεν είναι πανάκεια από μόνη της. Για μια μακρόχρονη και γεμάτη υγεία ζωή χρειάζεται εκτός από τη σωστή διατροφή και κάποιας μορφής άθληση (κολύμπι, περπάτημα ή άλλο είδος).
Από μελέτες που έγιναν διεθνώς, διαπιστώθηκε ότι οι κάτοικοι που ζουν στις χώρες της Μεσογείου (και ειδικότερα οι κάτοικοι της Κρήτης) ζουν περισσότερα χρόνια και με μειωμένα προβλήματα καρδιακών και άλλων συγγενών παθήσεων. Οι μελέτες έδειξαν ότι αυτό οφείλεται στο συγκεκριμένο τρόπο διατροφής, που χαρακτηρίστηκε 'Μεσογειακή Δίαιτα' και κερδίζει συνεχώς έδαφος στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Σύμφωνα με τη 'δίαιτα' αυτή, ο άνθρωπος πρέπει να τρώει πολλά όσπρια, ζυμαρικά και δημητριακά προϊόντα, πολλά φρούτα και λαχανικά, αρκετά τυροκομικά προϊόντα, ψάρια και πουλερικά και ελάχιστο κόκκινο κρέας. Το γεύμα πρέπει να συνοδεύεται από ένα ποτηράκι κόκκινο κρασί. Για το μαγείρεμα μόνο ελαιόλαδο. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η Μεσογειακή Δίαιτα δεν είναι πανάκεια από μόνη της. Για μια μακρόχρονη και γεμάτη υγεία ζωή χρειάζεται εκτός από τη σωστή διατροφή και κάποιας μορφής άθληση (κολύμπι, περπάτημα ή άλλο είδος).
Ελαιόλαδο & Υγεία
Το ελαιόλαδο και η ελληνική διατροφή καταπολεμά τον καρκίνο και τις καρδιακές παθήσεις σύμφωνα με την επιστήμη.
Ο αρχαίος 'Ελληνας και θεμελιωτής της ιατρικής Ιπποκράτης αναφέρθηκε στο ελαιόλαδο ως "το μέγα θεραπευτικό" και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι για πάνω από 5.000 έτη στους μεσογειακούς πολιτισμούς, το ελαιόλαδο έχει εξυπηρετήσει τους κατοίκους της Μεσογείου με ποικίλους τρόπους.
Μόλις πρόσφατα η επιστήμη άρχισε να μαθαίνει την πραγματική αξία του ελαιολάδου. Το ελαιόλαδο, είναι πλέον γνωστό ότι, αποτρέπει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, μειώνει τον κίνδυνο στεφανιαίων καρδιακών παθήσεων και αποτρέπει το σχηματισμό των ελεύθερων ριζών που μπορούν να προκαλέσουν την καταστροφή των κυττάρων μέσα στο ανθρώπινο σώμα.
Και, δεν περιέχει ΚΑΘΟΛΟΥ χοληστερόλη.
Το 80% του ελαιολάδου αποτελείται από μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία βοηθούν να κρατηθεί σε υψηλά επίπεδα η HDL (γνωστή και ως καλή χοληστερόλη) και σε χαμηλά επίπεδα η LDL ("κακή" χοληστερόλη).
Το ελαιόλαδο επίσης βοηθάει:
Στην καλή λειτουργία του εντέρου
Στη μείωση των γαστρικών υγρών
Στο σωστό μεταβολισμό των διαβητικών και κατά συνέπεια στην ισορροπία των τιμών του σακχάρου
Αναζωογονεί το δέρμα!
Ο κατάλογος των θετικών στοιχείων του ελαιόλαδου, λοιπόν, είναι πολύ μακρύς και ολοένα αυξάνεται.
Οι 'Ελληνες είναι οι πρώτοι σε κατανάλωση ελαιολάδου στον κόσμο. Μπορεί να καπνίζουμε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έθνος και να έχουμε σύστημα υγειονομικής περίθαλψης κάθε άλλο παρά ιδανικό, παρόλα αυτά όμως, ζούμε περισσότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα έθνη και έχουμε από τα χαμηλότερα, παγκοσμίως, ποσοστά εμφάνισης καρδιακών παθήσεων και καρκίνου.
Το μυστικό μπορεί να είναι στο ελαιόλαδο.
Ανακαλύψτέ το μόνοι σας.
Το ελαιόλαδο και η ελληνική διατροφή καταπολεμά τον καρκίνο και τις καρδιακές παθήσεις σύμφωνα με την επιστήμη.
Ο αρχαίος 'Ελληνας και θεμελιωτής της ιατρικής Ιπποκράτης αναφέρθηκε στο ελαιόλαδο ως "το μέγα θεραπευτικό" και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι για πάνω από 5.000 έτη στους μεσογειακούς πολιτισμούς, το ελαιόλαδο έχει εξυπηρετήσει τους κατοίκους της Μεσογείου με ποικίλους τρόπους.
Μόλις πρόσφατα η επιστήμη άρχισε να μαθαίνει την πραγματική αξία του ελαιολάδου. Το ελαιόλαδο, είναι πλέον γνωστό ότι, αποτρέπει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, μειώνει τον κίνδυνο στεφανιαίων καρδιακών παθήσεων και αποτρέπει το σχηματισμό των ελεύθερων ριζών που μπορούν να προκαλέσουν την καταστροφή των κυττάρων μέσα στο ανθρώπινο σώμα.
Και, δεν περιέχει ΚΑΘΟΛΟΥ χοληστερόλη.
Το 80% του ελαιολάδου αποτελείται από μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία βοηθούν να κρατηθεί σε υψηλά επίπεδα η HDL (γνωστή και ως καλή χοληστερόλη) και σε χαμηλά επίπεδα η LDL ("κακή" χοληστερόλη).
Το ελαιόλαδο επίσης βοηθάει:
Στην καλή λειτουργία του εντέρου
Στη μείωση των γαστρικών υγρών
Στο σωστό μεταβολισμό των διαβητικών και κατά συνέπεια στην ισορροπία των τιμών του σακχάρου
Αναζωογονεί το δέρμα!
Ο κατάλογος των θετικών στοιχείων του ελαιόλαδου, λοιπόν, είναι πολύ μακρύς και ολοένα αυξάνεται.
Οι 'Ελληνες είναι οι πρώτοι σε κατανάλωση ελαιολάδου στον κόσμο. Μπορεί να καπνίζουμε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έθνος και να έχουμε σύστημα υγειονομικής περίθαλψης κάθε άλλο παρά ιδανικό, παρόλα αυτά όμως, ζούμε περισσότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα έθνη και έχουμε από τα χαμηλότερα, παγκοσμίως, ποσοστά εμφάνισης καρδιακών παθήσεων και καρκίνου.
Το μυστικό μπορεί να είναι στο ελαιόλαδο.
Ανακαλύψτέ το μόνοι σας.
Πώς καλλιεργούνται τα ελαιόδενδρα;
Κανονικά πρέπει να γίνονται δύο σκαλίσματα το χρόνο στο έδαφος γύρω από τα δέντρα. Λίπασμα ρίχνουμε τη χρονιά που τα δένδρα έχουν καρπό. Επίσης, μετά το μάζεμα (ή και ταυτόχρονα με αυτό) κλαδεύουμε τα δένδρα. Στην Ελλάδα, το ράντισμα για τις αρρώστιες το έχει αναλάβει το κράτος με ειδικά αεροπλάνα (συνήθως PZL).
Πώς πρέπει να αποθηκεύουμε το λάδι;
Οι εχθροί του ελαιόλαδου είναι ο αέρας, η ζέστη και το φως. O καλύτερος τρόπος είναι η φύλαξή του σε αεροστεγώς κλεισμένα δοχεία (ντενεκέδες) μακριά από ζέστη και φως. Ετσι μπορεί να διατηρηθεί έως και δύο χρόνια. Ενοείται ότι λάδι που φυλάγεται σε γυάλινα δοχεία χρειάζεται περισσότερη προσοχή. Δεν έχει νόημα να το διατηρούμε σε ψυγείο. Το ελαιόλαδο στο ψυγείο θα θολώσει. Αυτό βέβαια δεν επηρεάζει σε τίποτα το λάδι. Αν το αφήσουμε σε θερμοκρασία δωματίου θα επανέλθει σε λίγο στην κανονική του κατάσταση.
Το καλό λάδι φαίνεται από το χρώμα;
Oχι. Αρκετοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το καλύτερο λάδι είναι αυτό που έχει πράσινο χρώμα. Το χρώμα όμως δεν αποτελεί πολύ αξιόπιστο κριτήριο για την ποιότητα ή τη γεύση του. Εξαιρετικής ποιότητας λάδια παρουσιάζουν αποκλίσεις τόσο στο χρώμα όσο και στη γεύση.
Το ελαιόλαδο είναι το καλύτερο λάδι για τηγάνισμα;
Βεβαίως, και όχι μόνο. Το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται σε κάθε είδος μαγειρέματος - τηγάνισμα, ψήσιμο, βράσιμο, σοτάρισμα. Το ελαιόλαδο διατηρεί καλύτερα τη συνοχή του στο τηγάνισμα. Πρέπει όμως να μην το αφήνουμε να 'καίγεται' σε πολύ ψηλές θερμοκρασίες και να στραγγίζεται έπειτα από κάθε χρήση. Το αγνό παρθένο ελαιόλαδο πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ως συμπλήρωμα στα φαγητά και ποτέ στο μαγείρεμα.
Κανονικά πρέπει να γίνονται δύο σκαλίσματα το χρόνο στο έδαφος γύρω από τα δέντρα. Λίπασμα ρίχνουμε τη χρονιά που τα δένδρα έχουν καρπό. Επίσης, μετά το μάζεμα (ή και ταυτόχρονα με αυτό) κλαδεύουμε τα δένδρα. Στην Ελλάδα, το ράντισμα για τις αρρώστιες το έχει αναλάβει το κράτος με ειδικά αεροπλάνα (συνήθως PZL).
Πώς πρέπει να αποθηκεύουμε το λάδι;
Οι εχθροί του ελαιόλαδου είναι ο αέρας, η ζέστη και το φως. O καλύτερος τρόπος είναι η φύλαξή του σε αεροστεγώς κλεισμένα δοχεία (ντενεκέδες) μακριά από ζέστη και φως. Ετσι μπορεί να διατηρηθεί έως και δύο χρόνια. Ενοείται ότι λάδι που φυλάγεται σε γυάλινα δοχεία χρειάζεται περισσότερη προσοχή. Δεν έχει νόημα να το διατηρούμε σε ψυγείο. Το ελαιόλαδο στο ψυγείο θα θολώσει. Αυτό βέβαια δεν επηρεάζει σε τίποτα το λάδι. Αν το αφήσουμε σε θερμοκρασία δωματίου θα επανέλθει σε λίγο στην κανονική του κατάσταση.
Το καλό λάδι φαίνεται από το χρώμα;
Oχι. Αρκετοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το καλύτερο λάδι είναι αυτό που έχει πράσινο χρώμα. Το χρώμα όμως δεν αποτελεί πολύ αξιόπιστο κριτήριο για την ποιότητα ή τη γεύση του. Εξαιρετικής ποιότητας λάδια παρουσιάζουν αποκλίσεις τόσο στο χρώμα όσο και στη γεύση.
Το ελαιόλαδο είναι το καλύτερο λάδι για τηγάνισμα;
Βεβαίως, και όχι μόνο. Το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται σε κάθε είδος μαγειρέματος - τηγάνισμα, ψήσιμο, βράσιμο, σοτάρισμα. Το ελαιόλαδο διατηρεί καλύτερα τη συνοχή του στο τηγάνισμα. Πρέπει όμως να μην το αφήνουμε να 'καίγεται' σε πολύ ψηλές θερμοκρασίες και να στραγγίζεται έπειτα από κάθε χρήση. Το αγνό παρθένο ελαιόλαδο πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ως συμπλήρωμα στα φαγητά και ποτέ στο μαγείρεμα.
Παιχνίδι γευσιγνωσίας
Κάθε λάδι είναι μοναδικό όπως και ένα καλό κρασί. Αν θέλετε να μάθετε να διακρίνετε τις λεπτές διαφορές ανάμεσα σε ελαιόλαδα διαφορετικών τύπων/περιοχών, μπορείτε να κάνετε το εξής τεστ:
Πριν ξεκινήσετε, κόψτε μερικές φέτες ψωμί σε μικρές μπουκιές.
Ρίξτε αρκετή ποσότητα από κάθε ελαιόλαδο σε ξεχωριστά γυάλινα μπολ.
Εξετάστε τη διαφορά στο χρώμα και στη υφή κάθε λαδιού, φέρνοντας το κάθε μπολ μπροστά σε μια λευκή επιφάνεια.
Καθαρίστε τον ουρανίσκο σας πίνοντας νερό και τρώγοντας ένα κομμάτι ψωμί πριν από κάθε δοκιμή γεύσης.
Πριν γευτείτε το λάδι, ανακατώστε το στο μπολ για να ελευθερωθεί το άρωμά του.
Φέρτε το μπολ κοντά στη μύτη σας και πάρτε βαθειά εισπνοή για να δεχτείτε το άρωμά του. Θα διαπιστώσετε ότι υπάρχουν διαφορές από λάδι σε λάδι.
Βουτήξτε μια μπουκιά ψωμί στο λάδι και δοκιμάστε το.
Εξετάστε τη γεύση και την υφή του λαδιού, καθώς και τη γεύση που μένει στο στόμα.
Μετά από αυτό, μπορεί να μη γίνετε ειδικοί γευσιγνώστες, αλλά θα μπορείτε να διαπιστώσετε τις διαφορές από λάδι σε λάδι, και ίσως να εντυπωσιάσετε τους καλεσμένους σας.
Κάθε λάδι είναι μοναδικό όπως και ένα καλό κρασί. Αν θέλετε να μάθετε να διακρίνετε τις λεπτές διαφορές ανάμεσα σε ελαιόλαδα διαφορετικών τύπων/περιοχών, μπορείτε να κάνετε το εξής τεστ:
Πριν ξεκινήσετε, κόψτε μερικές φέτες ψωμί σε μικρές μπουκιές.
Ρίξτε αρκετή ποσότητα από κάθε ελαιόλαδο σε ξεχωριστά γυάλινα μπολ.
Εξετάστε τη διαφορά στο χρώμα και στη υφή κάθε λαδιού, φέρνοντας το κάθε μπολ μπροστά σε μια λευκή επιφάνεια.
Καθαρίστε τον ουρανίσκο σας πίνοντας νερό και τρώγοντας ένα κομμάτι ψωμί πριν από κάθε δοκιμή γεύσης.
Πριν γευτείτε το λάδι, ανακατώστε το στο μπολ για να ελευθερωθεί το άρωμά του.
Φέρτε το μπολ κοντά στη μύτη σας και πάρτε βαθειά εισπνοή για να δεχτείτε το άρωμά του. Θα διαπιστώσετε ότι υπάρχουν διαφορές από λάδι σε λάδι.
Βουτήξτε μια μπουκιά ψωμί στο λάδι και δοκιμάστε το.
Εξετάστε τη γεύση και την υφή του λαδιού, καθώς και τη γεύση που μένει στο στόμα.
Μετά από αυτό, μπορεί να μη γίνετε ειδικοί γευσιγνώστες, αλλά θα μπορείτε να διαπιστώσετε τις διαφορές από λάδι σε λάδι, και ίσως να εντυπωσιάσετε τους καλεσμένους σας.
Μερικές χρήσιμες συμβουλές:
Δυο κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένου ελαιόλαδου την ημέρα στο διαιτολόγιό σας, προστατεύει και διατηρεί το δέρμα σας υγειές ή νεανικό. • Καρότα σε ελαιόλαδο: Η βήτα-καροτίνη απορροφάται από τον οργανισμό πολύ πιο εύκολα όταν συνοδεύεται με μικρή ποσότητα λιπαρών ουσιών. Έτσι συνηθίστε όταν δίνετε καρότα στα παιδιά για παράδειγμα, να είναι βουτηγμένα σε ελαιόλαδο πρώτα.
• Ελαιόλαδο και σπορέλαια: Μην αναμειγνύετε ελαιόλαδο με άλλα σπορέλαια ή λίπη στο τηγάνισμα ή μαγείρεμα, μην το χρησιμοποιείτε πάνω από πέντε φορές και μην υπερβαίνετε τους 180 βαθμούς Κελσίου θερμοκρασία.
• Ελαιόλαδο : Τα τηγανιτά σε ελαιόλαδο, περιέχουν λιγότερες λιπαρές ουσίες σε σύγκριση με τα άλλα σπορέλαια, πράγμα που το καθιστούν ιδανικό για όσους ενδιαφέρονται για το βάρος τους. Το ελαιόλαδο όχι μόνο “αντέχει” και διατηρείται σε υψηλές θερμοκρασίες, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά και ξανά, περισσότερες φορές απ’ ό,τι τα σπορέλαια, χωρίς να μειωθεί η “πεπτικότητά του”.
• ΕΛΙΕΣ : Αποφύγετε τις πολύ μαλακές ή ξυλώδεις ελιές , αυτές που έχουν χτυπήματα στη σάρκα τους ή κηλίδες , πράγμα που πιθανόν σημαίνει ότι έχουν προσβληθεί από κάποιο μύκητα ενώ βρίσκονταν στο δέντρο .
• ΦΤΗΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ : Αποφύγετε το φτηνό ελαιόλαδο, το οποίο έχει υποστεί αλλεπάλληλες διαδικασίες, με αποτέλεσμα να έχει καταστραφεί
μεγάλο μέρος της βιταμίνης Ε και των φυτικών χημικών του από τις υψηλές θερμοκρασίες που χρησιμοποιούνται. Προτιμήστε το λάδι πρώτης απόσταξης.
• ΕΛΙΕΣ : Βάλτε ελιές στη σαλάτα σας ή αλείψτε το ψωμί με φυσική πάστα ελιάς αντί για βούτυρο . Οι ελιές περιέχουν φυτικές ίνες , βιταμίνες Α και Ε , μέταλλα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα , που δρουν ευεργετικά στο καρδιαγγειακό σύστημα .
Δυο κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένου ελαιόλαδου την ημέρα στο διαιτολόγιό σας, προστατεύει και διατηρεί το δέρμα σας υγειές ή νεανικό. • Καρότα σε ελαιόλαδο: Η βήτα-καροτίνη απορροφάται από τον οργανισμό πολύ πιο εύκολα όταν συνοδεύεται με μικρή ποσότητα λιπαρών ουσιών. Έτσι συνηθίστε όταν δίνετε καρότα στα παιδιά για παράδειγμα, να είναι βουτηγμένα σε ελαιόλαδο πρώτα.
• Ελαιόλαδο και σπορέλαια: Μην αναμειγνύετε ελαιόλαδο με άλλα σπορέλαια ή λίπη στο τηγάνισμα ή μαγείρεμα, μην το χρησιμοποιείτε πάνω από πέντε φορές και μην υπερβαίνετε τους 180 βαθμούς Κελσίου θερμοκρασία.
• Ελαιόλαδο : Τα τηγανιτά σε ελαιόλαδο, περιέχουν λιγότερες λιπαρές ουσίες σε σύγκριση με τα άλλα σπορέλαια, πράγμα που το καθιστούν ιδανικό για όσους ενδιαφέρονται για το βάρος τους. Το ελαιόλαδο όχι μόνο “αντέχει” και διατηρείται σε υψηλές θερμοκρασίες, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά και ξανά, περισσότερες φορές απ’ ό,τι τα σπορέλαια, χωρίς να μειωθεί η “πεπτικότητά του”.
• ΕΛΙΕΣ : Αποφύγετε τις πολύ μαλακές ή ξυλώδεις ελιές , αυτές που έχουν χτυπήματα στη σάρκα τους ή κηλίδες , πράγμα που πιθανόν σημαίνει ότι έχουν προσβληθεί από κάποιο μύκητα ενώ βρίσκονταν στο δέντρο .
• ΦΤΗΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ : Αποφύγετε το φτηνό ελαιόλαδο, το οποίο έχει υποστεί αλλεπάλληλες διαδικασίες, με αποτέλεσμα να έχει καταστραφεί
μεγάλο μέρος της βιταμίνης Ε και των φυτικών χημικών του από τις υψηλές θερμοκρασίες που χρησιμοποιούνται. Προτιμήστε το λάδι πρώτης απόσταξης.
• ΕΛΙΕΣ : Βάλτε ελιές στη σαλάτα σας ή αλείψτε το ψωμί με φυσική πάστα ελιάς αντί για βούτυρο . Οι ελιές περιέχουν φυτικές ίνες , βιταμίνες Α και Ε , μέταλλα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα , που δρουν ευεργετικά στο καρδιαγγειακό σύστημα .
ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ
Το ελαιόλαδο ενδείκνυται για κάθε
χρήση: στις σαλάτες, στα μαγειρευτά, στα
ψητά, στα γλυκά, στο τηγάνι. Υπάρχουν
όμως μικρά μυστικά που μας βοηθούν
να αναδείξουμε ακόμα περισσότερο
τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε
ποιοτικής κατηγορίας του ελαιολάδου και
να εξασφαλίσουμε με τον καταλληλότερο
τρόπο τη σωστή χρήση του.
Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
αναδεικνύει το άρωμα και την έντονη γεύση
του κυρίως όταν χρησιμοποιείται ωμό
σε σαλάτες, χόρτα, λαχανικά, τυριά, για
λαδολέμονο που συνοδεύει τα ψάρια και
στα λαδερά προστιθέμενο στο τέλος του
μαγειρέματος.
Το ελαιόλαδο στο τηγάνι
Το ελαιόλαδο, χάρις στα ιδιαίτερα
φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του μας
δίνει τη δυνατότητα να απολαύσουμε τα
αγαπημένα μας τηγανητά εδέσματα με
λιγότερες ενοχές, γιατί:
• Αντέχει σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες
(200ο έναντι 170ο των άλλων λιπαρών ουσιών,
όπως το καλαμποκέλαιο ή το ηλιέλαιο), ενώ
δεν προκαλεί προβλήματα στη λειτουργία
του συκωτιού και στο μεταβολισμό των
λιπιδίων.
• Είναι υγιεινό λόγω των μονοακόρεστων
λιπαρών οξέων και των αντιοξειδωτικών
ουσιών που περιέχει.
Ελαιόλαδο: Μικρά μυστικά που θα κάνουν τη ζωή στην κουζίνα πιο εύκολη και πιο υγιεινή!
• Το λάδι της ελιάς είναι πιο νόστιμο αλλά και πολύ πιο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά όταν είναι ωμό. Γι αυτό είναι καλύτερο να ρίχνετε το ελαιόλαδο στα φαγητά σας όταν τελειώσετε με το μαγείρεμά τους. Για παράδειγμα, προσθέστε ωμό ελαιόλαδο στα λαδερά σας όταν βγάλετε την κατσαρόλα από τη φωτιά!
• Στις μεγάλες θερμοκρασίες το ελαιόλαδο είναι πολύ πιο ανθεκτικό από τα άλλα λάδια. Για παράδειγμα, το ελαιόλαδο που χρησιμοποιείτε σε μια φριτέζα που δεν ξεπερνά τους 180 βαθμούς Κελσίου, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε έως και 5 φορές, αρκεί να το φιλτράρετε μετά από κάθε χρήση.
• Για να δείτε πότε η θερμοκρασία του ελαιόλαδου είναι έτοιμη για τηγάνισμα ρίξτε μέσα στο τηγάνι σας 2-3 σπόρους από καλαμπόκι (ξερούς). Όταν σκάσουν, το λάδι σας έχει φτάσει στην κατάλληλη θερμοκρασία.
• Όταν μαγειρεύετε λαχανικά στον ατμό, ραντίστε τα κατά το σερβίρισμα με λίγο ελαιόλαδο. Θα αναδείξουν όλη τη νοστιμιά τους.
• Όταν θέλετε να χρησιμοποιήσετε σε σαλάτες ή σάλτσες κρεμμύδια, τα οποία έτυχε να είναι πολύ καυτερά και θέλετε να τα γλυκάνετε λίγο, μουλιάστε τα για λίγη ώρα μέσα σε ελαιόλαδο.
• Όταν μαγειρεύετε ξερά φασόλια, προσθέστε στο τέλος λίγο ελαιόλαδο. Θα τα κάνει πολύ πιο ευκολοχώνευτα.
• Όταν θέλετε να μαλακώσετε το κρέας, για βραστό ή σούπα, αλείψτε με λίγο ελαιόλαδο λίγες ώρες πριν το μαγείρεμα. Είναι η πιο απλή μαρινάδα!
• Όταν σερβίρετε κάποιο απεριτίφ και δεν έχετε να το συνοδέψετε με κάτι, ψήστε στο γκριλ φέτες ψωμιού κι αλείψτε τις με ελαιόλαδο και σκόρδο που έχετε χτυπήσει μαζί στο μπλέντερ.
• Όταν φτιάχνετε τα γλυκίσματά σας θυμηθείτε: το ελαιόλαδο είναι ιδανικό για κάθε συνταγή και βοηθά ώστε τα γλυκά που ψήνετε στο φούρνο να διατηρούνται για περισσότερο χρόνο.
Τρόποι χρήσης του ελαιολάδου στην κουζίνα μας
Το καλό ελαιόλαδο σε συνδυασμό με το σωστό τρόπο μαγειρέματος, επιτρέπει στις γεύσεις και τα αρώματα των υπολοίπων υλικών που συμμετέχουν στο πιάτο να λάμψουν και τελικά να αναδειχτούν με τον καλύτερο τρόπο.
Ωμό
Χρησιμοποιήστε το σε σαλάτες με φρέσκα βραστά λαχανικά και άγρια χορταρικά.
Πάνω σε ωμά ή ψητά τυριά, όπως η μαλακιά φέτα, ή στο χαλούμι, ή το μαστέλο, μαζί με λίγη ρίγανη, θρούμπη ή θυμάρι.
Σε βραστά κρεατικά και πουλερικά.
Σε μαρινάτες για ψάρια και κρέατα.
Στο φούρνο
Το ελαιόλαδο έχει την ιδιότητα να διατηρεί τρυφερά τα κρέατα, τα ψάρια αλλά και τα λαχανικά, τα οποία ψήνονται στο φούρνο.
Είναι ένα υλικό που μπορεί να αναμειχθεί με βούτυρο ή μαργαρίνη, ιδιαίτερα σε φαγητά και γλυκά τα οποία ψήνονται στο φούρνο.
Στα κάρβουνα ή στο γκριλ
Εμβαπτίστε τα κρέατα, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα λαχανικά σε μαρινάτες με αρωματικά χόρτα, μπαχαρικά και ελαιόλαδο. Το αποτέλεσμα θα είναι θεαματικό και σίγουρα πολύ γευστικό, μια και η σάρκα τους θα παραμείνει μαλακή και θα αποτραπεί το δυσάρεστο καβούρντισμα.
Στην κατσαρόλα
Η ελληνική παραδοσιακή κουζίνα έχει να απαριθμήσει δεκάδες λαδερά φαγητά, τα οποία μαγειρεύονται στη κατσαρόλα. Τα κύρια συστατικά των λαδερών φαγητών είναι εκτός από το ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα λαχανικά και τα άγρια χόρτα. Επίσης μαγειρεύονται και πάρα πολλά κρέατα τα οποία ονομάζονται «γιαχνιστά» και συνοδεύονται συνήθως από πατάτες, λαχανικά ή ζυμαρικά.
Στο τηγάνι
Το ελαιόλαδο αποτελεί την καταλληλότερη λιπαρή ουσία για το τηγάνισμα μια και παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αντοχή στη λόγω οξείδωσης αλλοίωση.
Δέκα χρυσές συμβουλές για σωστό τηγάνισμα με ελαιόλαδο
1. Χρησιμοποιείτε πάντα άριστης ποιότητας τηγάνια. Κατά προτίμηση, βαθιά, βαριά και με αντικολλητικό πάτο.
2. Το ελαιόλαδο που θα χρησιμοποιήσετε για το τηγάνισμα των τροφών σίγουρα δεν πρέπει να είναι ένα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ή ένα πανάκριβο οργανικής καλλιέργειας ελαιόλαδο, με εξαιρετικά φρουτώδη και ντελικάτη γεύση. Με το τηγάνισμα τα βασικά και λεπτά αρωματικά χαρακτηριστικά του εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου σίγουρα δεν αναδεικνύονται, αντίθετα, μάλιστα, εξαφανίζονται. Αν λοιπόν, έχετε ένα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο με φρουτώδες άρωμα ή ένα φρέσκο λάδι, είναι καλύτερα να το φυλάξετε για τις σαλάτες σας, το ψωμί ή το παξιμάδι σας και γενικά να το απολαύσετε ωμό. Στο τηγάνι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα απλό παρθένο ελαιόλαδο, οξύτητας 1,50- 2, ή ένα κοινό παρθένο ελαιόλαδο, οξύτητας 3,3- 3,5. Πρέπει να γνωρίζετε όμως ότι η αρχική ποιότητα του ελαιόλαδου έχει μεγάλη σημασία για τη συμπεριφορά του στο τηγάνι και στη γευστικότητα των τηγανισμένων τροφών.
3. Ζεσταίνετε το ελαιόλαδο αργά και όχι απότομα. Γυρίστε στην αρχή το κουμπί της κουζίνας σας σε μέτρια θερμοκρασία και σταδιακά ανεβάστε την.
4. Τηγανίστε τις τροφές σε άφθονο ελαιόλαδο. Κατά προτίμηση τα ψάρια, τα λαχανικά, αλλά και το κρέας πρέπει να βρίσκονται 2 1/2 εκ. κάτω από το ελαιόλαδο. Μην προσθέτετε απότομα μεγάλες ποσότητες τροφών, ειδικά υγραμένων, στο καυτό ελαιόλαδο, διότι αυτόματα η θερμοκρασία πέφτει (κάτω από 100ο C) και δεν έχετε πολλές πιθανότητες να απολαύσετε ένα καλοτηγανισμένο και με τραγανή κρούστα μπαρμπούνι ή συκώτι.
5. Αν στη διάρκεια του τηγανίσματος διαπιστώσετε ότι χρειάζεστε επιπλέον ελαιόλαδο, περιμένετε να ολοκληρωθεί κατ’ αρχήν το τηγάνισμα. Αφαιρέστε κάθε τροφή που βρίσκεται στο τηγάνι. Προσθέστε το επιπλέον ελαιόλαδο και περιμένετε να αποκτήσει την απαραίτητη για το τηγάνισμα θερμοκρασία.
6. Αφαιρέστε τις τροφές από το τηγάνι με μια τρυπητή κουτάλα, μια λαβίδα ή μια πιρούνα. Έτσι θα αποφύγετε τυχόν κάψιμο που μπορεί να προκληθεί από το «πέταγμα» του λαδιού όταν χρησιμοποιείτε σκεύη με κοντές λαβές. Επίσης, με τον τρόπο αυτό, παίρνετε όσο γίνεται πιο «στεγνές» τις τροφές.
7. Τοποθετήστε τις τροφές πάνω σε απορροφητικό χαρτί κουζίνας, ώστε να στραγγίσουν το λάδι τους, πριν τις σερβίρετε.
8. Καθαρίζετε το ελαιόλαδο στο οποίο έχετε τηγανίσει τροφές που έχουν παναριστεί σε αλεύρι, αβγό, φρυγανιά (ψάρια, συκώτι, λαχανικά και κρέατα), ή έχουν γέμιση από τυρί (τυροπιτάκια), ρίχνοντας μια μικρή φέτα ψωμιού, ή μια λεπτή φέτα λεμονιού, ή ένα κομμάτι ωμής πατάτας.
9. Αν θέλετε να χρησιμοποιήστε ξανά το λάδι του τηγανιού (μέχρι 5- 6 φορές είναι το ιδανικότερο όριο) μπορείτε να το φιλτράρετε ως εξής: Διαλέξετε δυο- τρία βάζα με φαρδύ στόμιο. Σε ένα από αυτά στερεώστε ένα φίλτρο του καφέ. Αδειάστε σιγά σιγά το ελαιόλαδο του τηγανιού, το οποίο δε πρέπει να είναι καυτό. Αφήστε το να στραγγίσει. Στο φίλτρο θα μείνουν όλες, ακόμη και οι πιο μικρές, ουσίες που βρίσκονται μέσα στο ελαιόλαδο. Σε κάθε βάζο κολλήστε μια ετικέτα και γράψτε πάνω «ψάρια», «λαχανικά», «κρέας».
10. Το ελαιόλαδο δεν είναι ακριβότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα φυτικά λίπη. Σκεφτείτε πρώτον ότι χρειάζεστε πολύ λιγότερο ελαιόλαδο για να διαποτιστεί αρμονικά το τηγανητό τρόφιμο μόνο σε μικρό βάθος και όχι στο σύνολό του και δεύτερον εκτιμήστε τα πολλά γευστικά αλλά και διατροφικά πλεονεκτήματα του.
Κρητική ή Μεσογειακή διατροφή;
Οι παραδοσιακές δίαιτες των λαών της Μεσογείου ήταν το αποτέλεσμα σημαντικών εξελίξεων που συνέβησαν σε διάστημα δύο χιλιετιών με βασικές επιρροές από τους Έλληνες, τους Άραβες, τους Ασιάτες και τους Αμερικανούς (Padilla et al. 2001). Περίπου 20 χώρες, αρκετά ετερογενείς μεταξύ τους μπορούν να χαρακτηριστούν ως Μεσογειακές, οι διατροφικές συνήθειες των οποίων ποικίλλουν λόγω θρησκευτικών, οικονομικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων. Έτσι, ο όρος «Μεσογειακή διατροφή» είναι σε κάποιο βαθμό παραπλανητικός, αφού στην πραγματικότητα δεν υπάρχει μία, αλλά πολλές Μεσογειακές διατροφές.
Ο όρος «Μεσογειακή διατροφή», με τον τρόπο που χρησιμοποιείται σήμερα, ουσιαστικά εισήχθη από τους επιστήμονες της διατροφής για να περιγράψει τη διατροφή της Κρήτης, αλλά και τις διατροφές άλλων περιοχών της Μεσογείου οι οποίες παρουσίαζαν κοινά χαρακτηριστικά με αυτήν, κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960, όταν είχαν πια ξεπεραστεί οι συνέπειες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, αλλά και πριν την άφιξη της κουλτούρας του γρήγορου φαγητού. Επειδή το ελαιόλαδο ήταν η βασική πηγή λίπους στη διατροφή των Κρητικών, ο όρος «Μεσογειακή διατροφή» ουσιαστικά περιγράφει το διατροφικό πρότυπο εκείνο που επικρατούσε στις περιοχές της Μεσογείου στις οποίες καλλιεργούνταν παραδοσιακά τα ελαιόδενδρα (Willett et al. 1995).
Ελαιόλαδο το «υγρό χρυσάφι»
Το ελαιόλαδο δικαίως χαρακτηρίζεται
«λειτουργικό» τρόφιμο, καθώς δρα
ευεργετικά στη μείωση του κινδύνου
εμφάνισης διαφόρων ασθενειών και
επιδρά θετικά στην ανθρώπινη υγεία.
Για γερή καρδιά
Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα με βασικότερο το ελαϊκό οξύ, συστατικό που συμβάλλει στην αύξηση της HDL («καλής») χοληστερόλης και στη μείωση της LDL («κακής») χοληστερόλης στο αίμα. Έτσι μειώνεται σε σημαντικό βαθμό ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, που αποτελούν την κυριότερη αιτία θανάτου στις σύγχρονες δυτικές χώρες.
Τα «όπλα» του:Τα καροτενοειδή, η α-τοκοφερόλη (βιταμίνη Ε), το σκουαλένιο (εκπληκτικής δράσης ουσία που την συναντάμε και στον καρχαρία, ο οποίος δεν νοσεί ποτέ από καρκίνο) και οι φαινολικές ενώσεις, όπως η ελαιοευρωπαϊνη, αποτελούν τα βασικότερα αντιοξειδωτικά «όπλα» του «υγρού χρυσαφιού», όπως χαρακτηριστικά παρομοίαζε το ελαιόλαδο ο Όμηρος.
Εναντίον του καρκίνου
Πολλές είναι οι έρευνες που έχουν καταδείξει το ρόλο του ελαιόλαδου στην πρόληψη και τη μείωση διάφορων ειδών καρκίνου. Σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες μάλιστα, η κατανάλωση λιπαρών τροφών πλουσίων σε αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως το ελαιόλαδο, συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη μείωση των ποσοστών θανάτου κυρίως από καρκίνο του μαστού, παχέος εντέρου, προστάτη και ενδομητρίου. Συγκεκριμένα, για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, μια συχνή μορφή καρκίνου σε πολλές δυτικές χώρες, ενδέχεται να δρα προστατευτικά ως προς την εκδήλωση του. Ερευνητές εξηγούν πως το ελαιόλαδο εμπλέκεται σε κάποιους μηχανισμούς που επηρεάζουν τα κύτταρα του παχέος εντέρου, αναστέλλοντας τη «μετάλλαξη» του φυσιολογικού βλεννογόνου (χιτώνας του τοιχώματος του εντέρου) σε καρκίνωμα.
Δεν χάνει την αξία του
Αξίζει να αναφερθεί πως ακόμα και σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες μαγειρέματος, το ελαιόλαδο υπερτερεί σε σχέση με τα άλλα έλαια. Συγκεκριμένα, ακόμη και αν μαγειρευτεί στους 210"C, δεν διασπάται, διατηρώντας αναλλοίωτη τη θρεπτική του αξία. Αντίθετα, άλλα φυτικά έλαια όπως το σογιέλαιο και το ηλιέλαιο δεν αντέχουν αδιάσπαστα σε θερμοκρασίες άνω των 170°C.
Παχαίνει;
Το ελαιόλαδο αποδίδει στον οργανισμό μας τις ίδιες ακριβώς θερμίδες με τα σπορέλαια. Συγκεκριμένα, 1 γρ. ελαιόλαδου αποδίδει 9 θερμίδες, όσες και 1 γρ. οποιουδήποτε είδους σπορέλαιου. Πολλοί πιστεύουν πως αυτό δεν ισχύει, καθώς το αραβοσιτέλαιο ή το σογιέλαιο χαρακτηρίζονται «ελαφριά λάδια». Αυτός όμως ο χαρακτηρισμός αφορά μόνο στη γεύση και όχι στη θερμιδική πρόσληψη. Η θερμιδική αξία του ελαιόλαδου είναι ίση με αυτή του αραβοσιτέλαιου, του σογιέλαιου και κάθε σπορέλαιου.
Xαρακτηριστικά του μεσογειακού τρόπου διατροφής
ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
ΝΑΙ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Ψωμί άφθονο, ζυμαρικά και άλλες αμυλώδεις τροφές όπως ρύζι και π
Είναι τρόφιμα που εξασφαλίζουν στον οργανισμό βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, φυτικές ίνες και ενέργεια.
Λαχανικά, φρέσκα φρούτα και όσπρια σε μεγάλη ποικιλία
Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, μεταλλικά στοιχεία και βιταμίνες, καθώς και αντι-οξειδωτικές ουσίες.
Ψάρια, πουλερικά και άπαχο κρέας
Περιέχουν πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα.
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά (γάλα, γιαούρτι και τυρί)
Είναι προϊόντα πλούσια σε ασβέστιο και πρωτεΐνες.
Το ελαιόλαδο που αποτελεί την κύρια πηγή λίπους
Το ελαιόλαδο περιέχει μονο-ακόρεστα κυρίως λιπαρά οξέα, ουσίες δηλαδή που σχετίζονται με τη μείωση της LDL "κακής" χοληστερόλης και τη διατήρηση της HDL ("καλής") χοληστερόλης του αίματος σε υγιεινά επίπεδα, αλλά και αντι-οξειδωτικές ουσίες
Κρασί που τις περισσότερες φορές καταναλώνεται μαζί με το γεύμα.
Μεσογειακή Διατροφή
Ποια είναι η μεσογειακή διατροφή;
Με τον όρο Μεσογειακή Διατροφή εννοούμε την διατροφή που χαρακτηρίζει (ή ακριβέστερα, χαρακτήριζε) τις χώρες της Μεσογείου. Παρά τις διαφορές που υπάρχουν στα διαιτολόγια των μεσογειακών λαών λόγω περιβαλλοντικών, θρησκευτικών, πολιτιστικών αιτίων, τα βασικά στοιχεία τους είναι παρόμοια:
- Πολλά φρούτα και λαχανικά, δημητριακά και όσπρια.
- Ελαιόλαδο αντί άλλων λιπαρών φυτικής(σπορέλαια, μαργαρίνες) ή
ζωικής προέλευσης (βούτυρο).
- Χαμηλή κατανάλωση κρέατος, αλλά μέτρια/αυξημένη κατανάλωση
ψαριών.
- Μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων.
Γιατί είναι υγιεινή;
Επειδή:
• Σε πολλές επιστημονικές μελέτες έχει φανεί ότι οι λαοί της Μεσογείου παρουσίαζαν χαμηλότερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας από καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένες μορφές καρκίνου.
• Σε άλλες μελέτες αποδείχθηκε ότι τροποποιώντας την διατροφή, είναι δυνατόν να μειωθούν η νοσηρότητα και θνησιμότητα από τις ασθένειες αυτές.Εγκατάλειψη της μεσογειακής διατροφής των μεσογειακών λαών από την 10ετία του 1960 συμβαδίζει με αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας
• To 20% όλων των μορφών καρκίνου σε παγκόσμιο επίπεδο (2-4 εκατομμύρια άτομα) ετησίως, θα μπορούσε να αποφευχθεί, μόνο μέσω κατάλληλων διατροφικών χειρισμών!
• Οι καρδιαγγειακές παθήσεις και οι διάφορες μορφές καρκίνου αποτελούν την πρώτη και δεύτερη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες και μπορούν να αποφευχθούν(30-40% των καρκίνων) με σωστή δίαιτα, διατήρηση φυσιολογικού βάρους και σωματική δραστηριότητα
• Συμβάλλει στην μείωση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων , της ολικής και της “κακής” χοληστερόλης (LDL) στο αίμα.
• Συμβάλλει στην διατήρηση της “καλής” χοληστερόλης (HDL)
• Έχει θετική επίδραση στα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα
• Μειώνει τον κίνδυνο αρτηριοσκλήρυνσης
• Μειώνει την αρτηριακή πίεση
• Βοηθά στην διατήρηση του σωστού βάρους
• Υπάρχουν ενδείξεις ότι μειώνει τις πιθανότητες προσβολής από την νόσο Alzheimer και ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
• Υπάρχουν ενδείξεις ότι μειώνει την πιθανότητα προσβολής των παιδιών από άσθμα
Eκτός από τις καινούργιες δίαιτες, που κάθε τόσο προτείνουν οι διαιτολόγοι για τη μείωση της χοληστερίνης, ας μην ξεχνάμε τη μεσογειακή διατροφή - την κατεξοχήν ελληνική δίαιτα. Mε άλλα λόγια, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να θυμηθούμε τι έτρωγαν οι παππούδες μας: αγνό ελαιόλαδο, όσπρια, δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, ψάρι και κρέας. Έρευνες τα τελευταία 40 χρόνια έχουν δείξει ότι η παραδοσιακή ελληνική δίαιτα είναι μία από τις πιο υγιείς στο πλανήτη. Ίσως έτσι να εξηγείται και το παράδοξο ότι παρ όλες τις κακές συνήθειες που έχουμε ως λαός (χαμηλό επίπεδο σωματικής άσκησης και πολύ κάπνισμα) έχουμε, οι μεν άντρες το μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης στην Ευρώπη (75 χρόνια) ενώ και οι γυναίκες έρχονται πέμπτες σε ολόκληρη την Ευρώπη (80,3 χρόνια).
Όπως έχει διαπιστωθεί, όσοι καταναλώνουν στο φαγητό τους ελαιόλαδο έχουν χαμηλή την «κακή» χοληστερίνη (LDL). Aυτό οφείλεται στο ότι το ελαιόλαδο περιέχει μεγάλη ποικιλία αντιοξειδωτικών ουσιών (πολυφαινόλες, τοκοφερόλες κ.ά.), οι οποίες παρεμβαίνουν θετικά υπέρ του οργανισμού και μειώνουν την ποσότητα της χοληστερίνης, αλλά και εμποδίζουν την οξείδωσή της.
Ο όρος μεσογειακή δίαιτα αναφέρεται στις διατροφικές συνήθειες των ελαιοπαραγωγικών χωρών της μεσογειακής λεκάνης και χαρακτηρίζει την διατροφή που βρέθηκε ότι είχαν οι κάτοικοι της Κρήτης και της νότιας Ιταλίας στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Από έρευνα που ξεκίνησε στο τέλος της δεκαετίας του 1950 από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα και είχε σαν στόχο την διερεύνηση των παραγόντων που συνέβαλαν σε μεγάλες διαφορές θνησιμότητας από καρδιοαγγειακά νοσήματα σε διάφορες χώρες, βρέθηκε ότι τη δεκαετία του '60, ο Έλληνας άντρας ήταν ο πλέον μακρόβιος τον κόσμο. Ήταν πλέον μακρόβιος κι αυτών των Ιαπώνων, οι οποίοι σήμερα κατέχουν την πρώτη θέση.
Μια από τις βασικές διαφορές στην διατροφή, ήταν στο είδους του λιπιδίου το οποίο κατανάλωναν οι πληθυσμοί της Μεσόγειου. Οι Έλληνες ήταν, και είναι, υψηλοί καταναλωτές ελαιολάδου. Οι έρευνες έδειξαν ότι όσα άτομα προσλαμβάνουν πολλά κορεσμένα λιπίδια έχουν αυξημένη χοληστερόλη και αυξημένη συχνότητα από καρδιοαγγειακά νοσήματα ενώ αντίθετα η λήψη μονοακόρεστου λίπους δηλαδή ελαιόλαδου έχει καρδιοπροστατευτικη δράση.
Γι' αυτό το λόγο τα βόρεια κράτη, με βάση τα παραπάνω αποτελέσματα, ελάττωσαν την κατανάλωση κορεσμένων λιπιδίων μειώνοντας την κατανάλωση κρέατος, βουτύρου και γενικά ζωικών προϊόντων και συνέστησαν την κατανάλωση ελαιόλαδου μαργαρίνης και σπορέλαιων.
Υπάρχουν λοιπόν ισχυρά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η μεσογειακή διατροφή βοηθάει στην πρόληψη παραγόντων κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων όπως είναι η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση, ο μη ινσουλινοεξαρτώμενος Διαβήτης η παχυσαρκία ενώ φαίνεται ότι συνεισφέρει και στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου.
Το ελαιόλαδο ενδείκνυται για κάθε
χρήση: στις σαλάτες, στα μαγειρευτά, στα
ψητά, στα γλυκά, στο τηγάνι. Υπάρχουν
όμως μικρά μυστικά που μας βοηθούν
να αναδείξουμε ακόμα περισσότερο
τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε
ποιοτικής κατηγορίας του ελαιολάδου και
να εξασφαλίσουμε με τον καταλληλότερο
τρόπο τη σωστή χρήση του.
Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
αναδεικνύει το άρωμα και την έντονη γεύση
του κυρίως όταν χρησιμοποιείται ωμό
σε σαλάτες, χόρτα, λαχανικά, τυριά, για
λαδολέμονο που συνοδεύει τα ψάρια και
στα λαδερά προστιθέμενο στο τέλος του
μαγειρέματος.
Το ελαιόλαδο στο τηγάνι
Το ελαιόλαδο, χάρις στα ιδιαίτερα
φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του μας
δίνει τη δυνατότητα να απολαύσουμε τα
αγαπημένα μας τηγανητά εδέσματα με
λιγότερες ενοχές, γιατί:
• Αντέχει σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες
(200ο έναντι 170ο των άλλων λιπαρών ουσιών,
όπως το καλαμποκέλαιο ή το ηλιέλαιο), ενώ
δεν προκαλεί προβλήματα στη λειτουργία
του συκωτιού και στο μεταβολισμό των
λιπιδίων.
• Είναι υγιεινό λόγω των μονοακόρεστων
λιπαρών οξέων και των αντιοξειδωτικών
ουσιών που περιέχει.
Ελαιόλαδο: Μικρά μυστικά που θα κάνουν τη ζωή στην κουζίνα πιο εύκολη και πιο υγιεινή!
• Το λάδι της ελιάς είναι πιο νόστιμο αλλά και πολύ πιο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά όταν είναι ωμό. Γι αυτό είναι καλύτερο να ρίχνετε το ελαιόλαδο στα φαγητά σας όταν τελειώσετε με το μαγείρεμά τους. Για παράδειγμα, προσθέστε ωμό ελαιόλαδο στα λαδερά σας όταν βγάλετε την κατσαρόλα από τη φωτιά!
• Στις μεγάλες θερμοκρασίες το ελαιόλαδο είναι πολύ πιο ανθεκτικό από τα άλλα λάδια. Για παράδειγμα, το ελαιόλαδο που χρησιμοποιείτε σε μια φριτέζα που δεν ξεπερνά τους 180 βαθμούς Κελσίου, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε έως και 5 φορές, αρκεί να το φιλτράρετε μετά από κάθε χρήση.
• Για να δείτε πότε η θερμοκρασία του ελαιόλαδου είναι έτοιμη για τηγάνισμα ρίξτε μέσα στο τηγάνι σας 2-3 σπόρους από καλαμπόκι (ξερούς). Όταν σκάσουν, το λάδι σας έχει φτάσει στην κατάλληλη θερμοκρασία.
• Όταν μαγειρεύετε λαχανικά στον ατμό, ραντίστε τα κατά το σερβίρισμα με λίγο ελαιόλαδο. Θα αναδείξουν όλη τη νοστιμιά τους.
• Όταν θέλετε να χρησιμοποιήσετε σε σαλάτες ή σάλτσες κρεμμύδια, τα οποία έτυχε να είναι πολύ καυτερά και θέλετε να τα γλυκάνετε λίγο, μουλιάστε τα για λίγη ώρα μέσα σε ελαιόλαδο.
• Όταν μαγειρεύετε ξερά φασόλια, προσθέστε στο τέλος λίγο ελαιόλαδο. Θα τα κάνει πολύ πιο ευκολοχώνευτα.
• Όταν θέλετε να μαλακώσετε το κρέας, για βραστό ή σούπα, αλείψτε με λίγο ελαιόλαδο λίγες ώρες πριν το μαγείρεμα. Είναι η πιο απλή μαρινάδα!
• Όταν σερβίρετε κάποιο απεριτίφ και δεν έχετε να το συνοδέψετε με κάτι, ψήστε στο γκριλ φέτες ψωμιού κι αλείψτε τις με ελαιόλαδο και σκόρδο που έχετε χτυπήσει μαζί στο μπλέντερ.
• Όταν φτιάχνετε τα γλυκίσματά σας θυμηθείτε: το ελαιόλαδο είναι ιδανικό για κάθε συνταγή και βοηθά ώστε τα γλυκά που ψήνετε στο φούρνο να διατηρούνται για περισσότερο χρόνο.
Τρόποι χρήσης του ελαιολάδου στην κουζίνα μας
Το καλό ελαιόλαδο σε συνδυασμό με το σωστό τρόπο μαγειρέματος, επιτρέπει στις γεύσεις και τα αρώματα των υπολοίπων υλικών που συμμετέχουν στο πιάτο να λάμψουν και τελικά να αναδειχτούν με τον καλύτερο τρόπο.
Ωμό
Χρησιμοποιήστε το σε σαλάτες με φρέσκα βραστά λαχανικά και άγρια χορταρικά.
Πάνω σε ωμά ή ψητά τυριά, όπως η μαλακιά φέτα, ή στο χαλούμι, ή το μαστέλο, μαζί με λίγη ρίγανη, θρούμπη ή θυμάρι.
Σε βραστά κρεατικά και πουλερικά.
Σε μαρινάτες για ψάρια και κρέατα.
Στο φούρνο
Το ελαιόλαδο έχει την ιδιότητα να διατηρεί τρυφερά τα κρέατα, τα ψάρια αλλά και τα λαχανικά, τα οποία ψήνονται στο φούρνο.
Είναι ένα υλικό που μπορεί να αναμειχθεί με βούτυρο ή μαργαρίνη, ιδιαίτερα σε φαγητά και γλυκά τα οποία ψήνονται στο φούρνο.
Στα κάρβουνα ή στο γκριλ
Εμβαπτίστε τα κρέατα, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα λαχανικά σε μαρινάτες με αρωματικά χόρτα, μπαχαρικά και ελαιόλαδο. Το αποτέλεσμα θα είναι θεαματικό και σίγουρα πολύ γευστικό, μια και η σάρκα τους θα παραμείνει μαλακή και θα αποτραπεί το δυσάρεστο καβούρντισμα.
Στην κατσαρόλα
Η ελληνική παραδοσιακή κουζίνα έχει να απαριθμήσει δεκάδες λαδερά φαγητά, τα οποία μαγειρεύονται στη κατσαρόλα. Τα κύρια συστατικά των λαδερών φαγητών είναι εκτός από το ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα λαχανικά και τα άγρια χόρτα. Επίσης μαγειρεύονται και πάρα πολλά κρέατα τα οποία ονομάζονται «γιαχνιστά» και συνοδεύονται συνήθως από πατάτες, λαχανικά ή ζυμαρικά.
Στο τηγάνι
Το ελαιόλαδο αποτελεί την καταλληλότερη λιπαρή ουσία για το τηγάνισμα μια και παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αντοχή στη λόγω οξείδωσης αλλοίωση.
Δέκα χρυσές συμβουλές για σωστό τηγάνισμα με ελαιόλαδο
1. Χρησιμοποιείτε πάντα άριστης ποιότητας τηγάνια. Κατά προτίμηση, βαθιά, βαριά και με αντικολλητικό πάτο.
2. Το ελαιόλαδο που θα χρησιμοποιήσετε για το τηγάνισμα των τροφών σίγουρα δεν πρέπει να είναι ένα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ή ένα πανάκριβο οργανικής καλλιέργειας ελαιόλαδο, με εξαιρετικά φρουτώδη και ντελικάτη γεύση. Με το τηγάνισμα τα βασικά και λεπτά αρωματικά χαρακτηριστικά του εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου σίγουρα δεν αναδεικνύονται, αντίθετα, μάλιστα, εξαφανίζονται. Αν λοιπόν, έχετε ένα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο με φρουτώδες άρωμα ή ένα φρέσκο λάδι, είναι καλύτερα να το φυλάξετε για τις σαλάτες σας, το ψωμί ή το παξιμάδι σας και γενικά να το απολαύσετε ωμό. Στο τηγάνι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα απλό παρθένο ελαιόλαδο, οξύτητας 1,50- 2, ή ένα κοινό παρθένο ελαιόλαδο, οξύτητας 3,3- 3,5. Πρέπει να γνωρίζετε όμως ότι η αρχική ποιότητα του ελαιόλαδου έχει μεγάλη σημασία για τη συμπεριφορά του στο τηγάνι και στη γευστικότητα των τηγανισμένων τροφών.
3. Ζεσταίνετε το ελαιόλαδο αργά και όχι απότομα. Γυρίστε στην αρχή το κουμπί της κουζίνας σας σε μέτρια θερμοκρασία και σταδιακά ανεβάστε την.
4. Τηγανίστε τις τροφές σε άφθονο ελαιόλαδο. Κατά προτίμηση τα ψάρια, τα λαχανικά, αλλά και το κρέας πρέπει να βρίσκονται 2 1/2 εκ. κάτω από το ελαιόλαδο. Μην προσθέτετε απότομα μεγάλες ποσότητες τροφών, ειδικά υγραμένων, στο καυτό ελαιόλαδο, διότι αυτόματα η θερμοκρασία πέφτει (κάτω από 100ο C) και δεν έχετε πολλές πιθανότητες να απολαύσετε ένα καλοτηγανισμένο και με τραγανή κρούστα μπαρμπούνι ή συκώτι.
5. Αν στη διάρκεια του τηγανίσματος διαπιστώσετε ότι χρειάζεστε επιπλέον ελαιόλαδο, περιμένετε να ολοκληρωθεί κατ’ αρχήν το τηγάνισμα. Αφαιρέστε κάθε τροφή που βρίσκεται στο τηγάνι. Προσθέστε το επιπλέον ελαιόλαδο και περιμένετε να αποκτήσει την απαραίτητη για το τηγάνισμα θερμοκρασία.
6. Αφαιρέστε τις τροφές από το τηγάνι με μια τρυπητή κουτάλα, μια λαβίδα ή μια πιρούνα. Έτσι θα αποφύγετε τυχόν κάψιμο που μπορεί να προκληθεί από το «πέταγμα» του λαδιού όταν χρησιμοποιείτε σκεύη με κοντές λαβές. Επίσης, με τον τρόπο αυτό, παίρνετε όσο γίνεται πιο «στεγνές» τις τροφές.
7. Τοποθετήστε τις τροφές πάνω σε απορροφητικό χαρτί κουζίνας, ώστε να στραγγίσουν το λάδι τους, πριν τις σερβίρετε.
8. Καθαρίζετε το ελαιόλαδο στο οποίο έχετε τηγανίσει τροφές που έχουν παναριστεί σε αλεύρι, αβγό, φρυγανιά (ψάρια, συκώτι, λαχανικά και κρέατα), ή έχουν γέμιση από τυρί (τυροπιτάκια), ρίχνοντας μια μικρή φέτα ψωμιού, ή μια λεπτή φέτα λεμονιού, ή ένα κομμάτι ωμής πατάτας.
9. Αν θέλετε να χρησιμοποιήστε ξανά το λάδι του τηγανιού (μέχρι 5- 6 φορές είναι το ιδανικότερο όριο) μπορείτε να το φιλτράρετε ως εξής: Διαλέξετε δυο- τρία βάζα με φαρδύ στόμιο. Σε ένα από αυτά στερεώστε ένα φίλτρο του καφέ. Αδειάστε σιγά σιγά το ελαιόλαδο του τηγανιού, το οποίο δε πρέπει να είναι καυτό. Αφήστε το να στραγγίσει. Στο φίλτρο θα μείνουν όλες, ακόμη και οι πιο μικρές, ουσίες που βρίσκονται μέσα στο ελαιόλαδο. Σε κάθε βάζο κολλήστε μια ετικέτα και γράψτε πάνω «ψάρια», «λαχανικά», «κρέας».
10. Το ελαιόλαδο δεν είναι ακριβότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα φυτικά λίπη. Σκεφτείτε πρώτον ότι χρειάζεστε πολύ λιγότερο ελαιόλαδο για να διαποτιστεί αρμονικά το τηγανητό τρόφιμο μόνο σε μικρό βάθος και όχι στο σύνολό του και δεύτερον εκτιμήστε τα πολλά γευστικά αλλά και διατροφικά πλεονεκτήματα του.
Κρητική ή Μεσογειακή διατροφή;
Οι παραδοσιακές δίαιτες των λαών της Μεσογείου ήταν το αποτέλεσμα σημαντικών εξελίξεων που συνέβησαν σε διάστημα δύο χιλιετιών με βασικές επιρροές από τους Έλληνες, τους Άραβες, τους Ασιάτες και τους Αμερικανούς (Padilla et al. 2001). Περίπου 20 χώρες, αρκετά ετερογενείς μεταξύ τους μπορούν να χαρακτηριστούν ως Μεσογειακές, οι διατροφικές συνήθειες των οποίων ποικίλλουν λόγω θρησκευτικών, οικονομικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων. Έτσι, ο όρος «Μεσογειακή διατροφή» είναι σε κάποιο βαθμό παραπλανητικός, αφού στην πραγματικότητα δεν υπάρχει μία, αλλά πολλές Μεσογειακές διατροφές.
Ο όρος «Μεσογειακή διατροφή», με τον τρόπο που χρησιμοποιείται σήμερα, ουσιαστικά εισήχθη από τους επιστήμονες της διατροφής για να περιγράψει τη διατροφή της Κρήτης, αλλά και τις διατροφές άλλων περιοχών της Μεσογείου οι οποίες παρουσίαζαν κοινά χαρακτηριστικά με αυτήν, κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960, όταν είχαν πια ξεπεραστεί οι συνέπειες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, αλλά και πριν την άφιξη της κουλτούρας του γρήγορου φαγητού. Επειδή το ελαιόλαδο ήταν η βασική πηγή λίπους στη διατροφή των Κρητικών, ο όρος «Μεσογειακή διατροφή» ουσιαστικά περιγράφει το διατροφικό πρότυπο εκείνο που επικρατούσε στις περιοχές της Μεσογείου στις οποίες καλλιεργούνταν παραδοσιακά τα ελαιόδενδρα (Willett et al. 1995).
Ελαιόλαδο το «υγρό χρυσάφι»
Το ελαιόλαδο δικαίως χαρακτηρίζεται
«λειτουργικό» τρόφιμο, καθώς δρα
ευεργετικά στη μείωση του κινδύνου
εμφάνισης διαφόρων ασθενειών και
επιδρά θετικά στην ανθρώπινη υγεία.
Για γερή καρδιά
Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα με βασικότερο το ελαϊκό οξύ, συστατικό που συμβάλλει στην αύξηση της HDL («καλής») χοληστερόλης και στη μείωση της LDL («κακής») χοληστερόλης στο αίμα. Έτσι μειώνεται σε σημαντικό βαθμό ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, που αποτελούν την κυριότερη αιτία θανάτου στις σύγχρονες δυτικές χώρες.
Τα «όπλα» του:Τα καροτενοειδή, η α-τοκοφερόλη (βιταμίνη Ε), το σκουαλένιο (εκπληκτικής δράσης ουσία που την συναντάμε και στον καρχαρία, ο οποίος δεν νοσεί ποτέ από καρκίνο) και οι φαινολικές ενώσεις, όπως η ελαιοευρωπαϊνη, αποτελούν τα βασικότερα αντιοξειδωτικά «όπλα» του «υγρού χρυσαφιού», όπως χαρακτηριστικά παρομοίαζε το ελαιόλαδο ο Όμηρος.
Εναντίον του καρκίνου
Πολλές είναι οι έρευνες που έχουν καταδείξει το ρόλο του ελαιόλαδου στην πρόληψη και τη μείωση διάφορων ειδών καρκίνου. Σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες μάλιστα, η κατανάλωση λιπαρών τροφών πλουσίων σε αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως το ελαιόλαδο, συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη μείωση των ποσοστών θανάτου κυρίως από καρκίνο του μαστού, παχέος εντέρου, προστάτη και ενδομητρίου. Συγκεκριμένα, για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, μια συχνή μορφή καρκίνου σε πολλές δυτικές χώρες, ενδέχεται να δρα προστατευτικά ως προς την εκδήλωση του. Ερευνητές εξηγούν πως το ελαιόλαδο εμπλέκεται σε κάποιους μηχανισμούς που επηρεάζουν τα κύτταρα του παχέος εντέρου, αναστέλλοντας τη «μετάλλαξη» του φυσιολογικού βλεννογόνου (χιτώνας του τοιχώματος του εντέρου) σε καρκίνωμα.
Δεν χάνει την αξία του
Αξίζει να αναφερθεί πως ακόμα και σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες μαγειρέματος, το ελαιόλαδο υπερτερεί σε σχέση με τα άλλα έλαια. Συγκεκριμένα, ακόμη και αν μαγειρευτεί στους 210"C, δεν διασπάται, διατηρώντας αναλλοίωτη τη θρεπτική του αξία. Αντίθετα, άλλα φυτικά έλαια όπως το σογιέλαιο και το ηλιέλαιο δεν αντέχουν αδιάσπαστα σε θερμοκρασίες άνω των 170°C.
Παχαίνει;
Το ελαιόλαδο αποδίδει στον οργανισμό μας τις ίδιες ακριβώς θερμίδες με τα σπορέλαια. Συγκεκριμένα, 1 γρ. ελαιόλαδου αποδίδει 9 θερμίδες, όσες και 1 γρ. οποιουδήποτε είδους σπορέλαιου. Πολλοί πιστεύουν πως αυτό δεν ισχύει, καθώς το αραβοσιτέλαιο ή το σογιέλαιο χαρακτηρίζονται «ελαφριά λάδια». Αυτός όμως ο χαρακτηρισμός αφορά μόνο στη γεύση και όχι στη θερμιδική πρόσληψη. Η θερμιδική αξία του ελαιόλαδου είναι ίση με αυτή του αραβοσιτέλαιου, του σογιέλαιου και κάθε σπορέλαιου.
Xαρακτηριστικά του μεσογειακού τρόπου διατροφής
ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
ΝΑΙ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Ψωμί άφθονο, ζυμαρικά και άλλες αμυλώδεις τροφές όπως ρύζι και π
Είναι τρόφιμα που εξασφαλίζουν στον οργανισμό βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, φυτικές ίνες και ενέργεια.
Λαχανικά, φρέσκα φρούτα και όσπρια σε μεγάλη ποικιλία
Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, μεταλλικά στοιχεία και βιταμίνες, καθώς και αντι-οξειδωτικές ουσίες.
Ψάρια, πουλερικά και άπαχο κρέας
Περιέχουν πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα.
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά (γάλα, γιαούρτι και τυρί)
Είναι προϊόντα πλούσια σε ασβέστιο και πρωτεΐνες.
Το ελαιόλαδο που αποτελεί την κύρια πηγή λίπους
Το ελαιόλαδο περιέχει μονο-ακόρεστα κυρίως λιπαρά οξέα, ουσίες δηλαδή που σχετίζονται με τη μείωση της LDL "κακής" χοληστερόλης και τη διατήρηση της HDL ("καλής") χοληστερόλης του αίματος σε υγιεινά επίπεδα, αλλά και αντι-οξειδωτικές ουσίες
Κρασί που τις περισσότερες φορές καταναλώνεται μαζί με το γεύμα.
Μεσογειακή Διατροφή
Ποια είναι η μεσογειακή διατροφή;
Με τον όρο Μεσογειακή Διατροφή εννοούμε την διατροφή που χαρακτηρίζει (ή ακριβέστερα, χαρακτήριζε) τις χώρες της Μεσογείου. Παρά τις διαφορές που υπάρχουν στα διαιτολόγια των μεσογειακών λαών λόγω περιβαλλοντικών, θρησκευτικών, πολιτιστικών αιτίων, τα βασικά στοιχεία τους είναι παρόμοια:
- Πολλά φρούτα και λαχανικά, δημητριακά και όσπρια.
- Ελαιόλαδο αντί άλλων λιπαρών φυτικής(σπορέλαια, μαργαρίνες) ή
ζωικής προέλευσης (βούτυρο).
- Χαμηλή κατανάλωση κρέατος, αλλά μέτρια/αυξημένη κατανάλωση
ψαριών.
- Μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων.
Γιατί είναι υγιεινή;
Επειδή:
• Σε πολλές επιστημονικές μελέτες έχει φανεί ότι οι λαοί της Μεσογείου παρουσίαζαν χαμηλότερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας από καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένες μορφές καρκίνου.
• Σε άλλες μελέτες αποδείχθηκε ότι τροποποιώντας την διατροφή, είναι δυνατόν να μειωθούν η νοσηρότητα και θνησιμότητα από τις ασθένειες αυτές.Εγκατάλειψη της μεσογειακής διατροφής των μεσογειακών λαών από την 10ετία του 1960 συμβαδίζει με αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας
• To 20% όλων των μορφών καρκίνου σε παγκόσμιο επίπεδο (2-4 εκατομμύρια άτομα) ετησίως, θα μπορούσε να αποφευχθεί, μόνο μέσω κατάλληλων διατροφικών χειρισμών!
• Οι καρδιαγγειακές παθήσεις και οι διάφορες μορφές καρκίνου αποτελούν την πρώτη και δεύτερη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες και μπορούν να αποφευχθούν(30-40% των καρκίνων) με σωστή δίαιτα, διατήρηση φυσιολογικού βάρους και σωματική δραστηριότητα
• Συμβάλλει στην μείωση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων , της ολικής και της “κακής” χοληστερόλης (LDL) στο αίμα.
• Συμβάλλει στην διατήρηση της “καλής” χοληστερόλης (HDL)
• Έχει θετική επίδραση στα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα
• Μειώνει τον κίνδυνο αρτηριοσκλήρυνσης
• Μειώνει την αρτηριακή πίεση
• Βοηθά στην διατήρηση του σωστού βάρους
• Υπάρχουν ενδείξεις ότι μειώνει τις πιθανότητες προσβολής από την νόσο Alzheimer και ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
• Υπάρχουν ενδείξεις ότι μειώνει την πιθανότητα προσβολής των παιδιών από άσθμα
Eκτός από τις καινούργιες δίαιτες, που κάθε τόσο προτείνουν οι διαιτολόγοι για τη μείωση της χοληστερίνης, ας μην ξεχνάμε τη μεσογειακή διατροφή - την κατεξοχήν ελληνική δίαιτα. Mε άλλα λόγια, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να θυμηθούμε τι έτρωγαν οι παππούδες μας: αγνό ελαιόλαδο, όσπρια, δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, ψάρι και κρέας. Έρευνες τα τελευταία 40 χρόνια έχουν δείξει ότι η παραδοσιακή ελληνική δίαιτα είναι μία από τις πιο υγιείς στο πλανήτη. Ίσως έτσι να εξηγείται και το παράδοξο ότι παρ όλες τις κακές συνήθειες που έχουμε ως λαός (χαμηλό επίπεδο σωματικής άσκησης και πολύ κάπνισμα) έχουμε, οι μεν άντρες το μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης στην Ευρώπη (75 χρόνια) ενώ και οι γυναίκες έρχονται πέμπτες σε ολόκληρη την Ευρώπη (80,3 χρόνια).
Όπως έχει διαπιστωθεί, όσοι καταναλώνουν στο φαγητό τους ελαιόλαδο έχουν χαμηλή την «κακή» χοληστερίνη (LDL). Aυτό οφείλεται στο ότι το ελαιόλαδο περιέχει μεγάλη ποικιλία αντιοξειδωτικών ουσιών (πολυφαινόλες, τοκοφερόλες κ.ά.), οι οποίες παρεμβαίνουν θετικά υπέρ του οργανισμού και μειώνουν την ποσότητα της χοληστερίνης, αλλά και εμποδίζουν την οξείδωσή της.
Ο όρος μεσογειακή δίαιτα αναφέρεται στις διατροφικές συνήθειες των ελαιοπαραγωγικών χωρών της μεσογειακής λεκάνης και χαρακτηρίζει την διατροφή που βρέθηκε ότι είχαν οι κάτοικοι της Κρήτης και της νότιας Ιταλίας στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Από έρευνα που ξεκίνησε στο τέλος της δεκαετίας του 1950 από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα και είχε σαν στόχο την διερεύνηση των παραγόντων που συνέβαλαν σε μεγάλες διαφορές θνησιμότητας από καρδιοαγγειακά νοσήματα σε διάφορες χώρες, βρέθηκε ότι τη δεκαετία του '60, ο Έλληνας άντρας ήταν ο πλέον μακρόβιος τον κόσμο. Ήταν πλέον μακρόβιος κι αυτών των Ιαπώνων, οι οποίοι σήμερα κατέχουν την πρώτη θέση.
Μια από τις βασικές διαφορές στην διατροφή, ήταν στο είδους του λιπιδίου το οποίο κατανάλωναν οι πληθυσμοί της Μεσόγειου. Οι Έλληνες ήταν, και είναι, υψηλοί καταναλωτές ελαιολάδου. Οι έρευνες έδειξαν ότι όσα άτομα προσλαμβάνουν πολλά κορεσμένα λιπίδια έχουν αυξημένη χοληστερόλη και αυξημένη συχνότητα από καρδιοαγγειακά νοσήματα ενώ αντίθετα η λήψη μονοακόρεστου λίπους δηλαδή ελαιόλαδου έχει καρδιοπροστατευτικη δράση.
Γι' αυτό το λόγο τα βόρεια κράτη, με βάση τα παραπάνω αποτελέσματα, ελάττωσαν την κατανάλωση κορεσμένων λιπιδίων μειώνοντας την κατανάλωση κρέατος, βουτύρου και γενικά ζωικών προϊόντων και συνέστησαν την κατανάλωση ελαιόλαδου μαργαρίνης και σπορέλαιων.
Υπάρχουν λοιπόν ισχυρά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η μεσογειακή διατροφή βοηθάει στην πρόληψη παραγόντων κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων όπως είναι η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση, ο μη ινσουλινοεξαρτώμενος Διαβήτης η παχυσαρκία ενώ φαίνεται ότι συνεισφέρει και στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου.
Επιστήμονες αποκαλύπτουν τα μυστικά της μεσογειακής διατροφής
Επιστήμονες βρήκαν ότι το μυστικό που κρύβεται πίσω από τα αναρίθμητα οφέλη υγείας της μεσογειακής διατροφής δεν είναι άλλο από το ελαιόλαδο, το οποίο καταστέλλει κάποια γονίδια που προκαλούν φλεγμονή και μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιοπάθειες και άλλα προβλήματα υγείας.
Ο τύπος αυτός διατροφής, ο οποίος έχει βρεθεί σε πολλές μελέτες ότι προάγει την υγεία, περιέχει άφθονες ποσότητες ελαιόλαδου, ψαριών, φρούτων και λαχανικών, καθώς και μικρές ποσότητες κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων. Η έρευνα, που εξέτασε τις επιδράσεις μιας πλούσιας σε ελαιόλαδο διατροφής σε 20 άτομα, έδειξε ότι η κατανάλωση τροφών που έχουν μαγειρευτεί με ελαιόλαδο και τροφών στις οποίες έχει προστεθεί ωμό ελαιόλαδο καταστέλλει διάφορα γονίδια που πυροδοτούν τη φλεγμονή. «Τα ευρήματά μας ενισχύουν την υπόθεση της σχέσης μεταξύ φλεγμονής και διατροφής και παρέχουν πρόσθετα στοιχεία για τα οφέλη υγείας που έχει η κατανάλωση παρθένου ελαιόλαδου από τον άνθρωπο», δήλωσε ο κύριος ερευνητής της μελέτης Francisco Perez-Jimenez, από το Πανεπιστήμιο της Κόρδοβα στην Ισπανία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το γεγονός ότι αρκετά από τα κατασταλμένα γονίδια είναι γνωστό ότι συμμετέχουν σε προφλεγμονώδεις διαδικασίες δείχνει ότι η διατροφή μπορεί να αλλάξει τη δραστηριότητα των ανοσοκυττάρων ώστε να είναι λιγότερο επιβλαβή.
«Το εύρημα ότι οι φαινόλες -ένα μικροσυστατικό του ελαιόλαδου- καταστέλλουν κάποια γονίδια που προκαλούν φλεγμονή επιβεβαιώνει την ορθότητα των τρεχουσών συστάσεων, σύμφωνα με τις οποίες η κατανάλωση ακόρεστων λιπαρών είναι καλύτερη για την υγεία μας από την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών», ανέφερε η June Davison από το Βρετανικό Ίδρυμα Καρδιάς (British Heart Foundation), σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της μελέτης, που παρουσιάζονται στο περιοδικό BMC Genomics. Προηγούμενες μελέτες, επισημαίνουν οι ειδικοί, έχουν δείξει ότι η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης πολλών νόσων, όπως η αθηροσκλήρωση, ο διαβήτης τύπου 2, το Αλτσχάιμερ, ακόμη και η κατάθλιψη.
Συνταγές Μεσογειακής Διατροφής
Γλυκό του κουταλιού
Περιγραφή
Και όμως ναι, η ελιά γίνεται γλυκό του κουταλιού και μάλιστα πολύ νόστιμο. Την συνταγή μου την έδωσε η Μαρία απο την Στυλίδα.
Συστατικά
• 1 κιλό ελιές καλαμών ή μαύρες χωρίς άλμη
• 2 ποτήρια ζάχαρη
• 1 ποτήρι νερό
• 4 κουταλιές ασβέστη
• 10 φυλλαράκια βασιλικό
1 κ.σ. λεμόνι
Επιστήμονες βρήκαν ότι το μυστικό που κρύβεται πίσω από τα αναρίθμητα οφέλη υγείας της μεσογειακής διατροφής δεν είναι άλλο από το ελαιόλαδο, το οποίο καταστέλλει κάποια γονίδια που προκαλούν φλεγμονή και μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιοπάθειες και άλλα προβλήματα υγείας.
Ο τύπος αυτός διατροφής, ο οποίος έχει βρεθεί σε πολλές μελέτες ότι προάγει την υγεία, περιέχει άφθονες ποσότητες ελαιόλαδου, ψαριών, φρούτων και λαχανικών, καθώς και μικρές ποσότητες κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων. Η έρευνα, που εξέτασε τις επιδράσεις μιας πλούσιας σε ελαιόλαδο διατροφής σε 20 άτομα, έδειξε ότι η κατανάλωση τροφών που έχουν μαγειρευτεί με ελαιόλαδο και τροφών στις οποίες έχει προστεθεί ωμό ελαιόλαδο καταστέλλει διάφορα γονίδια που πυροδοτούν τη φλεγμονή. «Τα ευρήματά μας ενισχύουν την υπόθεση της σχέσης μεταξύ φλεγμονής και διατροφής και παρέχουν πρόσθετα στοιχεία για τα οφέλη υγείας που έχει η κατανάλωση παρθένου ελαιόλαδου από τον άνθρωπο», δήλωσε ο κύριος ερευνητής της μελέτης Francisco Perez-Jimenez, από το Πανεπιστήμιο της Κόρδοβα στην Ισπανία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το γεγονός ότι αρκετά από τα κατασταλμένα γονίδια είναι γνωστό ότι συμμετέχουν σε προφλεγμονώδεις διαδικασίες δείχνει ότι η διατροφή μπορεί να αλλάξει τη δραστηριότητα των ανοσοκυττάρων ώστε να είναι λιγότερο επιβλαβή.
«Το εύρημα ότι οι φαινόλες -ένα μικροσυστατικό του ελαιόλαδου- καταστέλλουν κάποια γονίδια που προκαλούν φλεγμονή επιβεβαιώνει την ορθότητα των τρεχουσών συστάσεων, σύμφωνα με τις οποίες η κατανάλωση ακόρεστων λιπαρών είναι καλύτερη για την υγεία μας από την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών», ανέφερε η June Davison από το Βρετανικό Ίδρυμα Καρδιάς (British Heart Foundation), σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της μελέτης, που παρουσιάζονται στο περιοδικό BMC Genomics. Προηγούμενες μελέτες, επισημαίνουν οι ειδικοί, έχουν δείξει ότι η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης πολλών νόσων, όπως η αθηροσκλήρωση, ο διαβήτης τύπου 2, το Αλτσχάιμερ, ακόμη και η κατάθλιψη.
Συνταγές Μεσογειακής Διατροφής
Γλυκό του κουταλιού
Περιγραφή
Και όμως ναι, η ελιά γίνεται γλυκό του κουταλιού και μάλιστα πολύ νόστιμο. Την συνταγή μου την έδωσε η Μαρία απο την Στυλίδα.
Συστατικά
• 1 κιλό ελιές καλαμών ή μαύρες χωρίς άλμη
• 2 ποτήρια ζάχαρη
• 1 ποτήρι νερό
• 4 κουταλιές ασβέστη
• 10 φυλλαράκια βασιλικό
1 κ.σ. λεμόνι
Χωριάτικη σαλάτα
Συστατικά
o 2 ντομάτες
o 1 κρεμμύδι
o 1 αγγούρι
o μισή πιπεριά
o ελιές
o φέτα
o αλάτι
o έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o 1 κουταλάκι του γλυκού ξύδι
Εκτέλεση
1. Κόβουμε τα λαχανικά σε μια σαλατιέρα
2. Γαρνίρουμε με φέτα και ελιές
3. Προσθέτουμε αλάτι, ξύδι, έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
Συστατικά
o 2 ντομάτες
o 1 κρεμμύδι
o 1 αγγούρι
o μισή πιπεριά
o ελιές
o φέτα
o αλάτι
o έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o 1 κουταλάκι του γλυκού ξύδι
Εκτέλεση
1. Κόβουμε τα λαχανικά σε μια σαλατιέρα
2. Γαρνίρουμε με φέτα και ελιές
3. Προσθέτουμε αλάτι, ξύδι, έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
Τζατζίκι
Συστατικά
o ½ κιλό γιαούρτι στραγγισμένο
o 4 κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o 1 κουταλιές της σούπας ξύδι
o 4 σκελίδες σκόρδο μεγάλες
o 1 αγγούρι μεσαίο
o μαϊντανός
o ελιές
o αλάτι
o πιπέρι
Εκτέλεση
1. Βάζουμε το γιαούρτι σε μια μεγάλη σαλατιέρα.
2. Τρίβουμε το αγγούρι σε τρίφτη τυριού και το στύβουμε για να φύγουν τα υγρά του.
3. Χτυπάμε το σκόρδο με το αλάτι και το πιπέρι σε γουδί και προσθέτουμε το ελαιόλαδο και το ξύδι.
4. Προσθέτουμε το περιεχόμενο του γουδιού στο γιαούρτι και ανακατεύουμε καλά.
5. Γαρνίρουμε με φύλλα μαϊντανού, ελιές και ελαιόλαδο.
Ταραμοσαλάτα
Συστατικά
o 200 γρ. ταραμάς, άσπρος ή κόκκινος
o ½ κρεμμύδι
o 1 ½ λεμόνι (χυμό)
o ½ κιλό ψωμί μπαγιάτικο
o έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
Εκτέλεση
1. Μουλιάζουμε το ψωμί, το στραγγίζουμε και το ανακατεύουμε στο μίξερ μαζί με τα υπόλοιπα υλικά (το αποτέλεσμα πρέπει να έχει μορφή κρέμας).
2. Γαρνίρουμε με μπόλικο ελαιόλαδο και ελιές.
Πατατοσαλάτα
Συστατικά
o 5-4 πατάτες
o 5-4 καρότα
o 2 μεγάλα κρεμμύδια
o 1 κουταλιά της σούπας κάπαρη
o 1 κουταλάκι σκόνη μουστάρδας
o 1 κουταλάκι φρέσκο άνηθο
o 1 φλιτζανάκι του καφέ λεμόνι
o 1 φλιτζανάκι του καφέ ξύδι
o 2 φλιτζανάκια έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o αλάτι
o ρίγανη
Εκτέλεση
1. Βράζουμε τις πατάτες και τα καρότα.
2. Τα αφήνουμε να κρυώσουν και τα ψιλοκόβουμε.
3. Ρίχνουμε την κάπαρη, τον άνηθο και το κρεμμύδι κομμένο σε ροδέλες.
4. Σε ένα σέικερ χτυπάμε το λάδι, το λεμόνι, το ξύδι, τη μουστάρδα, το αλάτι και τη ρίγανη και τα περιχύνουμε στη σαλάτα.
Συστατικά
o ½ κιλό γιαούρτι στραγγισμένο
o 4 κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o 1 κουταλιές της σούπας ξύδι
o 4 σκελίδες σκόρδο μεγάλες
o 1 αγγούρι μεσαίο
o μαϊντανός
o ελιές
o αλάτι
o πιπέρι
Εκτέλεση
1. Βάζουμε το γιαούρτι σε μια μεγάλη σαλατιέρα.
2. Τρίβουμε το αγγούρι σε τρίφτη τυριού και το στύβουμε για να φύγουν τα υγρά του.
3. Χτυπάμε το σκόρδο με το αλάτι και το πιπέρι σε γουδί και προσθέτουμε το ελαιόλαδο και το ξύδι.
4. Προσθέτουμε το περιεχόμενο του γουδιού στο γιαούρτι και ανακατεύουμε καλά.
5. Γαρνίρουμε με φύλλα μαϊντανού, ελιές και ελαιόλαδο.
Ταραμοσαλάτα
Συστατικά
o 200 γρ. ταραμάς, άσπρος ή κόκκινος
o ½ κρεμμύδι
o 1 ½ λεμόνι (χυμό)
o ½ κιλό ψωμί μπαγιάτικο
o έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
Εκτέλεση
1. Μουλιάζουμε το ψωμί, το στραγγίζουμε και το ανακατεύουμε στο μίξερ μαζί με τα υπόλοιπα υλικά (το αποτέλεσμα πρέπει να έχει μορφή κρέμας).
2. Γαρνίρουμε με μπόλικο ελαιόλαδο και ελιές.
Πατατοσαλάτα
Συστατικά
o 5-4 πατάτες
o 5-4 καρότα
o 2 μεγάλα κρεμμύδια
o 1 κουταλιά της σούπας κάπαρη
o 1 κουταλάκι σκόνη μουστάρδας
o 1 κουταλάκι φρέσκο άνηθο
o 1 φλιτζανάκι του καφέ λεμόνι
o 1 φλιτζανάκι του καφέ ξύδι
o 2 φλιτζανάκια έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o αλάτι
o ρίγανη
Εκτέλεση
1. Βράζουμε τις πατάτες και τα καρότα.
2. Τα αφήνουμε να κρυώσουν και τα ψιλοκόβουμε.
3. Ρίχνουμε την κάπαρη, τον άνηθο και το κρεμμύδι κομμένο σε ροδέλες.
4. Σε ένα σέικερ χτυπάμε το λάδι, το λεμόνι, το ξύδι, τη μουστάρδα, το αλάτι και τη ρίγανη και τα περιχύνουμε στη σαλάτα.
Σκορδαλιά
Συστατικά
o 6 σκελίδες σκόρδο
o 5 μέτριες πατάτες
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o ½ φλιτζάνι του τσαγιού λεμόνι
Εκτέλεση
1. Βράζουμε τις πατάτες με τη φλούδα τους.
2. Τις αφήνουμε να κρυώσουν και τις ξεφλουδίζουμε.
3. Λιώνουμε σε ένα μπλέντερ τις σκελίδες σκόρδου.
4. Λιώνουμε τις πατάτες και τις βάζουμε στο μπλέντερ μαζί με το σκόρδο.
5. Προσθέτουμε το ελαιόλαδο και το χυμό του λεμονιού.
Συστατικά
o 6 σκελίδες σκόρδο
o 5 μέτριες πατάτες
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o ½ φλιτζάνι του τσαγιού λεμόνι
Εκτέλεση
1. Βράζουμε τις πατάτες με τη φλούδα τους.
2. Τις αφήνουμε να κρυώσουν και τις ξεφλουδίζουμε.
3. Λιώνουμε σε ένα μπλέντερ τις σκελίδες σκόρδου.
4. Λιώνουμε τις πατάτες και τις βάζουμε στο μπλέντερ μαζί με το σκόρδο.
5. Προσθέτουμε το ελαιόλαδο και το χυμό του λεμονιού.
Ντάκος
Συστατικά
o 1 μεγάλο κριθαρένιο παξιμάδι
o 1 ντομάτα
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού τριμμένη φέτα
o 2 κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o αλάτι
o ρίγανη
Εκτέλεση
1. Μουσκεύουμε με λίγο νερό το παξιμάδι.
2. Τρίβουμε τη ντομάτα πάνω από το παξιμάδι και την αλατίζουμε.
3. Ρίχνουμε από πάνω τη φέτα και προσθέτουμε τη ρίγανη και το λάδι.
Συστατικά
o 1 μεγάλο κριθαρένιο παξιμάδι
o 1 ντομάτα
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού τριμμένη φέτα
o 2 κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o αλάτι
o ρίγανη
Εκτέλεση
1. Μουσκεύουμε με λίγο νερό το παξιμάδι.
2. Τρίβουμε τη ντομάτα πάνω από το παξιμάδι και την αλατίζουμε.
3. Ρίχνουμε από πάνω τη φέτα και προσθέτουμε τη ρίγανη και το λάδι.
Ελιόψωμο
Συστατικά
o 1 κιλό αλεύρι σκληρό
o 2 φακελάκια μαγιά ξηρή
o 1 κουταλάκι ζάχαρη
o 1 ½ κουταλάκι αλάτι
o 1 φλιτζανάκι του καφέ ξύδι
o 1 φλιτζανάκι του καφέ λάδι
o 400 γρ. νερό χλιαρό
o 150 γρ. ελιές καλαμών
Εκτέλεση
1. Ανακατεύουμε όλα τα υλικά μαζί εκτός από τις ελιές.
2. Ζυμώνουμε πολύ καλά και αφήνουμε τη ζύμη να φουσκώσει σε ζεστό μέρος (30º στο φούρνο) μέχρι να διπλασιαστεί.
3. Ξαναζυμώνουμε και ρίχνουμε τις ελιές να ανακατευτούν με λίγο λάδι ακόμα.
4. Φτιάχνουμε φρατζόλες ή καρβέλι και τα βάζουμε σε ανάλογο ταψί ή φόρμα.
5. Γαρνίρουμε με ελιές αφού δημιουργήσουμε διάφορα σχήματα στην επιφάνεια με το ψαλίδι.
6. Τοποθετούμε το ταψί στο φούρνο στους 100° για ¼ της ώρας και όταν φουσκώσει πολύ ψήνουμε στους 200º περίπου για 1 ώρα.
Συστατικά
o 1 κιλό αλεύρι σκληρό
o 2 φακελάκια μαγιά ξηρή
o 1 κουταλάκι ζάχαρη
o 1 ½ κουταλάκι αλάτι
o 1 φλιτζανάκι του καφέ ξύδι
o 1 φλιτζανάκι του καφέ λάδι
o 400 γρ. νερό χλιαρό
o 150 γρ. ελιές καλαμών
Εκτέλεση
1. Ανακατεύουμε όλα τα υλικά μαζί εκτός από τις ελιές.
2. Ζυμώνουμε πολύ καλά και αφήνουμε τη ζύμη να φουσκώσει σε ζεστό μέρος (30º στο φούρνο) μέχρι να διπλασιαστεί.
3. Ξαναζυμώνουμε και ρίχνουμε τις ελιές να ανακατευτούν με λίγο λάδι ακόμα.
4. Φτιάχνουμε φρατζόλες ή καρβέλι και τα βάζουμε σε ανάλογο ταψί ή φόρμα.
5. Γαρνίρουμε με ελιές αφού δημιουργήσουμε διάφορα σχήματα στην επιφάνεια με το ψαλίδι.
6. Τοποθετούμε το ταψί στο φούρνο στους 100° για ¼ της ώρας και όταν φουσκώσει πολύ ψήνουμε στους 200º περίπου για 1 ώρα.
Φασολάκια
Συστατικά
o 1 ½ kg φασολάκια
o 1 κρεμμύδι μεγάλο
o 1 ½ κούπα τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o 1 κουτί ντοματάκια ψιλοκομμένα
o ½ κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης
o ½ πράσινη πιπεριά
o 1 καρότο ψιλοκομμένο
o ½ κούπα τσαγιού μαϊντανό
o 2 πατάτες κομμένες
o αλάτι
o πιπέρι
Εκτέλεση
1. Βάζουμε, σε κανονική φωτιά, στη χύτρα, το ελαιόλαδο με το κρεμμύδι, το μαϊντανό, τις πιπεριές και το καρότο και τα σοτάρουμε.
2. Βάζουμε τα ντοματάκια και αφήνουμε να βράσουν για 5 λεπτά.
3. Ρίχνουμε τα φασολάκια με τις πατάτες και περιμένουμε να μαλακώσουν.
4. Τέλος προσθέτουμε μισό ποτήρι νερό, αλάτι και πιπέρι και κλείνουμε την χύτρα για 15-20 λεπτά.
Συστατικά
o 1 ½ kg φασολάκια
o 1 κρεμμύδι μεγάλο
o 1 ½ κούπα τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o 1 κουτί ντοματάκια ψιλοκομμένα
o ½ κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης
o ½ πράσινη πιπεριά
o 1 καρότο ψιλοκομμένο
o ½ κούπα τσαγιού μαϊντανό
o 2 πατάτες κομμένες
o αλάτι
o πιπέρι
Εκτέλεση
1. Βάζουμε, σε κανονική φωτιά, στη χύτρα, το ελαιόλαδο με το κρεμμύδι, το μαϊντανό, τις πιπεριές και το καρότο και τα σοτάρουμε.
2. Βάζουμε τα ντοματάκια και αφήνουμε να βράσουν για 5 λεπτά.
3. Ρίχνουμε τα φασολάκια με τις πατάτες και περιμένουμε να μαλακώσουν.
4. Τέλος προσθέτουμε μισό ποτήρι νερό, αλάτι και πιπέρι και κλείνουμε την χύτρα για 15-20 λεπτά.
Χυλοπίτες Καλαμάτας
Συστατικά
o ½ κιλό χυλοπίτες
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o μυζήθρα ξηρή
o αλάτι
Εκτέλεση
1. Σε λίγο αλατισμένο νερό βράζουμε τις χυλοπίτες για περίπου 8 λεπτά.
2. Τις στραγγίζουμε πολύ καλά.
3. Σ' ένα μπρίκι θερμαίνουμε το ελαιόλαδο έως ότου να βγάλει καπνό.
4. Ρίχνουμε το ελαιόλαδο στις χυλοπίτες και ανακατεύουμε καλά.
5. Σερβίρουμε με πασπαλισμένη μυζήθρα.
Συστατικά
o ½ κιλό χυλοπίτες
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o μυζήθρα ξηρή
o αλάτι
Εκτέλεση
1. Σε λίγο αλατισμένο νερό βράζουμε τις χυλοπίτες για περίπου 8 λεπτά.
2. Τις στραγγίζουμε πολύ καλά.
3. Σ' ένα μπρίκι θερμαίνουμε το ελαιόλαδο έως ότου να βγάλει καπνό.
4. Ρίχνουμε το ελαιόλαδο στις χυλοπίτες και ανακατεύουμε καλά.
5. Σερβίρουμε με πασπαλισμένη μυζήθρα.
Σάλτσα τόνου για μακαρόνια
Συστατικά
o 300 γρ. τόνο σε νερό
o 2 κρεμμύδια
o ¾ κουτί συμπυκνωμένο χυμό τομάτας
o ½ κουτί ψιλοκομμένο ντοματάκι
o ½ κούπα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o ½ κουταλάκι ζάχαρη
o αλάτι
o πιπέρι
o 1 ½ κουταλιά της σούπας βασιλικό
Εκτέλεση
1. Σοτάρουμε στο ελαιόλαδο το κρεμμύδι.
2. Προσθέτουμε τον τόνο και σοτάρουμε ανάλογα.
3. Προσθέτουμε το συμπυκνωμένο χυμό ντομάτας και το ψιλοκομμένο ντοματάκι και ανακατεύουμε.
4. Προσθέτουμε τα υπόλοιπα συστατικά, αλάτι, πιπέρι βασιλικό και ζάχαρη, ανακατεύουμε και αφήνουμε να βράσει, αφού προσθέσουμε λίγο νερό εφόσον χρειαστεί, για 10 λεπτά.
Συστατικά
o 300 γρ. τόνο σε νερό
o 2 κρεμμύδια
o ¾ κουτί συμπυκνωμένο χυμό τομάτας
o ½ κουτί ψιλοκομμένο ντοματάκι
o ½ κούπα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o ½ κουταλάκι ζάχαρη
o αλάτι
o πιπέρι
o 1 ½ κουταλιά της σούπας βασιλικό
Εκτέλεση
1. Σοτάρουμε στο ελαιόλαδο το κρεμμύδι.
2. Προσθέτουμε τον τόνο και σοτάρουμε ανάλογα.
3. Προσθέτουμε το συμπυκνωμένο χυμό ντομάτας και το ψιλοκομμένο ντοματάκι και ανακατεύουμε.
4. Προσθέτουμε τα υπόλοιπα συστατικά, αλάτι, πιπέρι βασιλικό και ζάχαρη, ανακατεύουμε και αφήνουμε να βράσει, αφού προσθέσουμε λίγο νερό εφόσον χρειαστεί, για 10 λεπτά.
Γίγαντες
Συστατικά
o 500 γρ. γίγαντες
o 1 μεγάλο ξερό κρεμμύδι
o 10 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο
o 1 ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
o 1 ντομάτα φρέσκια τριμμένη
o 1 κουτί χυμό ντομάτας
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o αλάτι
o πιπέρι
Εκτέλεση
1. Βάζουμε τους γίγαντες στο νερό και τους αφήνουμε όλο το βράδυ.
2. Τους βράζουμε για 15 λεπτά στη χύτρα.
3. Αδειάζουμε το νερό και τους τοποθετούμε στη γάστρα ή στο ταψί και τους περιχύνουμε με τα υπόλοιπα υλικά.
4. Ψήνουμε στο φούρνο για 50 λεπτά περίπου στους 200º.
Συστατικά
o 500 γρ. γίγαντες
o 1 μεγάλο ξερό κρεμμύδι
o 10 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο
o 1 ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
o 1 ντομάτα φρέσκια τριμμένη
o 1 κουτί χυμό ντομάτας
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o αλάτι
o πιπέρι
Εκτέλεση
1. Βάζουμε τους γίγαντες στο νερό και τους αφήνουμε όλο το βράδυ.
2. Τους βράζουμε για 15 λεπτά στη χύτρα.
3. Αδειάζουμε το νερό και τους τοποθετούμε στη γάστρα ή στο ταψί και τους περιχύνουμε με τα υπόλοιπα υλικά.
4. Ψήνουμε στο φούρνο για 50 λεπτά περίπου στους 200º.
Γεμιστά
Συστατικά
o 7-8 ντομάτες
o 1-2 πιπεριές
o 1-2 μελιτζάνες
o 2-3 πατάτες
o 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο
o 2-3 σκελίδες σκόρδο
o μαϊντανό, αλάτι, πιπέρι
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o 550 γρ. ρύζι άσπρο (καρολίνα)
Εκτέλεση
1. Ανοίγουμε και αδειάζουμε τις ντομάτες, τις πιπεριές και τις μελιτζάνες.
2. Ψιλοκόβουμε το εσωτερικό των λαχανικών και το βάζουμε στην κατσαρόλα με ½ φλιτζάνι του τσαγιού λάδι, το κρεμμύδι, το σκόρδο, αλάτι και πιπέρι.
3. Βράζουμε μέχρι να το μίγμα να πήξει και προσθέτουμε το μαϊντανό.
4. Κλείνουμε τη φωτιά και προσθέτουμε το ρύζι.
5. Με το μίγμα γεμίζουμε τα λαχανικά και τα τοποθετούμε στο ταψί μαζί με τις πατάτες (χοντροκομμένες).
6. Αλατίζουμε, προσθέτουμε το υπόλοιπο λάδι και νερό.
7. Ψήνουμε για 30 λεπτά στους 220º σκεπάζοντας το ταψί με αλουμινόχαρτο.
8. Αφαιρούμε το αλουμινόχαρτο και ψήνουμε για 45 ακόμα περίπου λεπτά.
Συστατικά
o 7-8 ντομάτες
o 1-2 πιπεριές
o 1-2 μελιτζάνες
o 2-3 πατάτες
o 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο
o 2-3 σκελίδες σκόρδο
o μαϊντανό, αλάτι, πιπέρι
o 1 φλιτζάνι του τσαγιού έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
o 550 γρ. ρύζι άσπρο (καρολίνα)
Εκτέλεση
1. Ανοίγουμε και αδειάζουμε τις ντομάτες, τις πιπεριές και τις μελιτζάνες.
2. Ψιλοκόβουμε το εσωτερικό των λαχανικών και το βάζουμε στην κατσαρόλα με ½ φλιτζάνι του τσαγιού λάδι, το κρεμμύδι, το σκόρδο, αλάτι και πιπέρι.
3. Βράζουμε μέχρι να το μίγμα να πήξει και προσθέτουμε το μαϊντανό.
4. Κλείνουμε τη φωτιά και προσθέτουμε το ρύζι.
5. Με το μίγμα γεμίζουμε τα λαχανικά και τα τοποθετούμε στο ταψί μαζί με τις πατάτες (χοντροκομμένες).
6. Αλατίζουμε, προσθέτουμε το υπόλοιπο λάδι και νερό.
7. Ψήνουμε για 30 λεπτά στους 220º σκεπάζοντας το ταψί με αλουμινόχαρτο.
8. Αφαιρούμε το αλουμινόχαρτο και ψήνουμε για 45 ακόμα περίπου λεπτά.
Παραδόσεις σχετικά με την ελιά.
Το παραμύθι της ελιάς
Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε σε μια φτωχογειτονιά ένα φτωχό μα πολύ καλόκαρδο κορίτσι που το έλεγαν Ελιά. Κάθε μέρα η Ελιά γύριζε τη γειτονιά της, έβλεπε τον κόσμο να ζει φτωχός και δυστυχισμένος και γύριζε στο σπίτι της πολύ στενοχωρημένη. Κάτι πρέπει να κάνω να τους βοηθήσω, σκεφτόταν. Κι από την άλλη μέρα κιόλας άρχισε. Βγήκε στη γειτονιά, κράτησε τα παιδιά της γειτόνισσας για να πάει να δουλέψει και να μπορεί να φέρει στα παιδιά της λίγο φαΐ. Μια άλλη μέρα πήγε στη γριούλα που ήταν άρρωστη, της μαγείρεψε, της σκούπισε το σπίτι, την έπλυνε, την ταΐσε. Την άλλη μέρα πάλι έβγαλε τον παράλυτο γέρο με το καρότσι του βόλτα, για να πάρει αέρα και ήλιο. Τα βράδια γύριζε κατάκοπη, μα ευχαριστημένη που είχε καταφέρει να δώσει λίγη χαρά στους φτωχούς ανθρώπους. Οι μέρες περνούσαν κι η Ελιά όλο δούλευε, όσο αδυνάτιζε. Μα έβλεπε πως ότι κι αν έκανε, ο κόσμος ήταν πάντα φτωχός και δυστυχισμένος.
Αυτό τη στενοχωρούσε πάρα πολύ κι έτσι στενοχωρημένη κάθισε στην αυλή του σπιτιού της και συλλογιζόταν.
- Τι να κάνω, τι να κάνω. Δεν μπορώ να βλέπω τόση δυστυχία. Το σπουργίτι που την είδε τόσο στενοχωρημένη και που την αγαπούσε γιατί κάθε μέρα του έριχνε σπόρους και ψίχουλα δεν άντεξε και πέταξε βαθιά στο δάσος. Εκεί βρήκε την καλή νεράιδα και της είπε:
- Τρέξε, καλή νεράιδα, η Ελιά είναι πολύ στενοχωρημένη, χλωμή κι αδύνατη. Η καλή νεράιδα ανήσυχη έτρεξε στην αυλή της Ελιάς και τη ρώτησε:
- Τι έχεις, Ελιά μου, κι είσαι τόσο λυπημένη;
- Αχ, καλή μου νεράιδα. Δεν μπορώ να βλέπω τόση φτώχεια και δυστυχία γύρω μου.
- Και τι θέλεις, δηλαδή;
- θέλω να τους γίνω χρήσιμη, θέλω να τους προσφέρω κάτι πολύτιμο που να τους δώσει ζωή και χαρά.
-Το θέλεις αλήθεια τόσο πολύ;
- Και βέβαια το θέλω, δε βλέπεις πως έλιωσα από τη στενοχώρια μου;
- Τότε σταμάτησε να στενοχωριέσαι, θα σε κάνω αυτό που θέλεις. Και τσουπ! την άγγιξε με το ραβδάκι της κι αμέσως η Ελιά έγινε ένα μεγάλο δέντρο, που έβγαλε φύλλα, λουλουδάκια άσπρα, που έγιναν ελιές πράσινες, μωβ, μαύρες.
Έπεσαν στη γη, τα κουκούτσια φύτρωσαν, έγιναν δεντράκια και σχημάτισαν ένα μεγάλο ελαιώνα. Ήρθαν οι γείτονες, μάζεψαν τις ελιές, έβγαλαν λάδι, έφαγαν, χόρτασαν, ρόδισαν τα μαγουλά τους, ζωήρεψαν κι άρχισαν να χαμογελούν και να ζουν ευτυχισμένοι. Για να ευχαριστήσουν την ελιά και να της δείξουν την αγάπη τους, πήραν το λάδι τους, το έβαλαν στο καντήλι, για να θυμίζουν στην Παναγιά και στο Χριστό, την καλοσύνη της ελιάς και την αγάπη της για τον κόσμο. Κι η Παναγιά με τη σειρά της την ευλόγησε. Κι ο Χριστός κάτω απ' την ελιά ήρθε και ξεκουράστηκε. Κι εκείνη καμάρωνε ευχαριστημένη στη μέση στον ελαιώνα και φρόντιζε, όταν έρχονται οι άνθρωποι να τη μαζέψουν να 'ναι γεμάτη ελιές, να χορταίνουν οι φτωχοί, και να φωτίζονται απ' τις καντήλες όλες οι εκκλησιές.
Η ξερή καρδιά της ελιάς
Όταν σταυρώθηκε ο Χριστός και απλώθηκε η θλίψη στον κόσμο,
μάδησαν τα φύλλα των δέντρων, ακόμη και οι βράχοι σκιστήκαν στα δύο.
Μόνο η ελιά έμεινε έτσι όπως ήταν, χωρίς να πέσουν τα φύλλα της.
Τα άλλα δέντρα πειράχτηκαν και ρώτησαν γιατί.
Κι εκείνη τους απάντησε:
«Εσάς σας πέσανε τα φύλλα μα φύλλα θα ξανακάνετε.
Εμένα δεν πέσανε τα φύλλα, μα το ξέρει η καρδιά μου...».
Γι' αυτό και η καρδιά της ελιάς είναι πάντα ξερή.
Μύθος από τη Νάξο για τους ξερούς κορμούς,
που έχουν οι αιωνόβιες ελιές.
Το παραμύθι της ελιάς
Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε σε μια φτωχογειτονιά ένα φτωχό μα πολύ καλόκαρδο κορίτσι που το έλεγαν Ελιά. Κάθε μέρα η Ελιά γύριζε τη γειτονιά της, έβλεπε τον κόσμο να ζει φτωχός και δυστυχισμένος και γύριζε στο σπίτι της πολύ στενοχωρημένη. Κάτι πρέπει να κάνω να τους βοηθήσω, σκεφτόταν. Κι από την άλλη μέρα κιόλας άρχισε. Βγήκε στη γειτονιά, κράτησε τα παιδιά της γειτόνισσας για να πάει να δουλέψει και να μπορεί να φέρει στα παιδιά της λίγο φαΐ. Μια άλλη μέρα πήγε στη γριούλα που ήταν άρρωστη, της μαγείρεψε, της σκούπισε το σπίτι, την έπλυνε, την ταΐσε. Την άλλη μέρα πάλι έβγαλε τον παράλυτο γέρο με το καρότσι του βόλτα, για να πάρει αέρα και ήλιο. Τα βράδια γύριζε κατάκοπη, μα ευχαριστημένη που είχε καταφέρει να δώσει λίγη χαρά στους φτωχούς ανθρώπους. Οι μέρες περνούσαν κι η Ελιά όλο δούλευε, όσο αδυνάτιζε. Μα έβλεπε πως ότι κι αν έκανε, ο κόσμος ήταν πάντα φτωχός και δυστυχισμένος.
Αυτό τη στενοχωρούσε πάρα πολύ κι έτσι στενοχωρημένη κάθισε στην αυλή του σπιτιού της και συλλογιζόταν.
- Τι να κάνω, τι να κάνω. Δεν μπορώ να βλέπω τόση δυστυχία. Το σπουργίτι που την είδε τόσο στενοχωρημένη και που την αγαπούσε γιατί κάθε μέρα του έριχνε σπόρους και ψίχουλα δεν άντεξε και πέταξε βαθιά στο δάσος. Εκεί βρήκε την καλή νεράιδα και της είπε:
- Τρέξε, καλή νεράιδα, η Ελιά είναι πολύ στενοχωρημένη, χλωμή κι αδύνατη. Η καλή νεράιδα ανήσυχη έτρεξε στην αυλή της Ελιάς και τη ρώτησε:
- Τι έχεις, Ελιά μου, κι είσαι τόσο λυπημένη;
- Αχ, καλή μου νεράιδα. Δεν μπορώ να βλέπω τόση φτώχεια και δυστυχία γύρω μου.
- Και τι θέλεις, δηλαδή;
- θέλω να τους γίνω χρήσιμη, θέλω να τους προσφέρω κάτι πολύτιμο που να τους δώσει ζωή και χαρά.
-Το θέλεις αλήθεια τόσο πολύ;
- Και βέβαια το θέλω, δε βλέπεις πως έλιωσα από τη στενοχώρια μου;
- Τότε σταμάτησε να στενοχωριέσαι, θα σε κάνω αυτό που θέλεις. Και τσουπ! την άγγιξε με το ραβδάκι της κι αμέσως η Ελιά έγινε ένα μεγάλο δέντρο, που έβγαλε φύλλα, λουλουδάκια άσπρα, που έγιναν ελιές πράσινες, μωβ, μαύρες.
Έπεσαν στη γη, τα κουκούτσια φύτρωσαν, έγιναν δεντράκια και σχημάτισαν ένα μεγάλο ελαιώνα. Ήρθαν οι γείτονες, μάζεψαν τις ελιές, έβγαλαν λάδι, έφαγαν, χόρτασαν, ρόδισαν τα μαγουλά τους, ζωήρεψαν κι άρχισαν να χαμογελούν και να ζουν ευτυχισμένοι. Για να ευχαριστήσουν την ελιά και να της δείξουν την αγάπη τους, πήραν το λάδι τους, το έβαλαν στο καντήλι, για να θυμίζουν στην Παναγιά και στο Χριστό, την καλοσύνη της ελιάς και την αγάπη της για τον κόσμο. Κι η Παναγιά με τη σειρά της την ευλόγησε. Κι ο Χριστός κάτω απ' την ελιά ήρθε και ξεκουράστηκε. Κι εκείνη καμάρωνε ευχαριστημένη στη μέση στον ελαιώνα και φρόντιζε, όταν έρχονται οι άνθρωποι να τη μαζέψουν να 'ναι γεμάτη ελιές, να χορταίνουν οι φτωχοί, και να φωτίζονται απ' τις καντήλες όλες οι εκκλησιές.
Η ξερή καρδιά της ελιάς
Όταν σταυρώθηκε ο Χριστός και απλώθηκε η θλίψη στον κόσμο,
μάδησαν τα φύλλα των δέντρων, ακόμη και οι βράχοι σκιστήκαν στα δύο.
Μόνο η ελιά έμεινε έτσι όπως ήταν, χωρίς να πέσουν τα φύλλα της.
Τα άλλα δέντρα πειράχτηκαν και ρώτησαν γιατί.
Κι εκείνη τους απάντησε:
«Εσάς σας πέσανε τα φύλλα μα φύλλα θα ξανακάνετε.
Εμένα δεν πέσανε τα φύλλα, μα το ξέρει η καρδιά μου...».
Γι' αυτό και η καρδιά της ελιάς είναι πάντα ξερή.
Μύθος από τη Νάξο για τους ξερούς κορμούς,
που έχουν οι αιωνόβιες ελιές.
Η ελιά και ο συμβολισμός της
Ελιά, σύμβολο γαλήνης, προστασίας, γονιμότητας.
Θεϊκό δώρο. Δέντρο του καλού συνδεδεμένο με την αναγέννηση και το φως.
Σύμβολο ειρήνης και νίκης, σύμβολο αθανασίας και ευφορίας.
Η ελιά για τους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο των ολυμπιακών ιδεωδών, της Ειρήνης, της Σοφίας και της Νίκης. Γι' αυτό και το μοναδικό βραβείο που
έπαιρνε ο Ολυμπιονίκης ήταν ένα στεφάνι φτιαγμένο από κλαδί ελιάς, ο «κότινος». Μέσα στο ναό της Ήρας στην Αρχαία Ολυμπία, υπήρχε μια ελιά,
η «καλλιστέφανος ελαία», από της οποίας τα κλαδιά φτιαχνόταν ο κότινος.
Το ελαιόλαδο ήταν το βραβείο για τους νικητές των περίφημων Παναθηναϊκών Αγώνων, που γίνονταν προς τιμή της θεάς Αθηνάς.
Στην αρχαία Αθήνα το βραβείο του νικητή στο αγώνισμα του
δρόμου ήταν 700 αμφορείς που περιείχαν 2,5 τόνους ελαιόλαδο.
Στην αρματοδρομία το βραβείο ήταν 5 τόνοι ελαιόλαδο εξαιρετικής ποιότητας.
Ο μύθος λέει ότι ο Ηρακλής φύτεψε την ελιά, μετά την ολοκλήρωση των 12 άθλων του.
Οι Αθηναίοι στα νομίσματά τους απεικόνιζαν την Αθηνά με στεφάνι ελιάς στο κράνος της και έναν αμφορέα με λάδι ή ένα κλαδί ελιάς.
Με κλάδους ελιάς ήταν στεφανωμένο και το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία, έργο του Φειδία, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Με λάδι έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες σπονδές στους βωμούς,
άλειφαν επιτύμβιες στήλες και ιερές πέτρες.
Το κλαδί ελιάς που κρατούσε ένα περιστέρι ήταν για τον Νώε ο οιωνός ότι
η ανθρώπινη ζωή θα ξανάρχιζε στη γη, μετά τον βιβλικό κατακλυσμό.
Στην αρχαία Αίγυπτο πίστευαν ότι η θεά Ίσις,
γυναίκα του Όσιρη, κρατούσε το μυστικό για την καλλιέργεια της ελιάς.
Το λάδι της ελιάς αποτελεί θρησκευτικό αγαθό.
Η ελιά συνδέθηκε συμβολικά και με άλλες θεότητες,
κυρίως θεότητες της βλάστησης και της γονιμότητας.
Χρησιμοποιούνταν ως πένθιμη τροφή. Από την αρχαιότητα το λάδι της το χρησιμοποιούσαν στα ταφικά έθιμα και θεωρούνταν από
τα σημαντικότερα πράγματα που στερούνταν οι νεκροί.
Αυτή η συμβολική πλευρά της ελιάς διατηρείται ως τις μέρες μας,
μέσω της χρήσης του λαδιού στα βασικά χριστιανικά μυστήρια.
Ελιά, σύμβολο γαλήνης, προστασίας, γονιμότητας.
Θεϊκό δώρο. Δέντρο του καλού συνδεδεμένο με την αναγέννηση και το φως.
Σύμβολο ειρήνης και νίκης, σύμβολο αθανασίας και ευφορίας.
Η ελιά για τους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο των ολυμπιακών ιδεωδών, της Ειρήνης, της Σοφίας και της Νίκης. Γι' αυτό και το μοναδικό βραβείο που
έπαιρνε ο Ολυμπιονίκης ήταν ένα στεφάνι φτιαγμένο από κλαδί ελιάς, ο «κότινος». Μέσα στο ναό της Ήρας στην Αρχαία Ολυμπία, υπήρχε μια ελιά,
η «καλλιστέφανος ελαία», από της οποίας τα κλαδιά φτιαχνόταν ο κότινος.
Το ελαιόλαδο ήταν το βραβείο για τους νικητές των περίφημων Παναθηναϊκών Αγώνων, που γίνονταν προς τιμή της θεάς Αθηνάς.
Στην αρχαία Αθήνα το βραβείο του νικητή στο αγώνισμα του
δρόμου ήταν 700 αμφορείς που περιείχαν 2,5 τόνους ελαιόλαδο.
Στην αρματοδρομία το βραβείο ήταν 5 τόνοι ελαιόλαδο εξαιρετικής ποιότητας.
Ο μύθος λέει ότι ο Ηρακλής φύτεψε την ελιά, μετά την ολοκλήρωση των 12 άθλων του.
Οι Αθηναίοι στα νομίσματά τους απεικόνιζαν την Αθηνά με στεφάνι ελιάς στο κράνος της και έναν αμφορέα με λάδι ή ένα κλαδί ελιάς.
Με κλάδους ελιάς ήταν στεφανωμένο και το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία, έργο του Φειδία, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Με λάδι έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες σπονδές στους βωμούς,
άλειφαν επιτύμβιες στήλες και ιερές πέτρες.
Το κλαδί ελιάς που κρατούσε ένα περιστέρι ήταν για τον Νώε ο οιωνός ότι
η ανθρώπινη ζωή θα ξανάρχιζε στη γη, μετά τον βιβλικό κατακλυσμό.
Στην αρχαία Αίγυπτο πίστευαν ότι η θεά Ίσις,
γυναίκα του Όσιρη, κρατούσε το μυστικό για την καλλιέργεια της ελιάς.
Το λάδι της ελιάς αποτελεί θρησκευτικό αγαθό.
Η ελιά συνδέθηκε συμβολικά και με άλλες θεότητες,
κυρίως θεότητες της βλάστησης και της γονιμότητας.
Χρησιμοποιούνταν ως πένθιμη τροφή. Από την αρχαιότητα το λάδι της το χρησιμοποιούσαν στα ταφικά έθιμα και θεωρούνταν από
τα σημαντικότερα πράγματα που στερούνταν οι νεκροί.
Αυτή η συμβολική πλευρά της ελιάς διατηρείται ως τις μέρες μας,
μέσω της χρήσης του λαδιού στα βασικά χριστιανικά μυστήρια.
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Η επίσκεψη στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας πραγματοποιήθηκε στις 11,12 και 13 Φεβρουαρίου του 2010 στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων με εγκεκριμένα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Κατά την παραμονή τους εκεί οι μαθητές διαπίστωσαν πόσο είναι συνδεδεμένη η ζωή των κατοίκων και η περιοχή με την ελιά και το ελαιόλαδο. Οι υπεύθυνοι του κέντρου προσέγγισαν το θέμα θεωρικά με την χρήση πολυμέσων, βιωματικά με την αναζήτηση του αποτυπώματος της ελιάς στην πόλη της Καλαμάτας καθώς και με επισκέψεις σε σύγχρονο βιολογικό εργοστάσιο παραγωγής και τυποποίησης προϊόντων της ελιάς στο χωριό Πύργος Λεύκτρου Μάνης, σε παραδοσιακό ελαιοτριβείο στο χωριό Μάλτα Σταυροπηγίου Μάνης. Σ’ όλη τη διάρκεια των περιηγήσεων είχαν την ευκαιρία να δουν ελαιώνες άλλοτε δίπλα στη θάλασσα και άλλοτε στις απόκρημνες πλαγιές του Ταΰγετου και να αναγνωρίσουν πόσο πολύτιμη είναι η ελιά και πως όχι εσφαλμένα το ελαιόλαδο το θεωρούν το << υγρό χρυσάφι της φύσης>> και τον <<πράσινο θυσαυρό>>.
Οι μαθητές θαύμασαν το γεγονός ότι ένας ξένος για τον τόπο ο Φρίντριχ Μπλάουελ έμεινε στην Καλαμάτα με την οικογένειά του και ξεκίνησε το πρόγραμμα βιολογικής καλλιέργειας της ελιάς με την συμμετοχή περίπου 300 παραγωγών συμβάλλοντας στην ποιότητα ζωής χωρίς χημικά, στην ευκολότερη πώληση των προϊόντων τους, στην μεγαλύτερη ζήτηση και καλύτερη τιμή αυτών και σε υψηλότερες επιδοτήσεις.
Τις καλύτερες εντυπώσεις άφησε η επίσκεψη στο παραδοσιακό ελαιοτριβείο όπου δεν τους άφησε ανεπηρέαστους το μεράκι και η αγάπη των ιδιοκτητών, παρόλες τις δυσκολίες να συνεχίσουν τον τρόπο επεξεργασίας του λαδιού που κληρονόμησαν από τους γονείς τους. Επίσης είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν το λάδι με φρέσκο ψωμί και να διακρίνουν την ποιότητά του.
Η αναζήτηση ευρημάτων σχετικά με την ελιά στο παραδοσιακό κέντρο της πόλης και στο αρχαιολογικό μουσείο μέσα από τον χωρισμό σε ομάδες με ονόματα που επέλεξαν τα παιδιά ( θρούμπα, κότινος, κουκούτσι, αγουρόλαδο), κάτω από ψιλοβρόχι, μετά από πολύωρο ταξίδι, παράγοντες που δεν στάθηκαν ικανοί να ανακόψουν τον ενθουσιασμό των ομάδων που λειτούργησαν με πνεύμα ευγενούς άμιλλας, τους οδήγησε στη συγκέντρωση στοιχείων και στη συμπλήρωση φύλλων εργασίας. Η επεξεργασία και παρουσίαση αυτών έγινε στο κέντρο από τους εκπροσώπους των ομάδων.
Αξέχαστη θα μείνει στους μαθητές η άφιξή τους στο κέντρο με τα παιχνίδια αλληλογνωριμίας και ο τρόπος χωρισμού σε ομάδες. Δέος προκάλεσε η επίσκεψη στη μητέρα Ελιά όπου η ηλικία της πιθανολογείται περίπου 800 ετών.
Η συνάντησης της ομάδας μετά την επίσκεψη ήταν ένας καταιγισμός από εντυπώσεις και νοσταλγία για τους υπέροχους ανθρώπους του κέντρου που είχαν την ευθύνη διεξαγωγής του προγράμματος κατά την παραμονή μας, τα αξέχαστα και πανέμορφα τοπία, τις μυρωδιές της φύσης και τις ιδιαιτερότητες του τόπου σε σύγκριση με το δικό μας τόπο. Αυτές οι εντυπώσεις καταγράφηκαν σύντομα από τις ομάδες με τα παρακάτω κειμενάκια:
« Σας στέλνουμε λίγες από τις κρυφές στιγμές που σας κλέψαμε φεύγοντας. Δεν σας επιστρέφουμε την «Άνοιξη» που μας χαρίσατε γιατί ….. φύτρωσε όπως η μητέρα Ελιά μέσα στην καρδιά μας».
« Κερδίσαμε γνώσεις πάνω στην ελιά και το ελαιόλαδο, άψογες στιγμές με τους ανθρώπους του Κ.Π.Ε. και καλή ομαδική δουλειά!!!».
« Έχετε το γούρι σας έξω από την πόρτα σας!!!».
« Ο τρόπος που βοηθάτε τα άτομα να ενταχθούν στο σύνολο είναι υπέροχος. Ο τόπος σας είναι γεμάτος ευχάριστα άτομα με μια γλυκιά αγκαλιά και ένα πλατύ χαμόγελο, και πολύ ενάρετους κατοίκους. Ευχάριστες στιγμές και…. γεύσεις!!! Ευχαριστούμε Κ.Π.Ε.!!!!».
« Υπέροχοι άνθρωποι σε ένα τοπίο με το πολυτιμότερο αγαθό να τους προσφέρετε πλουσιοπάροχα από τα μητέρα γη. Ζεστό περιβάλλον και ζεστές ψυχές γεμάτες εγκαρδιότητα και αγάπη».
Η επίσκεψη στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας πραγματοποιήθηκε στις 11,12 και 13 Φεβρουαρίου του 2010 στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων με εγκεκριμένα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Κατά την παραμονή τους εκεί οι μαθητές διαπίστωσαν πόσο είναι συνδεδεμένη η ζωή των κατοίκων και η περιοχή με την ελιά και το ελαιόλαδο. Οι υπεύθυνοι του κέντρου προσέγγισαν το θέμα θεωρικά με την χρήση πολυμέσων, βιωματικά με την αναζήτηση του αποτυπώματος της ελιάς στην πόλη της Καλαμάτας καθώς και με επισκέψεις σε σύγχρονο βιολογικό εργοστάσιο παραγωγής και τυποποίησης προϊόντων της ελιάς στο χωριό Πύργος Λεύκτρου Μάνης, σε παραδοσιακό ελαιοτριβείο στο χωριό Μάλτα Σταυροπηγίου Μάνης. Σ’ όλη τη διάρκεια των περιηγήσεων είχαν την ευκαιρία να δουν ελαιώνες άλλοτε δίπλα στη θάλασσα και άλλοτε στις απόκρημνες πλαγιές του Ταΰγετου και να αναγνωρίσουν πόσο πολύτιμη είναι η ελιά και πως όχι εσφαλμένα το ελαιόλαδο το θεωρούν το << υγρό χρυσάφι της φύσης>> και τον <<πράσινο θυσαυρό>>.
Οι μαθητές θαύμασαν το γεγονός ότι ένας ξένος για τον τόπο ο Φρίντριχ Μπλάουελ έμεινε στην Καλαμάτα με την οικογένειά του και ξεκίνησε το πρόγραμμα βιολογικής καλλιέργειας της ελιάς με την συμμετοχή περίπου 300 παραγωγών συμβάλλοντας στην ποιότητα ζωής χωρίς χημικά, στην ευκολότερη πώληση των προϊόντων τους, στην μεγαλύτερη ζήτηση και καλύτερη τιμή αυτών και σε υψηλότερες επιδοτήσεις.
Τις καλύτερες εντυπώσεις άφησε η επίσκεψη στο παραδοσιακό ελαιοτριβείο όπου δεν τους άφησε ανεπηρέαστους το μεράκι και η αγάπη των ιδιοκτητών, παρόλες τις δυσκολίες να συνεχίσουν τον τρόπο επεξεργασίας του λαδιού που κληρονόμησαν από τους γονείς τους. Επίσης είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν το λάδι με φρέσκο ψωμί και να διακρίνουν την ποιότητά του.
Η αναζήτηση ευρημάτων σχετικά με την ελιά στο παραδοσιακό κέντρο της πόλης και στο αρχαιολογικό μουσείο μέσα από τον χωρισμό σε ομάδες με ονόματα που επέλεξαν τα παιδιά ( θρούμπα, κότινος, κουκούτσι, αγουρόλαδο), κάτω από ψιλοβρόχι, μετά από πολύωρο ταξίδι, παράγοντες που δεν στάθηκαν ικανοί να ανακόψουν τον ενθουσιασμό των ομάδων που λειτούργησαν με πνεύμα ευγενούς άμιλλας, τους οδήγησε στη συγκέντρωση στοιχείων και στη συμπλήρωση φύλλων εργασίας. Η επεξεργασία και παρουσίαση αυτών έγινε στο κέντρο από τους εκπροσώπους των ομάδων.
Αξέχαστη θα μείνει στους μαθητές η άφιξή τους στο κέντρο με τα παιχνίδια αλληλογνωριμίας και ο τρόπος χωρισμού σε ομάδες. Δέος προκάλεσε η επίσκεψη στη μητέρα Ελιά όπου η ηλικία της πιθανολογείται περίπου 800 ετών.
Η συνάντησης της ομάδας μετά την επίσκεψη ήταν ένας καταιγισμός από εντυπώσεις και νοσταλγία για τους υπέροχους ανθρώπους του κέντρου που είχαν την ευθύνη διεξαγωγής του προγράμματος κατά την παραμονή μας, τα αξέχαστα και πανέμορφα τοπία, τις μυρωδιές της φύσης και τις ιδιαιτερότητες του τόπου σε σύγκριση με το δικό μας τόπο. Αυτές οι εντυπώσεις καταγράφηκαν σύντομα από τις ομάδες με τα παρακάτω κειμενάκια:
« Σας στέλνουμε λίγες από τις κρυφές στιγμές που σας κλέψαμε φεύγοντας. Δεν σας επιστρέφουμε την «Άνοιξη» που μας χαρίσατε γιατί ….. φύτρωσε όπως η μητέρα Ελιά μέσα στην καρδιά μας».
« Κερδίσαμε γνώσεις πάνω στην ελιά και το ελαιόλαδο, άψογες στιγμές με τους ανθρώπους του Κ.Π.Ε. και καλή ομαδική δουλειά!!!».
« Έχετε το γούρι σας έξω από την πόρτα σας!!!».
« Ο τρόπος που βοηθάτε τα άτομα να ενταχθούν στο σύνολο είναι υπέροχος. Ο τόπος σας είναι γεμάτος ευχάριστα άτομα με μια γλυκιά αγκαλιά και ένα πλατύ χαμόγελο, και πολύ ενάρετους κατοίκους. Ευχάριστες στιγμές και…. γεύσεις!!! Ευχαριστούμε Κ.Π.Ε.!!!!».
« Υπέροχοι άνθρωποι σε ένα τοπίο με το πολυτιμότερο αγαθό να τους προσφέρετε πλουσιοπάροχα από τα μητέρα γη. Ζεστό περιβάλλον και ζεστές ψυχές γεμάτες εγκαρδιότητα και αγάπη».
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:
Διαπιστώθηκε η επίτευξη των στόχων μας. Οι μαθητές ευαισθητοποιήθηκαν πάνω στο θέμα ΦΥΣΗ κατανόησαν τη διαχρονική σχέση του ανθρώπου με την ελιά και διαπίστωσαν τις διαταραχές που μπορούν να προκύψουν στην ισορροπίας του συστήματος από την ανθρώπινη παρέμβαση. Η ελιά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή των ανθρώπων της Μεσογείου. Από αρχαιοτάτων χρόνων εμφανίζεται στους μύθους, στις παραδόσεις και στην ιστορία των λαών της. Αποτελούσε ανέκαθεν σύμβολο ευημερίας, ειρήνης, αγνότητας, γονιμότητας και ευφορίας. Συνεχίζει και σήμερα να ενώνει τους λαούς και τους πολιτισμούς που μεγάλωσαν στη σκιά της και να στέλνει μηνύματα ελπίδας και ειρηνικής συνύπαρξης σε όσους ακολουθούν τους δρόμους της. Από την άλλη έμαθαν να συνεργάζονται αρμονικά για την συγκέντρωση στοιχείων , την αξιολόγηση και την ταξινόμηση τους καθώς επίσης και την επίλυση τυχόν προβλημάτων που προκύπτουν. Αργότερα στη ζωή τους θα χρειαστεί να συμμετέχουν στα κοινά , θα πρέπει λοιπόν να γίνουν ενεργοί πολίτες που θα λειτουργούν με γνώμονα το κοινό συμφέρον και πάντα με σεβασμό στη φύση και στον άνθρωπο.
Η ομάδα των μαθητών του ΓΝ2 του 7ου ΕΠΑΛ Λάρισας, θα προσπαθήσουμε στην πορεία της ζωής μας, να φροντίζουμε να αλλάξουμε τη στάση μας στα σημεία των καιρών που θεωρεί τη γνώση και την επιστροφή στις διατροφικές συνήθειες των παππούδων μας καθαρά αναχρονιστικές και ανούσιες. Χαρακτηριστική είναι η παροιμία που μας μετέφερε μια μαθήτριά μας που κατάγετε από την Κρήτη και την λένε στα τραπέζια που είναι πόλος συνάντησης των ανθρώπων στον τόπο της : « Όσο το λυχνάρι έχει λάδι, θα φέγγει, έτσι γίνεται και με τη ζωή του ανθρώπου». Λίγες λέξεις που κρύβουν την αξία της ελιάς και το μεγαλείο της στη ζωή των ανθρώπων.
Δεν είναι τυχαίο που σαν υπότιτλο στο ενημερωτικό τους φυλλάδιο οι υπεύθυνοι της επιχείρησης Μπλάουελ χρησιμοποιούν το εξής:
« ΜΕΓΙΣΤΟΝ ΑΓΑΘΟΝ ΠΡΟΣ ΠΑΣΑΝ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΘΕΡΑΠΕΙΑΝ Ο ΤΗΣ ΕΛΑΙΑΣ ΚΑΡΠΟΣ»
(Σόλων, Αθηναίος Νομοθέτης, 639-559 π.χ.)
Στο αμφιθέατρο του σχολείου μας, προβλήθηκαν οι δραστηριότητες της ομάδας και παράλληλα έγινε το κλείσιμο του προγράμματος. Επειδή οι μαθητές ήταν αγχωμένοι ενόψει των πανελληνίων εξετάσεων θεωρήθηκε ως η καλύτερη χαλάρωση μια ματιά στο πράσινο της φύσης που τόσο απλόχερα μας παρέχεται και τόσο απερίσκεπτα καταστρέφουμε με ποικίλους τρόπους. Τα λόγια ήταν περιττά …. Τα μάτια των παιδιών τα έλεγαν όλα!!!!!!
Διαπιστώθηκε η επίτευξη των στόχων μας. Οι μαθητές ευαισθητοποιήθηκαν πάνω στο θέμα ΦΥΣΗ κατανόησαν τη διαχρονική σχέση του ανθρώπου με την ελιά και διαπίστωσαν τις διαταραχές που μπορούν να προκύψουν στην ισορροπίας του συστήματος από την ανθρώπινη παρέμβαση. Η ελιά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή των ανθρώπων της Μεσογείου. Από αρχαιοτάτων χρόνων εμφανίζεται στους μύθους, στις παραδόσεις και στην ιστορία των λαών της. Αποτελούσε ανέκαθεν σύμβολο ευημερίας, ειρήνης, αγνότητας, γονιμότητας και ευφορίας. Συνεχίζει και σήμερα να ενώνει τους λαούς και τους πολιτισμούς που μεγάλωσαν στη σκιά της και να στέλνει μηνύματα ελπίδας και ειρηνικής συνύπαρξης σε όσους ακολουθούν τους δρόμους της. Από την άλλη έμαθαν να συνεργάζονται αρμονικά για την συγκέντρωση στοιχείων , την αξιολόγηση και την ταξινόμηση τους καθώς επίσης και την επίλυση τυχόν προβλημάτων που προκύπτουν. Αργότερα στη ζωή τους θα χρειαστεί να συμμετέχουν στα κοινά , θα πρέπει λοιπόν να γίνουν ενεργοί πολίτες που θα λειτουργούν με γνώμονα το κοινό συμφέρον και πάντα με σεβασμό στη φύση και στον άνθρωπο.
Η ομάδα των μαθητών του ΓΝ2 του 7ου ΕΠΑΛ Λάρισας, θα προσπαθήσουμε στην πορεία της ζωής μας, να φροντίζουμε να αλλάξουμε τη στάση μας στα σημεία των καιρών που θεωρεί τη γνώση και την επιστροφή στις διατροφικές συνήθειες των παππούδων μας καθαρά αναχρονιστικές και ανούσιες. Χαρακτηριστική είναι η παροιμία που μας μετέφερε μια μαθήτριά μας που κατάγετε από την Κρήτη και την λένε στα τραπέζια που είναι πόλος συνάντησης των ανθρώπων στον τόπο της : « Όσο το λυχνάρι έχει λάδι, θα φέγγει, έτσι γίνεται και με τη ζωή του ανθρώπου». Λίγες λέξεις που κρύβουν την αξία της ελιάς και το μεγαλείο της στη ζωή των ανθρώπων.
Δεν είναι τυχαίο που σαν υπότιτλο στο ενημερωτικό τους φυλλάδιο οι υπεύθυνοι της επιχείρησης Μπλάουελ χρησιμοποιούν το εξής:
« ΜΕΓΙΣΤΟΝ ΑΓΑΘΟΝ ΠΡΟΣ ΠΑΣΑΝ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΘΕΡΑΠΕΙΑΝ Ο ΤΗΣ ΕΛΑΙΑΣ ΚΑΡΠΟΣ»
(Σόλων, Αθηναίος Νομοθέτης, 639-559 π.χ.)
Στο αμφιθέατρο του σχολείου μας, προβλήθηκαν οι δραστηριότητες της ομάδας και παράλληλα έγινε το κλείσιμο του προγράμματος. Επειδή οι μαθητές ήταν αγχωμένοι ενόψει των πανελληνίων εξετάσεων θεωρήθηκε ως η καλύτερη χαλάρωση μια ματιά στο πράσινο της φύσης που τόσο απλόχερα μας παρέχεται και τόσο απερίσκεπτα καταστρέφουμε με ποικίλους τρόπους. Τα λόγια ήταν περιττά …. Τα μάτια των παιδιών τα έλεγαν όλα!!!!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου