Τ.Ε.Ε. Ειδικής Αγωγής: «Η Ζωή στη Θεσσαλική γη του Χθες και του Σήμερα »

Συντονίστρια Εκπαιδευτικός: Μπαλάφα Ευαγγελία
Παιδαγωγική Ομάδα: Ζηκούδη Kαλλιόπη

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ
ΓΕΩΡΓΙΑ
ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ
ΧΤΙΣΙΜΟ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ

Γεωργία στο παρελθόν
Η καλλιέργεια των χωραφιών στη Θεσσαλία του χθες ήταν μια σκληρή και κοπιαστική εργασία . Απαιτούσε πολλές ώρες χειρωνακτική εργασίας κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες (κρύο, ζέστη).Όμως τα υλικό και τα μέσα καλλιέργειας ήταν φιλικό προς το περιβάλλον και δεν επιβάρυναν ούτε μόλυναν τη χλωρίδα κ’ πανίδα του οικοσυστήματα της περιοχής.
Το όργωμα ήταν για τους γεωργούς εκείνης της εποχής δύσκολη δουλειά και για τους ανθρώπους, αλλά και για τα «ζωντανά». Όργωναν 25-30 στρέμματα. Συνήθως πήγαιναν με ζώα οκνά γαϊδουράκια και βόδια. Δεν είναι γρήγορα ζώα, αργοκίνητα. ΟΙ περιοχές απείχαν και παρ’ όλο ότι σηκώνονταν νύχτα, εντούτοις οι φθινοπωρινές μέρες δεν έφταναν.
Ο θέρος ήταν δύσκολη δουλειά .Γιατί μέσα στον ήλιο ο γεωργός έπρεπε να κόβει με το δρεπάνι τις καλαμιές του σιταριού και να σκύβει όσο έπαιρνε πιο κάτω, ώστε να μη πάει χαμένη και η καλαμιά το άχυρο, που ήταν απαραίτητη τροφή για τα ζώα, το χειμώνα οι θεριστές πήγαιναν νύχτα έπαιρναν και το νεράκι του και το ψωμάκι τους, το τυρί την αλμύρα, το ξίδι! Άρχιζαν, λοιπόν, αφού πρώτα έκαναν το σταυρό τους.
Η καλλιέργεια της γης σήμερα γίνεται με πολύ πιο εύκολο τρόπο. Πλέον με τη βοήθεια των μηχανημάτων, ο γεωργός μπορεί να οργώσει πολλά στρέμματα σε μια μέρα και προστατευμένος στην καμπίνα του μηχανήματος αντιμετωπίζει πιο εύκολα τις δύσκολες καιρικές συνθήκες
Προετοιμασία φαγητού στο παρελθόν
Τα φαγητά εκείνης της εποχής ήταν χωρίς συντηρητικά και άλλα χημικά και από πρώτες ύλες που παράγονταν χωρίς λιπάσματα που χρησιμοποιούνται σήμερα , για να αναγκάσουν τη γη να παράγει διάφορα αγαθά. Και βέβαια, δεν τρώγανε ντομάτες το χειμώνα, ούτε αγγουράκι και πεπόνι , πριν από τον Ιούλιο μήνα.
Το ψωμί είναι πολύτιμη τροφή, γιατί περιέχει θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά και ιερή, εφόσον και το τυπικό της λατρείας «ο επιούσιος άρτος»,τον οποίο αιτείται ο πιστός με την καθημερινή προσευχή του από τον Ύψιστο, καθαγιάζεται μέσα από ιερουργίες και συμβολίζει το σώμα του Ιησού
Το ψωμί της οικογένειας παρασκευαζόταν στην οικία από τη νοικοκυρά και τις άλλες γυναίκες. Όταν το ψωμί ήταν έτοιμο η ζυμώτρια το σταύρωνε με το δεξί της χέρι και αρχίζει να κόβει ένα-ένα κομμάτια ζυμαριού. Τα έπλαθε σε στρογγυλά καρβέλια και τα τοποθετούσε στο πινακωτό, ανάμεσα στα μεσάλια. Σε ζεστό μέρος η ζύμη του ψωμιού φούσκωνε σε μια ώρα περίπου και ήταν έτοιμη για ψήσιμο.
Το ψήσιμο γινόταν στον οικιακό φούρνο, κτισμένο με κεραμίδια, πυρόχωμα ή σκέτο χώμα, τον κατασκεύαζαν στην αυλή του σπιτιού άντρες κτίστες, αλλά πολύ συχνά και γυναίκες, Ο οικιακός φούρνος συνήθως εξυπηρετεί μια οικογένεια, αλλά δεν αποκλείεται να γίνεται χρήση ενός φούρνου και από περισσότερες της μίας συγγενικές ή γειτονικές οικογένειες.
Σήμερα οι περισσότερες οικογένειες προμηθεύονται το ψωμί από τους φούρνους που υπάρχουν σε κάθε γειτονιά. Η σύγχρονη οικογένεια μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να αγοράσει τον τύπο του ψωμιού που επιθυμεί (λευκό, μαύρο, χωριάτικο κ.τ.λ) και στην ποσότητα που επιθυμεί.

Οι γιορτινές κουλούρες των Χριστουγέννων, του Πάσχα και του γάμου πλάθονταν σε μεγάλα καρβέλια στο μέγεθος ενός μικρού ταψιού,όπου και τοποθετούνταν η καθεμία,αφού το ταψί αλείφονταν με λάδι,Οι γυναίκες «κεντούσαν» την επάνω επιφάνεια των γιορτινών ψωμιών με πρόσθετα ζυμαράκια,διακοσμητικά σχήματα ήάλλα σύμβολα,φύλλα,καρπούς,κ.ά.,που εγχαράσσονται με δύο πηρούνια.
Στα πλαίσια Περιβαλλοντικού Προγράμματος με τίτλο «Η ζωή στη Θεσσαλική γη του χθες και του σήμερα» οι μαθητές του ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής με την ευθύνη και εποπτεία των εκπαιδευτικών του σχολείου και τη συνεργασία των υπευθύνων του Συλλόγου Νουτοπία έφτιαξαν το Ελληνικό παραδοσιακό Χριστόψωμο, το ιερό ψωμί της γιορτής των Χριστουγέννων. Τα παιδιά ζύμωσαν το δικό τους Χριστόψωμο ενίσχυσαν την αυτογνωσία, τη φαντασία, τη συναισθηματική νοημοσύνη. Έμαθαν για τον εαυτό τους, εξέφρασαν σκέψεις, ιδέες και συναισθήματα.
Τρόπος κατασκευής σπιτιών στο παρελθόν
Τα σπίτια ήταν κατασκευασμένα από πλιθιά , χωμάτινοι ήταν οι τοίχοι, όλα, έξω ή μέσα, οι διαιρέσεις ακόμη ήταν όλες πλίθινες.
Σε πολλά σπίτια οι διαιρέσεις ήταν πλεκτές. Ήταν τα περισσότερα διώροφα με εσωτερικές, συνήθως, σκάλες.
Τα ισόγεια των σπιτιών χρησίμευαν ως στάβλοι των ζώων. Ήταν τα κατώγια Ο στάβλος είχε δική του είσοδο. Έτσι, είχαν δύο εξωτερικές πόρτες. Η μία οδηγούσε στην εσωτερική σκάλα και η άλλη στο στάβλο των ζώων, στο κατώγι. Έτσι το έλεγαν.
Όλα είχαν το μπαλκόνι ή ξιώστρη.
Εκεί τοποθετούσαν τον αργαλειό και τις στάμνες με το νερό και τα γκιούμια.
Υπνοδωμάτια. Υπήρχε ένα υπνοδωμάτιο, ο οντάς, όπως το έλεγαν, και κει κοιμόταν όλοι μαζί. Εκεί είχε ‘μπουχαρί’ (τζάκι), όπου ζεσταίνονταν όλοι. Το μαγειριό συνήθως ήταν μεγάλο δωμάτιο. Έβαζαν εκεί την πυροστιά, έριχναν τη γάστρα, έψηναν ψωμί, πίτες, κουλούρες. Όπου έβαζαν τα ψωμιά και μέρος για να βάζουν τη λίπα σε τενεκέδες.¨
«Τα μέσα σπίτια». Ήταν ένα παράμερο δωμάτιο. Εκεί φυλάγονταν οι τραχανάδες τα ρετζέλια , φασόλια, φακές, ρόβι, βίκος και καμιά κουφίνα με καλαμπόκι, κριθάρι.
Όλο τα σπίτια, είπαμε, ήταν κατά κανόνα πλινθόκτιστα . Τα πλιθιά ή πλίθρα γίνονταν με λάσπη και άχυρο. Έβαζαν νερό και πότιζαν το χώμα, έσκαβαν το χώμα, έκανα λάσπη κι έπειτα έριχναν μέσα στη λάσπη το άχυρο. Αυτό το μίγμα το ανακάτευαν καλά .
Στη συνέχεια «έκοβαν πλιθιά» με έναν κανόνα ξύλινο, ώστε όλα να γίνονται ίσα στο μέγεθος κατά μήκος και πλάτος .
Τα έβαζαν στη σειρά και σε απόμερο μέρος, για να μην πατηθούν από τα ζώα.
Σήμερα ο τρόπος κατασκευής είναι πιο απλός. Ο νοικοκύρης του σπιτιού αναθέτει σε κάποιον πολιτικό μηχανικό την κατασκευή του σπιτιού. Στο παρελθόν, ο ιδιοκτήτης του σπιτιού έφερνε ο ίδιος τα υλικά με τη βοήθεια των συγγενών και φίλων. Τώρα τα υλικά παραγγέλλονται απο τους οικοδόμους και έρχονταν έτοιμα.
Επίσης πλέον οι περισσότεροι αγοράζουν έτοιμα διαμερίσματα σε πολυκατοικίες με πολλά διαμερίσματα ενω στο παρελθόν έμεναν όλοι σε μονοκατοικίες.

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Για την παραπάνω εργασία εργάστηκαν με πολύ όρεξη και κέφι οι παρακάτω μαθητές:
Γιώργος Ζήγρας
Ελένη Θεοχάρη
Πατέλης Παναγιώτης
Σπανός Βασίλης
Τηγανής Δημήτρης
Τζίκας Χρήστος
Φλώρος Γιώργος
Κώστας Δημουλός
Κατερίνα Κοκκίνου
Παναγιώτης Πασαπόρτης
Δήμητρα Ρημαγμού
Δημήτρης Γκλαρογιάννης
Γιάννης Μπαλοδήμος
Γιώρος Τρανταφύλλου