Συντονιστής Εκπαιδευτικός: Γλιούμπας Ευάγγελος
Παιδεγωγική Ομάδα: Μπαλωτή Φοίβη
Πληροφορίες για τα γεφύρια του τόπου μας
Γεφύρι του Κόκκορου ή Νούτσου:
Το γεφύρι του Κοκκόρου βρίσκεται στο κεντρικό Ζαγόρι, πάνω στο δρόμο, κοντά στα χωριά Κουκούλι, Δίλοφο και Κήποι. Είναι μονότοξο και χτίστηκε το 1750 με χρηματοδότηση του Νούτσου Κοντοδήμου που καταγόταν από το Βραδέτο. Πολλές φορές χρειάστηκε να επισκευαστεί. Το 1910 έπαθε σοβαρές ζημιές και ο Γρηγόρης Κόκκορος που ήταν μυλωνάς στο επάγγελμα και είχε το μύλο του δίπλα στο γεφύρι, διέθεσε ένα χρηματικό ποσό για αυτό το σκοπό. Το γεφύρι είναι σε πολύ καλή κατάσταση και ένα από τα πιο γνωστά γεφύρια της περιοχής.
Γεφύρι του Μύλου:
Πρόκειται για ένα γεφύρι σε άριστη κατάσταση που βρίσκεται ακριβώς στην έξοδο του χωριού Κήποι προς τους Νεγάδες. Είναι χτισμένο πάνω στο Μπαγιώτικο ποταμό από το 1748 και διευκόλυνε τους κατοίκους που είχαν προορισμό τα Ιωάννινα. Διαθέτει δύο βασικές καμάρες και μία ακόμα μικρότερη, γεγονός που το κάνει να διαφέρει από τα υπόλοιπα γεφύρια του Ζαγορίου. Το όνομά του οφείλεται στον εκκλησιαστικό μύλο που βρίσκεται ακριβώς πλάι του. Στο κέντρο του γεφυριού υπάρχει μια επιγραφή πάνω σε μια μαύρη πέτρα που αναφέρει «βουστροφηδόν», δηλαδή ανάλογα με την κίνηση των βοδιών.
Γεφύρι του Κοντοδήμου:
Το γεφύρι χτίστηκε το 1753 στη χαράδρα του Μικρού Βίκου κοντά στο χωριό Κουκούλι. Χρηματοδότης ήταν ο Τόλης Κοντοδήμος που καταγόταν από το Βραδέτο, από τον οποίο το γεφύρι πήρε και το όνομά του. Επίσης είναι γνωστό και ως γεφύρι του Λαζαρίδη εξαιτίας του δασκάλου Κώστα Λαζαρίδη που κατοικούσε στο Κουκούλι και είχε μύλο δίπλα στο γεφύρι. Είναι λιθόκτιστο, κατασκευασμένο με ένα τόξο και διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Το γεφύρι προσεγγίζεται από ένα χτιστό μονοπάτι που ενώνει τα χωριά Μπάγια και Κουκούλι. Σύμφωνα με την παράδοση, κλέφτες είχαν κρύψει δίπλα στο γεφύρι του Κοντοδήμου την εικόνα του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένη και οι κάτοικοι έβλεπαν το βράδυ να φέγγει ένα καντήλι στο σημείο αυτό. Το καντήλι σταμάτησε να είναι ορατό από τους κατοίκους όταν βρέθηκε η εικόνα και επιστράφηκε στο ναό από όπου είχε κλαπεί.
Γεφύρι Κόνιτσας:
Πρόκειται για το γνωστότερο ίσως γεφύρι της ευρύτερης περιοχής. Χτίστηκε το 1870 στο σημείο που παλιότερα βρισκόταν ένα ξύλινο, από τον Κώστα Φρόντζο και άλλους 50 μάστορες. Το συνολικό κόστος της κατασκευής έφτασε τα 120000 και καλύφθηκε από το Γιάννη Λούλη αλλά και άλλους κατοίκους της Κόνιτσας. Έχει ένα μεγάλο τόξο και θεωρείται το μεγαλύτερο σε ύψος και σε πλάτος μονότοξο γεφύρι της Ηπείρου. Για την ασφάλεια των διαβατών είχε τοποθετηθεί μια καμπάνα, η οποία χτυπούσε όταν φυσούσε δυνατός αέρας, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο. Το γεφύρι είναι άριστης κατασκευής και ανθεκτικό, γεγονός που αποδεικνύεται από το ότι άντεξε όταν το 1913 οι Τούρκοι προσπάθ ησαν να το ανατινάξουν.
Γεφύρι του Καμπέρ Αγά:
Πρόκειται για ένα συμμετρικό γεφύρι με μια κύρια καμάρα και δύο μικρότερες δεξιά και αριστερά αυτής. Βρίσκεται κοντά στους Μηλιωτάδες στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει το Ανατολικό Ζαγόρι με τα Γιάννενα. Εδώ είναι η συμβολή των ποταμών Ζαγορίτικου και Βάρδα. Το γεφύρι διαφέρει από τα υπόλοιπα του Ζαγορίου εξαιτίας του χαμηλού ύψους του, αλλά και του πλάτους του που του δίνουν μια περίεργη όψη. Το όνομά του οφείλεται στον Καμπέρ Αγά, τον Τούρκο διοικητή των Ιωαννίνων, που πρόσφερε τα χρήματα για την κατασκευή του.
Γεφύρι της Άρτας:
Το σημερινό μήκος του πέτρινου γεφυριού της Άρτας φτάνει στα 145 m, και το πλάτος του είναι 3,75 m. Οι τέσσερις ημικυκλικές καμάρες δεν έχουν καμία συμμετρία μεταξύ τους. Τα βάθρα του είναι κτισμένα με μεγάλους κανονικούς λίθους κατά το ισοδομικό σύστημα, με επίστεψη, έτσι που θυμίζουν τοιχοποιία ελληνιστικών μεγάρων. Αυτή λοιπόν η δομή των βάθρων μαρτυρεί ότι το γεφύρι θεμελιώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, και - κατά την άποψη του μελετητή Γιάννη Τσούτσινου - πιθανότατα είναι έργο του Πύρρου Α (3ος π.χ. αιώνας). Σύμφωνα με διαπιστώσεις του Φ. Πέτσα, αρχαιολόγου που παρακολούθησε τις εκσκαφές για τη στήριξη σιδερένιας γέφυρας πλάι στην παλιά στα χρόνια της κατοχής, το ίδιο χτίσιμο συνεχίζεται μέχρι τα κατώτατα θεμέλια του γεφυριού. Πάνω σ' αυτά τα βάθρα, κατά την άποψη ορισμένων μελετητών, κτίστηκαν κατά τη Βυζαντινή εποχή (πρώτη περίοδος του Δεσποτάτου της Ηπείρου) ή κατά την άποψη άλλων στην πρώτη μεταβυζαντινή περίοδο, τέσσερις μεγάλες καμάρες, μεταξύ των οποίων παρεμβλήθηκαν στα ποδαρικά τους καθώς και στα ακρινά σκέλη του γεφυριού οκτώ συνολικά μικρά τοξωτά ανοίγματα, για να διοχετεύονται τα νερά σε περίπτωση πλημμύρας τοιχοποιία της ανωδομής είναι ομοιόμορφη με μικρούς κανονικούς λίθους. Φαίνεται ότι η μεγαλύτερη καμάρα, που λόγω του ανοίγματός της ήταν περισσότερο επισφαλής, από άγνωστη αιτία γκρεμίστηκε και ξαναχτίστηκε στην τουρκοκρατία, και είναι ακριβώς αυτή η ανακατασκευή της ψηλής καμάρας που γέννησε το θρύλο της στοίχειωσης της γυναίκας του πρωτομάστορα και το αντίστοιχο δημοτικό τραγούδι.
Η προετοιμασία της περιβαλλοντικής ομάδας
Λίγες μέρες πριν πραγματοποιηθεί η εκδρομή μας στο ΚΠΕ Μακρινίτσας μας επισκέφτηκε στο σχολείο ο κ.Καούνας Κωνσταντίνος, Φυσικός και ερασιτέχνης φωτογράφος πέτρινων γεφυριών. Μας έκανε μία σύντομη αλλά πλήρη ενημέρωση για τον τρόπο κατασκευής των πέτρινων γεφυριών, για τους πρωτομάστορες αυτών και μας έδειξε μια μεγάλη ποικιλία φωτογραφιών . Πρόκειται για φωτογραφίες που τράβηξε ο ίδιος επισκεπτόμενος τα πετρογέφυρα της χώρας μας . Τελειώνοντας την ενημέρωση αυτή, η περιβαλλοντική μας ομάδα είχε αποκτήσει μια πολύπλευρη εικόνα τόσο για τον τρόπο κατασκευής όσο και για την χρησιμότητα των πέτρινων γεφυριών της Ελλάδας.
Η επίσκεψη στο ΚΠΕ Μακρινίτσας
Αρχικά, παρακολουθήσαμε ένα βίντεο που μας πληροφορούσε για την προϊστορία ορισμένων πετρογέφυρων της Ελλάδας αλλά και τους μύθους που κρύβονται πίσω απ΄ το χτίσιμό τους. Έπειτα, χωριστήκαμε σε δύο ομάδες το κάθε μέλος της οποίας υιοθέτησε ένα ψευδώνυμο (πρόκειται για τα ψευδώνυμα των πρωτομαστόρων) και μια συγκεκριμένη αρμοδιότητα (π.χ. γραμματέας, ζωγράφος, παρατηρητής).Ο προορισμός κάθε ομάδας ήταν τα δύο πέτρινα γεφύρια της Μακρινίτσας. Στην πορεία για τον προορισμό μας συνοδευόμενοι από τους καθηγητές μας και από τους υπεύθυνους του ΚΠΕ, διασχίζοντας τα καλντερίμια της Μακρινίτσας προσπαθούσαμε να απαντήσουμε σε ερωτήσεις για τις ονομασίες των βοτάνων και λουλουδιών που συναντούσαμε. Όταν γυρίσαμε πίσω στο ΚΠΕ κάθε ομάδα ήταν υποχρεωμένη να παρουσιάσει στην άλλη την εργασία της .Οργανώσαμε ένα μικρό θεατρικό και κάθε ομάδα περιέγραψε πλήρως την εικόνα του πέτρινου γεφυριού που επισκέφτηκε. Τέλος, μετά απ΄ όλη αυτή τη δημιουργική δραστηριότητα, φύγαμε όντας πλήρως ενημερωμένοι για τα πέτρινα γεφύρια και τη σύνδεσή τους με την ελληνική παράδοση.
Παιδεγωγική Ομάδα: Μπαλωτή Φοίβη
Γεφύρι του Κόκκορου ή Νούτσου:
Το γεφύρι του Κοκκόρου βρίσκεται στο κεντρικό Ζαγόρι, πάνω στο δρόμο, κοντά στα χωριά Κουκούλι, Δίλοφο και Κήποι. Είναι μονότοξο και χτίστηκε το 1750 με χρηματοδότηση του Νούτσου Κοντοδήμου που καταγόταν από το Βραδέτο. Πολλές φορές χρειάστηκε να επισκευαστεί. Το 1910 έπαθε σοβαρές ζημιές και ο Γρηγόρης Κόκκορος που ήταν μυλωνάς στο επάγγελμα και είχε το μύλο του δίπλα στο γεφύρι, διέθεσε ένα χρηματικό ποσό για αυτό το σκοπό. Το γεφύρι είναι σε πολύ καλή κατάσταση και ένα από τα πιο γνωστά γεφύρια της περιοχής.
Γεφύρι του Μύλου:
Πρόκειται για ένα γεφύρι σε άριστη κατάσταση που βρίσκεται ακριβώς στην έξοδο του χωριού Κήποι προς τους Νεγάδες. Είναι χτισμένο πάνω στο Μπαγιώτικο ποταμό από το 1748 και διευκόλυνε τους κατοίκους που είχαν προορισμό τα Ιωάννινα. Διαθέτει δύο βασικές καμάρες και μία ακόμα μικρότερη, γεγονός που το κάνει να διαφέρει από τα υπόλοιπα γεφύρια του Ζαγορίου. Το όνομά του οφείλεται στον εκκλησιαστικό μύλο που βρίσκεται ακριβώς πλάι του. Στο κέντρο του γεφυριού υπάρχει μια επιγραφή πάνω σε μια μαύρη πέτρα που αναφέρει «βουστροφηδόν», δηλαδή ανάλογα με την κίνηση των βοδιών.
Γεφύρι του Κοντοδήμου:
Το γεφύρι χτίστηκε το 1753 στη χαράδρα του Μικρού Βίκου κοντά στο χωριό Κουκούλι. Χρηματοδότης ήταν ο Τόλης Κοντοδήμος που καταγόταν από το Βραδέτο, από τον οποίο το γεφύρι πήρε και το όνομά του. Επίσης είναι γνωστό και ως γεφύρι του Λαζαρίδη εξαιτίας του δασκάλου Κώστα Λαζαρίδη που κατοικούσε στο Κουκούλι και είχε μύλο δίπλα στο γεφύρι. Είναι λιθόκτιστο, κατασκευασμένο με ένα τόξο και διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Το γεφύρι προσεγγίζεται από ένα χτιστό μονοπάτι που ενώνει τα χωριά Μπάγια και Κουκούλι. Σύμφωνα με την παράδοση, κλέφτες είχαν κρύψει δίπλα στο γεφύρι του Κοντοδήμου την εικόνα του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένη και οι κάτοικοι έβλεπαν το βράδυ να φέγγει ένα καντήλι στο σημείο αυτό. Το καντήλι σταμάτησε να είναι ορατό από τους κατοίκους όταν βρέθηκε η εικόνα και επιστράφηκε στο ναό από όπου είχε κλαπεί.
Γεφύρι Κόνιτσας:
Πρόκειται για το γνωστότερο ίσως γεφύρι της ευρύτερης περιοχής. Χτίστηκε το 1870 στο σημείο που παλιότερα βρισκόταν ένα ξύλινο, από τον Κώστα Φρόντζο και άλλους 50 μάστορες. Το συνολικό κόστος της κατασκευής έφτασε τα 120000 και καλύφθηκε από το Γιάννη Λούλη αλλά και άλλους κατοίκους της Κόνιτσας. Έχει ένα μεγάλο τόξο και θεωρείται το μεγαλύτερο σε ύψος και σε πλάτος μονότοξο γεφύρι της Ηπείρου. Για την ασφάλεια των διαβατών είχε τοποθετηθεί μια καμπάνα, η οποία χτυπούσε όταν φυσούσε δυνατός αέρας, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο. Το γεφύρι είναι άριστης κατασκευής και ανθεκτικό, γεγονός που αποδεικνύεται από το ότι άντεξε όταν το 1913 οι Τούρκοι προσπάθ ησαν να το ανατινάξουν.
Γεφύρι του Καμπέρ Αγά:
Πρόκειται για ένα συμμετρικό γεφύρι με μια κύρια καμάρα και δύο μικρότερες δεξιά και αριστερά αυτής. Βρίσκεται κοντά στους Μηλιωτάδες στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει το Ανατολικό Ζαγόρι με τα Γιάννενα. Εδώ είναι η συμβολή των ποταμών Ζαγορίτικου και Βάρδα. Το γεφύρι διαφέρει από τα υπόλοιπα του Ζαγορίου εξαιτίας του χαμηλού ύψους του, αλλά και του πλάτους του που του δίνουν μια περίεργη όψη. Το όνομά του οφείλεται στον Καμπέρ Αγά, τον Τούρκο διοικητή των Ιωαννίνων, που πρόσφερε τα χρήματα για την κατασκευή του.
Γεφύρι της Άρτας:
Το σημερινό μήκος του πέτρινου γεφυριού της Άρτας φτάνει στα 145 m, και το πλάτος του είναι 3,75 m. Οι τέσσερις ημικυκλικές καμάρες δεν έχουν καμία συμμετρία μεταξύ τους. Τα βάθρα του είναι κτισμένα με μεγάλους κανονικούς λίθους κατά το ισοδομικό σύστημα, με επίστεψη, έτσι που θυμίζουν τοιχοποιία ελληνιστικών μεγάρων. Αυτή λοιπόν η δομή των βάθρων μαρτυρεί ότι το γεφύρι θεμελιώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, και - κατά την άποψη του μελετητή Γιάννη Τσούτσινου - πιθανότατα είναι έργο του Πύρρου Α (3ος π.χ. αιώνας). Σύμφωνα με διαπιστώσεις του Φ. Πέτσα, αρχαιολόγου που παρακολούθησε τις εκσκαφές για τη στήριξη σιδερένιας γέφυρας πλάι στην παλιά στα χρόνια της κατοχής, το ίδιο χτίσιμο συνεχίζεται μέχρι τα κατώτατα θεμέλια του γεφυριού. Πάνω σ' αυτά τα βάθρα, κατά την άποψη ορισμένων μελετητών, κτίστηκαν κατά τη Βυζαντινή εποχή (πρώτη περίοδος του Δεσποτάτου της Ηπείρου) ή κατά την άποψη άλλων στην πρώτη μεταβυζαντινή περίοδο, τέσσερις μεγάλες καμάρες, μεταξύ των οποίων παρεμβλήθηκαν στα ποδαρικά τους καθώς και στα ακρινά σκέλη του γεφυριού οκτώ συνολικά μικρά τοξωτά ανοίγματα, για να διοχετεύονται τα νερά σε περίπτωση πλημμύρας τοιχοποιία της ανωδομής είναι ομοιόμορφη με μικρούς κανονικούς λίθους. Φαίνεται ότι η μεγαλύτερη καμάρα, που λόγω του ανοίγματός της ήταν περισσότερο επισφαλής, από άγνωστη αιτία γκρεμίστηκε και ξαναχτίστηκε στην τουρκοκρατία, και είναι ακριβώς αυτή η ανακατασκευή της ψηλής καμάρας που γέννησε το θρύλο της στοίχειωσης της γυναίκας του πρωτομάστορα και το αντίστοιχο δημοτικό τραγούδι.
Λίγες μέρες πριν πραγματοποιηθεί η εκδρομή μας στο ΚΠΕ Μακρινίτσας μας επισκέφτηκε στο σχολείο ο κ.Καούνας Κωνσταντίνος, Φυσικός και ερασιτέχνης φωτογράφος πέτρινων γεφυριών. Μας έκανε μία σύντομη αλλά πλήρη ενημέρωση για τον τρόπο κατασκευής των πέτρινων γεφυριών, για τους πρωτομάστορες αυτών και μας έδειξε μια μεγάλη ποικιλία φωτογραφιών . Πρόκειται για φωτογραφίες που τράβηξε ο ίδιος επισκεπτόμενος τα πετρογέφυρα της χώρας μας . Τελειώνοντας την ενημέρωση αυτή, η περιβαλλοντική μας ομάδα είχε αποκτήσει μια πολύπλευρη εικόνα τόσο για τον τρόπο κατασκευής όσο και για την χρησιμότητα των πέτρινων γεφυριών της Ελλάδας.
Αρχικά, παρακολουθήσαμε ένα βίντεο που μας πληροφορούσε για την προϊστορία ορισμένων πετρογέφυρων της Ελλάδας αλλά και τους μύθους που κρύβονται πίσω απ΄ το χτίσιμό τους. Έπειτα, χωριστήκαμε σε δύο ομάδες το κάθε μέλος της οποίας υιοθέτησε ένα ψευδώνυμο (πρόκειται για τα ψευδώνυμα των πρωτομαστόρων) και μια συγκεκριμένη αρμοδιότητα (π.χ. γραμματέας, ζωγράφος, παρατηρητής).Ο προορισμός κάθε ομάδας ήταν τα δύο πέτρινα γεφύρια της Μακρινίτσας. Στην πορεία για τον προορισμό μας συνοδευόμενοι από τους καθηγητές μας και από τους υπεύθυνους του ΚΠΕ, διασχίζοντας τα καλντερίμια της Μακρινίτσας προσπαθούσαμε να απαντήσουμε σε ερωτήσεις για τις ονομασίες των βοτάνων και λουλουδιών που συναντούσαμε. Όταν γυρίσαμε πίσω στο ΚΠΕ κάθε ομάδα ήταν υποχρεωμένη να παρουσιάσει στην άλλη την εργασία της .Οργανώσαμε ένα μικρό θεατρικό και κάθε ομάδα περιέγραψε πλήρως την εικόνα του πέτρινου γεφυριού που επισκέφτηκε. Τέλος, μετά απ΄ όλη αυτή τη δημιουργική δραστηριότητα, φύγαμε όντας πλήρως ενημερωμένοι για τα πέτρινα γεφύρια και τη σύνδεσή τους με την ελληνική παράδοση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου