Γυμνάσιο Φαλάνης: "Η Ενέργεια και η εξοικονόμησή της σε Σχολείο και Κατοικία"

Συντονιστής Εκπαιδευτικός: Ρούσσας Γεώργιος

Παιδαγωγική Ομάδα: Μαλάκου Μαρία, Μαλογιάννη Γεωργία

 ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

1.- μη ανανεώσιμες: εξορύσσονται από το έδαφος ως υγρά, αέρια και στερεά και δεν μπορούν να ανανεωθούν σε μικρή χρονική περίοδο.

2.- ανανεώσιμες: μπορούν να ανανεωθούν σε μικρή χρονική περίοδο.

1.- ΜΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Α) ΓΑΙΑΝΘΡΑΚΑΣ

Οι γαιάνθρακες ή ορυκτοί άνθρακες βρίσκονται στο υπέδαφος, όπου σχηματίστηκαν στη διάρκεια εκατομμυρίων ετών, από φυτικές ουσίες που νεκρώθηκαν & θάφτηκαν μετά από φυσικές καταστροφές όπως καθιζήσεις, σεισμοί, κλπ.

Β) ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Το πετρέλαιο βρίσκεται σε κοιλότητες του υπεδάφους σε υγρή μορφή και σχηματίστηκε στη διάρκεια χιλιάδων ετών από ζωικούς και φυτικούς μικροοργανισμούς, κυρίως θαλάσσιους, που καταπλακώθηκαν.

Γ)  ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

Το φυσικό αέριο είναι αέριο ελα­φρύτερο από τον αέρα και ανευρίσκεται σε υπόγειες κοιλότητες όπου υπάρχει πετρέλαιο.

Δ) ΤΟ ΥΓΡΑΕΡΙΟ

Το υγραέριο παράγεται απ΄ την επεξεργασία του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου. Είναι ορυκτό καύσιμο και αποθηκεύεται σε υγρή φάση μέσα σε κατάλληλα δοχεία.

2.- ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Α) ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Είναι ανεξάντλητη και δεν επιβαρύνει το Περιβάλλον με ρύπους. Η αξιοποίησή της γίνεται με Ενεργητικά ή Παθητικά Ηλιακά Συστήματα. 

Ενεργητικά Ηλιακά Συστήματα

Αποτελούνται από ηλιακούς συλλέκτες που παγιδεύουν την ηλιακή ακτινοβολία ή φωτοβολταϊκά συστήματα που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλαπλές χρήσεις. Τόσο οι γνωστοί μας ηλιακοί θερμοσίφωνες, όσο και τα φωτοβολταϊκά, μας παρέχουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, είναι αθόρυβα, λειτουργούν αυτόνομα και αξιόπιστα χωρίς την παρέμβασή μας, δεν καταναλώνουν καύσιμο, έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση και μπορούν άνετα να τοποθετηθούν σε προσόψεις και σε στέγες, αντικαθιστώντας υαλοστάσια ή κεραμίδια αντίστοιχα.

Παθητικά Ηλιακά Συστήματα

Δε γίνεται χρήση κάποιας τεχνολογίας, απλά εκμετάλλευση της Ηλιακής Ενέργειας, χάρη στον ειδικό Σχεδιασμό του κτιρίου. Η γνώση αυτή υπήρχε στους αρχαίους λαούς και έχει χρησιμοποιηθεί στα ιστορικά κτίρια, αλλά και στην ανώνυμη παραδοσιακή αρχιτεκτονική.

Σήμερα, τα κτίρια που σχεδιάζονται με αυτή τη λογική, (ηλιακούς χώρους-θερμοκήπια- ηλιακά αίθρια), μεγάλα παράθυρα στη νότια πλευρά, ηλιακούς τοίχους που αποθηκεύουν την ηλιακή ακτινοβολία, κ.ά.), αποκαλούνται «βιοκλιματικά».

Β) ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Αιολική ενέργεια είναι η κινητική ενέργεια του ανέμου, που δημιουργείται με τη μετακίνηση προς τα πάνω των αέριων μαζών που θερμαίνονται από τον ήλιο, ενώ τη θέση τους παίρνουν άλλες πιο ψυχρές αέριες μάζες. Υπάρχουν τόσο Ενεργητικά, όσο και Παθητικά Συστήματα που λειτουργούν με αιολική ενέργεια.

Ενεργητικά Συστήματα

Η εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας γίνεται κυρίως με ανεμογεννήτριες που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα.

Παθητικά Συστήματα

Μέσω αυτών απορρίπτεται η εσωτερική θερμότητα στο εξωτερικό περιβάλλον και παρέχεται φυσικός δροσισμός. Πρόκειται για τους παραδοσιακούς ΑΝΕΜΟΠΥΡΓΟΥΣ και τις σύγχρονες αιολικές καμινάδες, που μπορεί να είναι απλά μια καμινάδα ή ένα φωταγωγός, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο κόστος κατασκευής, αρκεί να έχει μελετηθεί σωστά από τον ειδικό στη φάση σχεδιασμού του κτιρίου.

 Γ)  ΥΔΡΑΥΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Παράγεται από την πτώση του νερού. Η αξιοποίηση γίνεται με ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ.

Δ) ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ

Προέρχονται από τη βιομάζα και χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα, υπό μορφή ξύλου, μέχρι και τις μέρες μας για τη θέρμανση των κατοικιών και το μαγείρεμα στα τζάκια και τις ξυλόσομπες. Υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκτός από το ξύλο, είναι το άχυρο, τα υπολείμματα ξύλου (ροκανίδια, κλπ.), η αλκοόλη, τα οικιακά, γεωργικά (π.χ. πυρήνας ελιάς ή άλλου καρπού) και βιομηχανικά απόβλητα, το χαρτί, κλπ. Σήμερα, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, από τα διάφορα απόβλητα, ή από ειδικά φυτά, που παράγουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας, κατασκευάζονται ειδικά pellets, η καύση των οποίων σε ειδικές μονάδες μπορεί να θερμάνει ολόκληρη πόλη με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας και χαμηλό κόστος (τηλεθέρμανση).

Ε) ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Πρόκειται για τη θερμική ενέργεια που υπάρχει μέσα στη γη και που μπορεί να φτάνει και τους 350 βαθμούς. Με την κατάλληλη τεχνολογία, είναι δυνατό να θερμάνουμε ή να ψύξουμε τα κτίρια πολύ οικονομικά.

ΣΤ) ΥΔΡΟΓΟΝΟ

Πρόκειται για πολύ ελαφρό αέριο, που μπορεί να δώσει τριπλάσια ενέργεια από το πετρέλαιο ανά μονάδα βάρους. Ο Ιούλιος Βερν το 1874, στη «Μυστηριώδη Νήσο» αναφέρει ότι το νερό θα είναι ο άνθρακας του μέλλοντος!

Ήδη, στις Η.Π.Α. μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, νοσοκομεία, κλπ., χρησιμοποιούν το υδρογόνο για την κάλυψη μέρους των ενεργειακών αναγκών τους, ενώ στη Σουηδία κινούνται αρκετά αυτοκίνητα με υδρογόνο.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 

Σήμερα, που υπάρχει, όχι μόνο μεγάλο έλλειμμα σεβασμού των συνανθρώπων μας, των άλλων όντων (έμβιων και μη) και του Περιβάλλοντος, αλλά και αδυναμία να αφουγκραστούμε τον παλμό της ζωής, λόγω της αποξένωσής μας από τη Φύση, είναι φυσικό να υπάρχει και μια τεράστια κατασπατάληση της ενέργειας, καθώς θεωρούμε ότι όλοι οι υπόλοιποι οργανισμοί είναι ξένοι προς εμάς και όχι αναπόσπαστα κομμάτια του οικοσυστήματος, στο οποίο ζούμε όλοι και αναπτυσσόμαστε. Αυτή η λογική, έχει σαν αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των αποθεμάτων, την κατακόρυφη αύξηση των τιμών, την καταστροφή του πλανήτη και σιγά αλλά σταθερά και αδυσώπητα της ίδιας της ζωή μας.

Ωστόσο, υπάρχει ελπίδα ανάκαμψης, αρκεί να αποφασίσουμε να μη μείνουμε αμέτοχοι. Να μερικοί απλοί τρόποι που αφορούν στο κτίριο, αλλά και σε άλλες καθημερινές δραστηριότητες, για να εξοικονομηθεί ενέργεια και να προστατευθεί το περιβάλλον, η ζωή μας αλλά και η τσέπη μας :

-Θερμομόνωση τοίχων, οροφής πιλοτής και ταράτσας (ει δυνατόν μετατροπή ταράτσας σε φυτεμένο δώμα)

-Φράξιμο χαραμάδων κουφωμάτων

-Χρήση διπλών τζαμιών

-Παντζούρια παραθύρων μισόκλειστα τις πολύ ζεστές μέρες για καλύτερο δροσισμό

-Καλός αερισμός τις καλοκαιρινές νύχτες, προκειμένου να δροσιστεί ο χώρος

-Αποφυγή χρήσης κλιματιστικών όταν η ζέστη δεν είναι ανυπόφορη. Εναλλακτικά, χρήση ανεμιστήρων οροφής

-Άνοιγμα παραθύρων για θέρμανση από τον ήλιο κατά τις ηλιόλουστες χειμωνιάτικες μέρες

-Κλείσιμο παντζουριών και κουρτινών τις νύχτες του χειμώνα

-Σβήσιμο φώτων όταν δεν υπάρχει κάποιος στο δωμάτιο

-Χρήση Λαμπτήρων χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης (απόδοση "Α"). Σημειωτέον ότι οι κοινές λάμπες έχουν απόδοση "Ε"

-Άναμμα ηλεκτρικού θερμοσίφωνα μόνο όταν χρειαζόμαστε ζεστό νερό. Μείωση μέγιστης θερμοκρασίας στους 50⁰ C

-Αντικατάσταση ηλεκτρικού θερμοσίφωνα, όπου είναι εφικτό, με ηλιακό

-Απενεργοποίηση τηλεόρασης, βίντεο, υπολογιστή, οθόνης από την πρίζα και όχι από το τηλεκοντρόλ ή το αντίστοιχο κουμπί της συσκευής. Η κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος μειώνεται κατά 1-2% (κατά την Greenpeace ακόμη και μέχρι 10%!)

-Αποφυγή μετακινήσεων με Ι.Χ. αυτοκίνητο

-Κατασκευή ενεργειακού τζακιού, που καίει ξύλα ή βιομάζα και έχει απόδοση 90% έναντι του 10% ενός συμβατικού τζακιού/ διανομή θέρμανσης με σωληνώσεις σε όλο το σπίτι

-Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ή μικρών ανεμογεννητριών σε κατάλληλες θέσεις, χωρίς όμως κοπή δέντρων και περιβαλλοντική ή αισθητική καταστροφή

-«Βιοκλιματικός σχεδιασμός» νέων κατασκευών και «βιοκλιματικός ανασχεδιασμός» παλαιών/ ενσωμάτωση παθητικών και ενεργητικών ηλιακών συστημάτων, σύμφωνα με τη μελέτη

-Χρήση οικολογικών, «πράσινων» υλικών, που καταναλώνουν μικρότερη ποσότητα ενέργειας για την παραγωγή και ενσωμάτωσή τους

-Τοποθέτηση μικρής μονάδας επεξεργασίας λυμάτων (αντί απορροφητικού βόθρου) και χρήση επεξεργασμένου νερού για πότισμα

-Κατασκευή στέρνας για συλλογή του βρόχινου νερού για πότισμα ή άλλες χρήσεις

-Ανακύκλωση χαρτιού, πλαστικού, γυαλιού, μεταλλικών συσκευασιών, μπαταριών, κλπ.

-Χρήση επαναφορτιζόμενων μπαταριών

-Κομποστοποίηση, (μετατροπή σε λίπασμα), οργανικών απορριμμάτων κουζίνας, κλαδιών, κλπ. και όχι απόρριψη στα σκουπίδια. Σημειωτέον ότι η λύση για τα σκουπίδια είναι λιγότερα σκουπίδια!

-Εδαφοκάλυψη με χόρτα, φύκια, κ.ά. του χώματος γύρω από τα φυτά μας για εξοικονόμηση νερού άρδευσης
-Χρήση βιοδιασπώμενων υλών, π.χ. πάνες μωρών μίας χρήσης, που αν θαφτούν στον κήπο μετατρέπονται σιγά-σιγά σε λίπασμα

-Αγορά, ει δυνατόν, υβριδικού αυτοκινήτου

-Διαχείριση μπαζών οικοδομής με εναλλακτικό και νόμιμο τρόπο

-Όχι υπερεκμετάλλευση νερού γεωτρήσεων, διότι προέρχεται από το λιώσιμο των πάγων ή το νερό της βροχής που σιγά-σιγά απορροφάται από το έδαφος και η υπεράντληση χαμηλώνει τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα με αποτέλεσμα να εισβάλλει και το θαλάσσιο νερό προκαλώντας εφαλμύρινση του νερού και σταδιακή ξηρασία του εδάφους και ερημοποίηση.