Γυμνάσιο Δομενίκου: "Η παραγωγή Νέων ποικιλιών καπνού ως κυρίαρχος μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης"

Συντονίστρια Εκπαιδευτικός: Σιλιντζή Αγορή

Παιδαγωγική Ομάδα: Σταφύλη Γεωργία

Περιβαλλοντική Ομάδα: Οι 26 μαθητές της Β’ τάξης του Γυμνασίου κατά το σχολικό έτος 2004 - 2005 ασχολήθηκαν με το θέμα των Πούρων Ποταμιάς.

Γιατί πούρα Αβάνας «made in Potamia»;

Μείωση – κατάργηση επιδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αύξηση του κόστους παραγωγής
Αντικαπνιστική εκστρατεία κατά των τσιγάρων αλλά όχι κατά των πούρων.
Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας
Ιστορία του καπνού και των πούρων
Προέλευση της ονομασίας «πούρο»
Zan Nicot de Vilermen
tobaco
Τα διάσημα πούρα
Γνωστοί λάτρεις του πούρου
Χειροποίητα βιομηχανοποιημένα πούρα

Ο καπνός στο Δομένικο
Παραδοσιακή καλλιέργεια
Ευνοϊκές εδαφοκλιματολογικές συνθήκες
Μικρός κλήρος
Πολλά εργατικά χέρια

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΠΟΥΡΩΝ
Δράσεις του συνεταιρισμού
Καθετοποίηση της παραγωγής
Από τα σπορεία ως την συσκευασία των πούρων
Διαφήμιση του προϊόντος

Ποικιλίες καπνού που χρησιμοποιούνται :
Connectiat s98
Gertertaimer
Havanas -1
Havanas -2
Havanas -3
Havanas -4

Χειροποίητα πούρα
Οι σπόροι καπνού παράγονται από τους ίδιους τους παραγωγούς σε συνεργασία με το ΕΘΙΑΓΕ Καρδίτσας και το Ινστιτούτο καπνού Καρδίτσας.

Υποπροϊόντα:
Από το περίσσευμα γίνονται τα παρακάτω:
Σιγαρίλος (μικρά πούρα)
Και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για :
Οργανικό λίπασμα
Άρωμα (στην Κούβα παράγεται)

Τα στάδια παραγωγής των χειροποίητων πούρων:
Στα μέσα Μαρτίου φυτεύονται οι σπόροι του καπνού στα σπορεία. Όταν τα φυτά θα γίνουν περίπου 10εκ. θα μεταφυτευτούν στα χωράφια (περίπου στα μέσα Μαΐου).

Αρχές Ιουνίου θα γίνουν τα απαραίτητα σκαλίσματα και το «γέμισμα» που είναι μια διαδικασία συγκέντρωσης χώματος στις ρίζες των φυτών, με σκοπό την στήριξη του βλαστού

Στις αρχές Ιουλίου το φυτό έχει γύρω στα 16 με 18 φύλλα και αρχίζει να βγάζει την «φούντα» δηλαδή το λουλούδι του το οποίο και κόβεται (κορφολόγημα) εκτός από τα φυτά που προορίζονται για την παραγωγή σπόρου. Σ’ αυτήν την περίπτωση καλύπτεται ο ανθός με πλαστική σακούλα για να αποφευχθεί η διασταύρωσή του με άλλες ποικιλίες καπνού που καλλιεργούνται στην γύρω περιοχή.

Το σπάσιμο δηλαδή η συλλογή των φύλλων καπνού ξεκινάει στα τέλη Αυγούστου και γίνεται με το χέρι ξεκινώντας από τα φύλλα που βρίσκονται στο κάτω μέρος του βλαστού και συνεχίζεται σταδιακά προς τα πάνω. Η διαδικασία αυτή διαρκεί περίπου μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου

Το αρμάθιασμα είναι μία διαδικασία η οποία γίνεται καθημερινά με τα φύλλα του καπνού που έχουν συλλεχθεί. Το αρμάθιασμα γίνεται με το χέρι όπου οι αγρότες χρησιμοποιούν μια ειδική βελόνα περίπου 25εκ. και περνάνε ένα ένα τα φύλλα του καπνού στο σχοινί.

Στην συνέχεια θα πρέπει να μείνουν στο στεγνωτήριο για δύο μέρες. Εκεί μέσα τα φύλλα του καπνού θα αποκτήσουν την κατάλληλη υγρασία που χρειάζεται για την περαιτέρω επεξεργασία τους.

Ένα πολύ σημαντικό και καθοριστικό στάδιο για την ποιότητα του τελικού προϊόντος είναι το μπασκί. Στο στεγνωτήριο οι αρμάθες καπνού συσσωρεύονται η μία πάνω στην άλλη και παραμένουν έτσι για διάστημα περίπου ενός χρόνου. Εκεί τα φύλλα του καπνού αποβάλλουν μεγάλα ποσά αμμωνίας που περιέχουν. Με την διαδικασία της ζύμωσης ο καπνός αποκτά τα κατάλληλα σάκχαρα που χρειάζεται για να έχει την επιθυμητή γεύση και άρωμα.

Αφού τελειώσει η ζύμωση στο μπασκί τα φύλλα του καπνού θα πρέπει να πλυθούν με νερό για να φύγουν τα χημικά και φυσικά κατάλοιπα που υπάρχουν από τις μέχρι τώρα διαδικασίες. Στην συνέχεια γίνεται διαλογή με βάση το χρώμα και την ποιότητα του φύλλου και οδηγούνται στο εργαστήριο του συνεταιρισμού όπου πλέον περνάμε στην φάση παρασκευής των πούρων

Από όλα τα φύλλα που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να αφαιρεθεί το κεντρικό νεύρο και στην συνέχεια να γίνει διαλογή των φύλλων που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο χαρμάνι και στο περιτύλιγμα. Το χαρμάνι είναι ένα μικρό δεματάκι από διάφορες ποικιλίες καπνού, η σύσταση του οποίου είναι το εφτασφράγιστο μυστικό των μελών του συνεταιρισμού.

Το επόμενο βήμα είναι να γίνει το πρώτο τύλιγμα. Το χαρμάνι τυλίγεται με μαεστρία στο εξωτερικό φύλλο και στην συνέχεια αφού κοπεί στις σωστές διαστάσεις, 14εκ μήκος και 1,6εκ διάμετρο, θα τοποθετηθεί στο καλούπι. Μετά σειρά έχει η πρέσα όπου τα πούρα θα παραμείνουν εκεί για 50 λεπτά περίπου για να πάρουν το κατάλληλο σχήμα.

Μετά την πρέσα θα γίνει το τελευταίο τύλιγμα με το εξωτερικό φύλλο, το επονομαζόμενο «ράπερ» και τα πούρα σε δεματάκια των 50 θα μπουν στο ξηραντήριο για «ξεκούραση». Το ξηραντήριο είναι ένας κλειστός χώρος σαν ντουλάπι όπου τα πούρα θα παραμείνουν εκεί για διάστημα περίπου ενός μήνα για να ωριμάσουν.

Το επόμενο στάδιο είναι ο υγραντήρας. Εκεί σε υγρασία 65% τα πούρα θα παραμείνουν για αρκετό χρονικό διάστημα με σκοπό να αποκτήσουν την κατάλληλη υγρασία.

Όταν τα πούρα βγουν από τον υγραντήρα θα γίνει διαλογή με βάση την ποιότητά τους και θα συσκευαστούν σε ξύλινα κουτιά των πέντε πούρων, αφού πρώτα περαστούν τα χάρτινα δαχτυλίδια με την επωνυμία προέλευσής τους.

Βιώσιμη ανάπτυξη; Αν ναι πώς;
Σκοπιές μελέτης:
Περιβαλλοντική
Οικονομική
Κοινωνική
Τοπική
Εθνική

Περιβαλλοντική διάσταση
Φυτοφάρμακα
Είδη Φυτοφαρμάκων
Ζιζανιοκτόνα
Εντομοκτόνα
Παρασιτοκτόνα ή Μυκητοκτόνα
Επιδράσεις στο περιβάλλον
Βιολογική Γεωργία
Χημικά Λιπάσματα
Άζωτο
Φώσφορος
Νιτρικό Κάλιο
Νιτρορύπανση
Επιφανειακά και υπόγεια ύδατα
Αποδοτική χρήση των υδάτινων πόρων
Βελτιωμένες αρδευτικές τεχνικές
Εντατική καλλιέργεια της γης
Αγρανάπαυση
Παρασιτικά φυτά και έντομα
Η «καλή» πασχαλίτσα

Οικονομική διάσταση
Η συμβολή της καπνοκαλλιέργειας στην οικονομική ζωή του τόπου.
Κοινοτική Πολιτική
Αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική
Αποσύνδεση των ενισχύσεων από την παραγωγή
Νέοι παραγωγοί-Προοπτικές
Προϊόντα ονομασίας προέλευσης: Πούρα Δομενίκου-Εναλλακτική καλλιέργεια

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ
Ιστορικά δεδομένα
α.δημογραφικό πρόβλημα
β.μικρός αγροτικός κλήρος
γ.καπνομάγαζα
δ.παραμονή των νέων στον τόπο τους-διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς
Οι γυναίκες του συνεταιρισμού
Ο ρόλος τους στην καπνοκαλλιέργεια
Η συμβολή τους στη δημιουργία των πούρων

ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ
Πολλά …. βλάπτουν
«Παν μέτρον άριστον»
Ενήλικες καπνιστές- υπεύθυνη επιλογή